News updates

If you want more information, you can download the white paper.​

This new project covers a study on a very specifc, though, prominent type of online aggression: Celebrity bashing. Celebrity bashing refers to the negative and scandal-inspired way of commenting toward and about celebrities, and can be performed by journalists, the audience and other celebrities. This project aims to enrich our knowledge on this phenomenon by investigating both the perspective of adolescent perpetrators as well as the perspective of celebrity-victims.

On the side of the perpetrator, we will investigate the causal link between being a bystander of the different types of celebrity bashing and becoming a perpetrator and the underlying processes that might explain this association (mediators), and contextual factors (i.e., type of the perpetrator, type of the involved celebrity) moderating this association (moderators). This will be guided by the General Aggression Model (GAM).

On the side of the celebrity-victim, we will investigate celebrities' feelings and coping strategies when being confronted with bashing. This project will increase our insights on the impact of celebrity bashing on adolescents and celebrities, and thus provide evidence for the development of effective prevention and intervention initiatives.

This project is funded by the Research Foundation - Flanders

Promotors: Heidi Vandebosch & Charlotte De Backer

Fellow: Gaëlle Ouvrein

FOOMS is a group of scholars that study food in the context of media and social interactions.

Most researchers are members of MIOS. With MIOS we study media and interpersonal relations in organizations and society, and food is one of our focus areas. 

FOOMS focuses on an interdisciplinary approach to study food (and media).

FOOMS researchers study individuals in environments, which means we look at both nature and nurture/cultural aspects that shape human behavior. They combine different research disciplines and often fall back on these domains:

Evolutionary Psychology to study innate mechanisms that underly our food related behavior. For instance, we crave certain foods (sugar rich, fatty) more than others. Yet FOOMS researchers also look at how innate drives for social status, group belonging, fairness or morality shape our relations to food. 

Storytelling/ social talk to use as (succesful) vehicles to convey information. People share stories, people gossip, and both can be used as means to vicariously learn from the successes and failures of others. Stories are powerful, often more powerful than informing people with facts and figures, and food and stories are connected in many interesting ways. Dinners create intimate contexts for stories to be told, food media overwhelm us with stories about food and their creators, and food marketeers have found their way into this area as well. 

Media as contextual factors that also shape our food related behavior. Most behavior is the outcome of innate drives and contextual factors. We focus on media environments to explain food related behavior. Media may affect our behavior, but we may as well use media to gratify our needs, and we can/must dare to think about how we can optimally use food media to create pleasant and healthy environments to shape our food related behavior.

Charlotte De Backer (FOOMS coordinator) obtained her PhD about gossip/social talk (2005), was trained as an evolutionary psychologist (she worked at the Center for Evolutionary Psychology in Santa Barbara with Leda Cosmides and John Tooby in 2005/6), and later shifted her focus to food studies, where she now aims to merge her different fields of interest and expertise. 

FOOMS aims to unite scholars from different disciplines that study:

Food Marketing: all processes between the food producer and the food consumer (we so far mainly focus on food advertising),

Food Media: all media messages about food except for classic advertising. Think of cooking television, websites, but certainly also everything that circulates on social media about food and the many food gurus, and

Social Food studies: food is (also) a social process, and we study the relation between food and identity, commensality, and the power of sharing food on prosocial behavior.

More information...

Joris Van Ouytsel talks in the JOSN podcast with Dr. Julia Muennich Cowell, Executive Editor of the Journal of School Nursing, about a new study published in the April issue of the journal entitled “The Associations Between Substance Use, Sexual Behaviors, Bullying, Deviant Behaviors, Health, and Cyber Dating Abuse Perpetration”.  The study uses data from the Dr. Jeff R. Temple's Dating it Safe study and Joris worked on the publication during his time as a Fulbright grantee at the University of Texas Medical Branch in Galveston, TX. The study focuses on the links between perpetration of digital forms of dating violence and other forms of risky behavior and risky behaviors. The results of the study showed that having had sexual intercourse or using alcohol or drugs before having sex was significantly linked with cyber dating abuse perpetration, as was poor physical health, and substance use. Joris also discusses why research on digital forms of dating violence is needed. 

Listen to the podcast

Full publication

Abstract

Dating violence is an important public health concern and is considered to be a form of school violence. While digital technologies have enabled perpetrators of dating violence to target their victims online (cyber dating abuse), little is known about how this form of perpetration relates to specific adolescent risk behaviors. This brief research report focuses on the associations between substance use, sexual behaviors, deviant behaviors, self-reported health, and cyber dating abuse perpetration. Participants included 705 ethnically diverse adolescents (n = 408; 57.9%female) in Southeast Texas. Having had sexual intercourse or using alcohol or drugs before having sex was significantly linked with cyber dating abuse perpetration, as was poor physical health, and substance use. Consistent with limited research, we found a link between cyber dating abuse and engagement in bullying behaviors. The discussion section includes suggestions for school nurse practice and further research.

Can you use a TV soap or a game to promote health? What is the role and impact of health stories from celebrities, (blogging) patients and health organisations? How should health and media professionals work together? And what challenges do health communication scholars face? These and other questions were answered at the HealthNar closing symposium.

On March 23-24, 2017, the closing symposium of the European IRSES Health Narratives Network was organized at the University of Antwerp (Belgium).  On the first day, the potential of Entertainment-Education for health promotion was explored. On the second day, new technologies and new storytellers were put in the spotlights.

The symposium included keynote lectures, poster presentations, interactive sessions and a roundtable discussion. Several renowned scholars and field experts contributed.

The symposium invited health promotion practitioners, media professionals, health communication scholars, and health and media policymakers to participate. 

Research conducted by MIOS among more than 1000 12-18-year-olds found that one third of girls received unwanted comments about their looks, body or sexuality. One out of five teen girls were confronted with sex related gossip through social media. One in five have been called names. 

More information about the study can be obtained from Heidi Vandebosch, Karolien Poels, Kathleen Van Royen. 

More details about the AMiCA project, Automatic Monitoring for Cyberspace Applications, a collaboration between the research teams CLiPS, MIOS, LT3, IBCN & VISICS. 

Hereafter you'll find more information (in Dutch):

Bijna één op de vijf Vlaamse tienermeisjes wel eens ongewenst “hoer” of “slet” genoemd via sociale media.

Een heel aantal tienermeisjes in Vlaanderen werd al eens geconfronteerd met seksueel grensoverschrijdend gedrag via sociale media. Dat blijkt uit onderzoek van het Departement Communicatiewetenschappen van de Universiteit Antwerpen, uitgevoerd door Kathleen Van Royen in samenwerking met Prof. Heidi Vandebosch en Prof. Karolien Poels.

Een kleine 1.000-tal jongeren tussen 12 en 18 jaar werd gevraagd naar hoe vaak ze in de voorbije 6 maanden op sociale media “ongewenst” geconfronteerd werden met  bepaalde seksueel getinte uitspraken of acties. Bijna één derde van de meisjes kreeg al eens een ongewenste opmerking over uiterlijk, lichaam of seksualiteit. Over één of vijf werd een seksueel getinte roddel verspreid via sociale media, en bijna één op vijf werd ongewenst "hoer" of "slet" genoemd. Ongeveer zeven procent van de meisjes kreeg ooit een seksueel getinte vraag waar dwang of bedreigingen aan te pas kwamen. Van bijna één procent, tot slot, werd een foto met naakt verspreid via sociale media.

Meisjes krijgen het volgens de studie beduidend zwaarder te verduren dan jongens. “Mee aan de basis van deze cijfers ligt een ongelijke genderhouding” legt onderzoekster Kathleen Van Royen uit. "Zo heerst bijvoorbeeld nog het idee dat wanneer je je als meisje te aantrekkelijk voorstelt of te suggestief gedraagt, je daarvoor moet worden afgestraft", zegt Van Royen. Maar ook sociale media faciliteren dit doordat zulke opmerkingen niet in iemands gezicht hoeven gegeven te worden of anoniem kunnen zijn. Daders zijn vaak jongens of oudere mannen, maar ook meisjes doen dit. Zij handelen eerder vanuit jaloezie, een bepaalde onzekerheid of door ruzie. 

De impact van cybergeweld kan moeilijk onderschat worden, vindt Van Royen, omdat die vaak groter is als er meer getuigen zijn. Bovendien is het voor jonge meisjes moeilijk om zich van sociale media weg te trekken omdat dit deel van hun leefwereld uitmaakt. “Meisjes die herhaaldelijk zulke opmerkingen krijgen of de controle verliezen over de situatie, kunnen hier negatieve emotionele gevolgen van ondervinden”, aldus Van Royen. Vooral voor jonge meisjes kan dat een grote impact hebben, en dus vindt Van Royen dat er dringend actie ondernomen moet worden tegen deze toch wel hoge cijfers. «Kinderen moeten al van jongs af aan bewust gemaakt worden van gelijke genderverhoudingen. Dat kan bijvoorbeeld op school gebeuren.” Het is daarbij heel belangrijk om potentiële daders duidelijk te maken wat de impact kan zijn. Bovendien is het belangrijk om meisjes weerbaar te maken en om hen beter te leren omgaan met online geweld.

"Er worden al goede sensibiliseringsacties ondernomen", zegt de onderzoekster, zoals door Mediawijs, Child Focus, en Sensoa. "Maar een meer structurele aanpak is nodig.” Sociale media kunnen bovendien zelf meehelpen aan het inperken van de cijfers, maar behalve rapporteringsmechanismen en gebruikersrichtlijnen, doen ze dat momenteel nog te weinig. Uit eerder onderzoek bleek al dat Facebook soms niets aanvangt met klachten van jongeren.

Narratives play an increasingly important role in (online) communication about health issues. News reporters not only report the cold facts about an upcoming epidemic, but also increasingly employ techniques that are used in novels and movies. Serious games use interactive storytelling techniques to improve the health of children. Health campaigns use celebrities and role models in order to convince a target audience to adopt healthy habits.

In spite of their increasing use, relatively little is known about the effects of narratives in a health communication context, as expertise on narratives is scattered across different disciplines.

The objective of the HealthNar program is

• to strengthen and consolidate the emerging field of narrative health communication and
• to establish a flourishing and solid multidisciplinary research exchange network on narratives and health.

More information? 

In an open letter, 18 experts call for a knowledge center on (cyber)bullying. You can find more information (in Dutch) hereafter. For more details, please contact Heidi Vandebosch and Gie Deboutte.

Van 6 tot 13 februari kiest Vlaanderen opnieuw massaal kleur tegen pesten. Recent kwam de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) met een advies naar buiten. Die nota kwam er op aandringen van de Vlaamse Scholierenkoepel.  Die vindt dat het dringend tijd is om iets aan het probleem te DOEN.

De VLOR-nota legt de vinger duidelijk op de wonde: het antipestbeleid in Vlaamse scholen staat nog veraf van de structurele, schoolomvattende aanpak die de meest doeltreffende blijkt te zijn. Heel wat scholen doen wel iets rond pesten, maar de acties zijn versnipperd, weinig onderbouwd en worden zelden geëvalueerd. De afstemming tussen actoren (leerkrachten, leerlingen, ouders, hulpverleners, ….) ontbreekt of is suboptimaal.

Het lijkt dus vaak een kwestie van wel WILLEN, maar niet KUNNEN. De nota roept de bevoegde overheden (Onderwijs, Welzijn, Jeugd en Media) dan ook op om een stimulerende, faciliterende en ondersteunende rol te spelen. Kennisontsluiting en competentie-ontwikkeling lijken daarbij de sleutelwoorden. Hoe die in de praktijk moeten worden georganiseerd, blijft in de nota een open vraag.

In hun open brief ‘Van vuurtoren naar ankerpunt’ tonen professoren van Vlaamse universiteiten en hogescholen zich gewonnen voor de oprichting van een Vlaams Kenniscentrum (Cyber)Pesten. Zo krijgt een structureel probleem ook een structureel antwoord.

Aanpak van pesten is kwestie van willen, kennen, kunnen én doen

Naar aanleiding van de Vlaamse Week tegen Pesten maakte de Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) haar advies over de preventie en aanpak van pesten bekend. Dat advies kwam er op aandringen van de Vlaamse Scholierenkoepel.  Die vindt dat het dringend tijd is om iets aan het probleem te doén.

Het advies van de VLOR inzake de preventie en aanpak van pesten zet een belangrijke stap. De onderwijspartners erkennen samen dat er wat schort aan de Vlaamse aanpak van (cyber-)pesterijen tussen kinderen en jongeren. De VLOR dringt aan op een geïntegreerd, structureel en multidisciplinair onderbouwd beleid en richt zich hiervoor tot de ministers van Onderwijs, Welzijn, Jeugd en Media. Alle partners engageren zich tot samenwerking en het opnemen van hun verantwoordelijkheid.  

Vuurtoren en katalysator 

De opstellers van het VLOR-advies kiezen voor de rol van vuurtoren: ze brengen belangrijke pijnpunten onder de aandacht zoals het gebrek aan goed onderbouwde les- en hulpmaterialen om (cyber-)pesten te voorkomen, schoolbeleidsversterkende ondersteuning, competentieversterking in de lerarenopleidingen, etc . De nota suggereert welke richting Vlaanderen uit moet  om het (cyber-) pestprobleem tussen kinderen en jongeren beter aan te pakken. Men verwacht van de overheid dat ze stimuleert en faciliteert.  De VLOR wil in het hele proces een katalysatorrol vervullen door een permanent intern overlegplatform te organiseren. 

Het advies is van oordeel dat de geldende decretale en structurele contouren (participatiedecreet, kwaliteitsdecreet, …) volstaan om de verhoopte  doelstelling te realiseren. Minder duidelijk is welke nieuwe impulsen helpen garanderen dat alle Vlaamse scholen hun taak inzake pestpreventie, - detectie en –aanpak in de toekomst sterker zullen opnemen. Volstaat een krachtige intentie- of engagementsverklaring om het verschil te maken?  

Gezien de aard, de omvang en het risico op negatieve gevolgen van (cyber-)pesterijen dringen we  aan op meer assertieve keuzes: de oprichting van een Vlaams Kenniscentrum (Cyber)pesten en een explicieter verwachtingskader ten aanzien van scholen. 

Kenniscentrum (Cyber-)Pesten

Nog te veel Vlaamse scholen houden het bij vluchtige sensibiliseringsacties en hanteren ad hoc oplossingen als het fout loopt. Van een structureel anti-pestbeleid is meestal geen sprake. Eén van de voornaamste redenen hiervoor is het ontbreken van know-how. Vlaamse scholen willen het pesten wel aanpakken, maar weten niet hoe en ervaren een gebrek aan professionele ondersteuning. Zij kijken uit naar een betaalbaar, werkbaar en wetenschappelijk onderbouwd aanbod van trainingen, instrumenten en materialen op het vlak van preventie, detectie, curatie en disciplinering. 

Een gespecialiseerd kenniscentrum laat toe om de kennislacunes diepgaand en duurzaam aan te pakken. Alleen zo kan de Vlaamse aanpak op macro-, meso- en microniveau naar een hoger niveau worden getild en wordt een duurzame verankering van het thema in het beleid mogelijk gemaakt.  Voorbeelden uit het buitenland (Nederland, Zweden, Ierland, VS, …)  tonen aan dat een onafhankelijk multidisciplinair kenniscentrum aan de anti-pestaanpak een gezicht kan geven. Scholen (en andere actoren) weten dan dat er een plaats is waar alle beschikbare knowhow wordt gebundeld, en waar ze met hun vragen terecht kunnen. Structurele lacunes zoals de kloof tussen onderzoek en praktijk, het gebrek aan een oriënterend kader voor de uitbouw van een pestbeleid, zelf-evaluatie-instrumenten die scholen toelaten om het effect van al hun inspanningen in kaart te brengen, lerarenopleiders de nieuwe inzichten en tools tot bij de aankomende leraren brengen, … kunnen dan in belangrijke mate worden wegggewerkt.  

Expliciet verwachtingskader

Het onderwijsveld reageert erg terughoudend op suggesties om het verwachtingskader met betrekking tot het anti-pestbeleid van scholen te expliciteren. Het uitdrukken van minimale vereisten waaraan een schoolaanpak moet voldoen, zou echter geen taboe mogen zijn. Landen als Zweden, Nederland, Engeland, Finland, … maken veel duidelijker wat ze van elke school verwachten. Het kenniscentrum kan scholen voorzien van een adaptief, richtinggevend verwachtingskader waarop zij hun actieplan en alle daaraan gekoppelde initiatieven kunnen afstemmen. 

De oprichting van een kenniscentrum reikt veel verder dan wat het VLOR-advies voorstelt en kan een mijlpaal zijn voor de aanpak van (cyber-)pesterijen tussen kinderen en jongeren. Investeren in dit kenniscentrum is eigenlijk kiezen voor een kostenbesparing. Vlaamse scholen steken nu immers energie, tijd en middelen in het zoeken of zelf ontwikkelen van anti-pestacties waarvan de (hopelijk positieve) impact niet eens gekend is. Door te zorgen voor een betere uitwisseling van evidence-based programma’s en “best practices ”, die ook slagen in het reduceren van de prevalentie en de impact van pesten op het welbevinden van jongeren, scholen en gezinnen, kan Vlaanderen alleen maar winnen. Waarom nog langer wachten?! 

Gie Deboutte (Universiteit Antwerpen, UC Leuven-Limburg, KU Leuven), Heidi Vandebosch (Universiteit Antwerpen),  Karolien Poels (Universiteit Antwerpen), Michel Walrave (Universiteit Antwerpen), Wouter Vandenhole (Universiteit Antwerpen), Peter Van Petegem (Universiteit Antwerpen), Lieven  Annemans (Universiteit Gent) , Ilse De Bourdeaudhuij (Universiteit Gent), Nicole Vettenburg (Universiteit Gent), Hilde Colpin (KU Leuven), Eva Lievens (KU Leuven, Universiteit Gent), Elfi Baillien (KU Leuven), Stefaan Pleysier (KU Leuven), Anne Groenen (UC Leuven-Limburg), Davy Nijs (UC Leuven-Limburg), Maurits Wysmans (UC Leuven-Limburg), Nadine Engels (VUB), Elke Van Hoof (VUB). 

Meer info: Heidi Vandebosch en Gie Deboutte

Week Kies kleur tegen pesten: www.kieskleurtegenpesten.be 

Friendly Attac projectwebsite: www.friendlyattac.be

Vragen over cyberpesten? Lees het dossier op www.mediawijs.be

Study shows young people do not know how to respond or where to find support

Researchers from the University of Antwerp, UCLouvain and the Université Saint-Louis - Bruxelles asked 2,819 Belgians between the ages of 15 and 25 about online hate speech and the distribution of nude images. Young people indicate they think this kind of conduct is harmful, but that they do regularly fall victim to it or engage in it. Victims do not seek sufficient help from adults or aid organisations. The researchers are calling for education and the media to pay more attention to the impact of this online violence and how to respond to incidents of this nature.

Many news items and previous studies had already made clear that online violence is common amongst young people. As part of the @ntidote-project, researchers from the University of Antwerp, UCLouvain and the Université Saint-Louis – Bruxelles conducted the largest-ever survey amongst Belgians between the ages of 15 and 25 to determine how often this type of violence occurs and how young people respond to it.

This survey amongst a diverse population of 2,819 young Belgians shows that young people are frequent victims and perpetrators of online violence.

• One in three young people aged between 15 and 25 has been the victim of online hate speech or the distribution of nude images at one time or other.
• Young people with different nationalities or ethnic-cultural backgrounds are more frequently subjected to online hate speech. 
• Members of the LGTBQI+ community have a significantly higher chance of being the victim of hate speech based on gender or sexual orientation.
• One in five young people has spread hate speech and one in three young people has distributed a nude photo without permission of the person in the image.
• Boys are twice as likely to distribute nude images than girls. When it comes to spreading hate speech, there is no significant difference between boys and girls.
• Young people with different nationalities or ethnic-cultural backgrounds indicated having distributed nude images without permission significantly more often.
• Boys of legal age (aged 18 to 25) are significantly more likely to be a victim or a perpetrator than boys who are minors (aged 15 to 17), both when it comes to online hate speech and distribution of nude images without permission.

Young people do not know where to turn when faced with online violence

The @ntidote study shows that online violence is common amongst young people, but that they are also aware of its serious impact: approximately 7 in 10 say they believe spreading hate speech and distributing nude images without permission is harmful. Young people think the best punishments for this kind of conduct would be taking a course on online violence, paying damages to the victim and/or paying a fine.

Having said that, if they fall victim to this conduct, young people do not know where to turn. They indicate they feel lonely, angry or helpless, but only five per cent went to the police and fewer than five per cent called on aid organisations. Young people first and foremost talk about incidents to their friends (27.7% for hate speech & 30% for nude images), with their parents (13.3% for hate speech & 26.8% for nude images) in second place and teachers (8.4% for hate speech & 18.4% for nude images) in third. However, a sizeable percentage of young people (26.2% for hate speech & 17.4% for nude images) does not talk to anyone.

‘This study shows that young people in Belgium are often victims but also perpetrators of online violence. And yet, they don’t know how to deal with it or whom to turn to. More space should therefore be created both in education and in the media for information about online boundaries, the impact of this conduct on young people and what you should do if you’re a victim or witness,’ says Professor Michel Walrave (UAntwerp), who coordinates the project.  

The survey was supplemented by in-depth interviews with young people. ‘These revealed that adolescents and young adults see “online violence” as something that goes beyond illegal online conduct, for example considering fat-shaming as a type of hate speech. That’s why we think “young” voices should be included in the development of solutions for online violence,’ says Professor Cécile Mathys (UCLouvain).

Few criminal complaints and little persecution for online violence

The study also looked into what happens if a criminal complaint is filed. A survey of three prosecutors’ offices and three courts across the country showed that for the period of 2016 to 2021, only 193 criminal complaints on online hate speech and 424 on non-consensual distribution of nude images had been filed. This very limited number of complaints is in stark contrast with the prevalence of online violence amongst young people.

The vast majority of these complaints is dismissed. For hate speech, only one in six cases went to court. For non-consensual distribution, this was five in a hundred cases. When it comes to non-consensual distribution of nude images, it turns out that criminal complaints are mostly filed in case the victim is also being blackmailed (sextortion) or in the context of domestic violence and stalking.

‘The study not only shows that the threshold to file a complaint is very high, but also that whenever a complaint is filed, there are too many obstacles in getting the case to court. This may obviously make victims even more hesitant to go to the police,’ states Professor Catherine Van de Heyning (UAntwerp).

Social media do too little

The @ntidote project also investigated the role of social media and moderators. The study drew several noteworthy conclusions:

• Whereas the publicly available terms and conditions of social media are non-committal and vague about what is and is not allowed on the platform, internally moderators are working with an exhaustive document that leaves as little room for interpretation as possible.
• Moderation of online content on social media is not very transparent for users. This should change owing to new European legislation that recently took effect (Digital Services Act).
• Social media companies expect moderators to be very discrete, making most of these moderators hesitant to participate in the study.
• Social media companies increasingly use artificial intelligence to proactively moderate content on their platform.

‘Social media companies do not always align their policy with users’ locations. What’s more, the manner in which this policy comes about and evolves isn’t very clear,’ Professor Vanessa Franssen (UCLouvain) adds. ‘If national policymakers want to set clearer boundaries for what’s acceptable on social media, this will have to be done at the European Union level.’

www.antidoteproject.be

The @ntidote-project was funded by BELSPO (Federal Public Planning Service Science Policy) and carried out by Professor Michel Walrave (University of Antwerp), Professor Catherine Van de Heyning (University of Antwerp), Professor Cécile Mathys (UCLouvain), Professor Vanessa Franssen (UCLouvain), Professor Jogchum Vrielink (Université Saint-Louis - Bruxelles), Professor Mona Giacometti (University of Antwerp), Aurélie Gilen (University of Antwerp) and Océane Gagni (UCLouvain).