VR-applicatie

Patiënten die een beroerte hadden of bij wie een hersentumor werd weggenomen, kampen vaak met een blijvend hersenletsel. Dat vertaalt zich geregeld in het niet langer aandacht hebben voor wat er zich aan hun linkerkant afspeelt. De innovatieve VR-bril van Wim Saeys (UAntwerpen) en collega’s kan het probleem snel en precies in kaart brengen, en de patiënten helpen bij het maken van vorderingen.

Wim Saeys werkt als kinesitherapeut in Revalidatieziekenhuis Revarte en als onderzoeker aan het Departement Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie van UAntwerpen. Hij focust op de revalidatie van patiënten met neurologische aandoeningen, met specialisatie in de opvolging van beroertes. Samen met Steven Truijen (UAntwerpen) en Ivan De Boi (UAntwerpen/Karel de Grote Hogeschool) heeft Saeys een project lopen rond ‘visiospatiale verwaarlozing’, een aandachtsstoornis waarbij de patiënt een deel van wat hij of zij ziet, negeert.

Een half bord

“Mensen die een beroerte gehad hebben of bij wie een hersentumor werd weggenomen, houden daar vaak een hersenletsel aan over”, legt Saeys uit. “Wanneer dat letsel zich in de rechterhersenhelft bevindt, vertaalt zich dat vaker in aandachtsproblemen. In die rechterhelft spelen zich de visiospatiale, de ruimtelijke processen af. De patiënten ‘zien’ wel, maar hun hersenen negeren wat er aan de linkerkant gebeurt. Een voorbeeld: als ze een bord met eten voor zich hebben staan, zullen ze vaak alleen de rechterkant leegeten. De rest van het bord nemen ze niet waar.”

Testjes met pen en papier

De stoornis varieert qua ernst, en soms zijn patiënten zich ervan bewust. Saeys: “Dan gaan ze bijvoorbeeld schuin zitten als ze met iemand aan het praten zijn, om hun gesprekspartner toch te kunnen zien. Het probleem zorgt geregeld voor gevaarlijke situaties, zoals bij het oversteken van de straat, waarbij ze alleen naar het verkeer dat langs rechts komt, kijken. In Revarte worden er meer dan honderd patiënten per jaar met dit probleem gediagnosticeerd.”

Patiënten krijgen tijdens hun behandeling traditioneel testjes met pen en papier voorgeschoteld. Dan moeten ze bijvoorbeeld het midden van een lijntje aanduiden: iemand met visiospatial neglect negeert de linkerkant van het lijntje en duidt het midden veel te ver naar rechts aan. “Er is ook de broken hearts test”, vertelt Wim Saeys. “Een heel blad staat vol met hartjes, die elk op een andere plek ‘gebroken’ zijn. De patiënt moet ze wegstrepen.”

Realistische context

Tegenwoordig kunnen die testjes ook op de tablet uitgevoerd worden, maar het blijft een 2D-oefening. Dat is een probleem, want de overgang naar de echte wereld is erg groot. Met hun innovatieve applicatie brengen Saeys en zijn collega’s daar verandering in.

“Onze VR-applicatie integreert het aspect diepte in de oefeningen, en komt zo dichter bij de realiteit”, aldus Saeys. “We schotelen de patiënt een oefening voor in een realistische context. In een park bijvoorbeeld projecteren we allerlei ‘stimuli’. Dat zijn voorwerpen zoals een paraplu. We hebben ook een oefening in de context van een keuken. Dan moet de patiënt focussen op de ingrediënten van een bepaald recept. Zo kunnen we achterhalen voor welke zones de gebruiker wel of geen aandacht heeft.”

Grotere motivatie

Die gamification-elementen zorgen voor een grotere motivatie tijdens het revalidatieproces. Maar de VR-bril zorgt er ook voor dat de verwaarloosde zone snel en correct in kaart gebracht wordt. En ook milde vormen van neglect worden ontdekt.

“We maken een heatmap. De ruimte van de stimuli die de patiënt gevonden heeft, wordt groen. De zone waar de patiënt de voorwerpen niet vindt, kleurt rood. Oranje is de zone waar een stimulus nu eens wel, dan weer niet gevonden wordt. De bedoeling is om de oranje zone te laten opschuiven richting rode zone. Lukt dat, dan maakt de patiënt vorderingen. Door middel van de geïntegreerde eyetracking kunnen we ook de zoekstrategie die de patiënt gebruikt, in kaart brengen”