Boek 'Journalistiek uit balans?'

Onderzoekers schrijven boek 'Journalistiek uit balans?'

75% procent van de politici voelt zich benadeeld door de pers; sommigen vinden dat ze te weinig aan bod komen, anderen klagen dan weer over de manier waarop over hun partij bericht wordt. Opvallend: vooral rechtse politici hebben het gevoel dat ze onfair worden behandeld door journalisten. Zij uiten dan ook vaker kritiek op de media, en die kritiek heeft op zijn beurt invloed op burgers. Van die burgers vindt dan 67% dat de media partijdig zijn. En wederom leeft dat gevoel vooral bij rechtse burgers. Opvallend: journalisten hebben het gevoel dat ze centrumrechtse partijen juist voortrekken.

De traditionele media staan onder druk en worden steeds vaker bekritiseerd in het publieke debat. Vlaamse politici en ook burgers laten zich wel eens kritisch uit over de ongelijk verdeelde media-aandacht die verschillende partijen en politici te beurt valt, en over de onevenwichtige toon waarop er over bepaalde politieke actoren bericht wordt. Deze perceptie van partijdigheid draagt bij aan een tanend vertrouwen in de traditionele pers, wat een bedreiging vormt voor haar rol als de vierde macht in onze democratie.

Onderzoekers van onder meer de Universiteit Antwerpen gingen aan de hand van surveys na hoe Vlaamse burgers, politici en journalisten kijken naar de partijdigheid van het nieuws. Deze percepties legden de wetenschappers naast een grootschalige inhoudsanalyse van kranten, televisienieuws en Twitterberichten om na te gaan hoeveel aandacht verschillende partijen effectief krijgen.

Gevoel van benadeling

“We vinden dat Vlamingen over het algemeen het gevoel hebben dat hun favoriete partij wordt benadeeld door de media, terwijl de partij waar ze niet voor zouden stemmen in hun ogen juist bevoordeeld wordt”, legt dr. Karolin Soontjens uit. “De meeste politici delen dit gevoel van benadeling, en vinden vooral dat ze niet correct worden behandeld door de openbare omroep en de geschreven pers. Opvallend is dat vooral rechtse burgers én rechtse politici het gevoel hebben dat ze worden achtergesteld in de media.”

Zulk gevoel van benadeling kan nefast zijn voor het broodnodige vertrouwen van mensen in de traditionele media. Soontjens: “Bovendien zien we dat sommige politici, en dan vooral rechtse politici, hun ongenoegen over de partijdige media publiek uiten. Zulke kritische uitlatingen, zo leren we uit ons onderzoek, hebben dan weer een invloed op het beeld dat burgers hebben van partijdigheid.”

Geen weerspiegeling

De onderzoekers stellen ook vast dat partijen niet altijd evenveel aan bod komen in de Vlaamse traditionele media. “Journalisten geven vooral aandacht aan politici en partijen in de meerderheid, en de electorale sterkte van partijen wordt niet altijd weerspiegeld in de media-aandacht die ze ontvangen”, legt prof. Kathleen Beckers (Universiteit van Amsterdam) uit. “Dit is niet geheel onverwacht, aangezien het vooral politici van partijen in de regering zijn die deelnemen aan het beleid en daardoor dus meer nieuwswaarde hebben.” Vooral centrumrechtse partijen lijken weinig reden te hebben tot klagen. Zo ook volgens journalisten zelf: zij hebben over het algemeen het gevoel dat ze centrumrechtse partijen juist bevoordelen in hun berichtgeving.

Het vertrouwen in de traditionele media in Vlaanderen is nog relatief hoog, zeker in vergelijking met andere landen. “Toch wijzen onze resultaten op uitdagingen voor de toekomst”, vertelt prof. Kathleen Beckers. “Als mediakritiek en percepties van partijdigheid ervoor zorgen dat burgers zich afkeren van traditionele media en zich in plaats daarvan richten op politieke niche-media die hun politieke opvattingen bevestigen – media die nog veel partijdiger zijn dan de media waar ze zich tegen afzetten – kan dit leiden tot een verdere erosie van het vertrouwen in de media. Vertrouwen dat nochtans cruciaal is, willen die media hun cruciale rol als informatiebron en waakhond van de democratie blijven vervullen.”