Research centre Ruusbroec Institute

Printed religious books from before 1800

In much of the research at the Ruusbroec Institute religious texts, both handwritten and printed, have provided the focal point. This has lead to numerous publications. It has also lead to the creation of a library that, because of its exceptionally rich collection of early printed books and devotional prints, has received the status of Heritage Library. The richness of this collection provides a clear invitation to carry out research, and the invitation is invigorated by the perspectives offered by wider historical research on modern books. Historical research into modern books broadens our textual research systematically with its attention to production, distribution and reception of printed matter. A variety of test cases, some of which executed by students as part of a course, have shown that this systematic historical approach to books  regularly brings to light interesting new information, as is shown in the list of publications below.

Bibliascra.com

In recent years research into the history of early Dutch Bible translations, in which Antwerp played such an important role, has been carried out create an electronic Bible bibliography.

Publications

Key publications

Theo Clemens

  • Theo Clemens, ‘Petrus Dens en de Mechelse theologie: rond de uitgavegeschiedenis van een befaamd seminariehandboek’, in: Jan Jacobs (ed.), Boeken als bron: opstellen aangeboden aan dr Marcel Gielis bij gelegenheid van zijn vijfentwintigjarig dienstjubileum aan de Theologische Faculteit Tilburg 1976-2001 (Tilburg, 2001), 69-90.
  • Theo Clemens, ‘A textbook for theological formation from Mechelen: its importance for the identity of the Roman Catholic clergy in the Netherlands’, in: Judith Frishman, Willemien Otten en Gerard Rouwhorst (eds), Religious identity and the problem of historical foundation: the foundational character of authoritative sources in the history of christianity and judaism (Leiden, Boston, 2004), 114-133.
  • Theo Clemens, ‘Met dank aan de censor: de informatieve waarde van precensuursporen in katholiek drukwerk uit de Nederlanden’, in: Jaarboek voor Nederlandse boekgeschiedenis, 13 (2006), 7-31.
  • Theo Clemens, Register van goedkeuringen in drukken uit de Nederlanden als boekhistorisch werkinstrument (versie van 7 aug. 2006), 4, 55, 55, 55, 55, 55 p.
  • Theo Clemens, ‘De religieuze leescultuur onder Nederlandse katholieken, 1580-1850: een zoektocht naar wat niet bestaat’, in: Tijdschrift voor Nederlandse kerkgeschiedenis, 9 (2006), 54-61.
  • Theo Clemens, De ingehouden Verlichting onder de Nederlandse katholieken, in: Ernestine van der Wall en Leo Wessels (eds), Een veelzijdige Verlichting: Religie en Verlichting in Nederland 1650-1850 (Nijmegen, 2007), 239-276.
  • Theo Clemens, ‘Kerkboeken en zilverwerk: een problematische relatie’, in: Anne-Marie Claessens-Peré, Zilveren hemelsleutels: twee eeuwen Belgische boekbandjes (Antwerpen: Zilvermuseum Sterckshof, 2008), 25-33.
  • Theo Clemens, ‘De Antwerpse suffragiën (1703-1739): het wegen van een gedrukte bron’, in: De Gulden Passer, 85 (2007), 105-140; 86 (2008), 61-113 and 87 (2009), 85-114.
  • Clemens, T.H.J., ‘Een veelzijdig bedriegertje in de wereld van het katholieke kerkboek: Het Vermeerdert Paradysken in de Centrale Oud-Katholieke Bibliotheek’in: Marco van Egmond, Bart Jaski en Hans Mulder (eds), Bijzonder onderzoek: een ontdekkingsreis door de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Utrecht (Utrecht, 2009), 126-133; also available as E-book (chapter).
  • Clemens, T.H.J., ‘Wilhelm Nakatenus S.J., Hemels palmhof (1694, 1740)’ in: Paul Begheyn, Bernard Deprez, Rob Faesen en Leo Kenis (eds), Jesuit books in the Low Countries 1540-1773: a selection from the Maurits Sabbe Library,  met medewerking van Eddy Put, Frans Chanterie en Lieve Uyttenhove. Leuven: Peeters, 2009, 270-276.
  • Theo Clemens, ‘Intensivering van het kerkelijk en godsdienstig leven en de strijd om de ‘ware’ godsdienst’, in: Marcel Gielis, Leo Kenis, Guido Marnef en Karim Schelkens (eds.), In de stroom van de tijd: (4)50 jaar bisdom Antwerpen. (Antwerpen/Leuven: Bisdom Antwerpen/Davidsfonds, 2012), 94-137.
  • Theo Clemens, i.s.m. Guido Marnef en Eddy Put (eds), ‘Broederschappen in de Nederlanden: een opstap naar verder onderzoek’, In: Trajecta 22 (2013), 249-379
  • Theo Clemens, ‘Lijst van broederschapsdrukwerk’ [met aparte inleiding].  Digitale bijlage bij Theo Clemens, Guido Marnef en Eddy Put, [Inleiding op thematisch cluster over] Broederschappen in de Nederlanden: een opstap naar verder onderzoek, in: Trajecta 22 (2013), 249-260.
  • Theo Clemens, ‘Een broederschapsboekje uit Turnhout’,  in: De Gulden Passer,  91 (2013), 249-253
  • Theo Clemens, ‘Een verkenning van de contrareformatorische godsdienstigheid aan de hand van Ryck-vloeyende fonteyne (1629) en Altare thymiamatis (1631) van de augustijn Petrus Gerardi’, in: Joost van Neer en Brian Heffernan, (eds.), Verlangen naar geestelijke schoonheid: opstellen aangeboden aan Martijn Schrama, O.S.A. s.l.: Uitgeverij 2VM, 2014, 143-156.

August den Hollander

  • August den Hollander, 'Een ontdekking die verdween en weer verscheen. Antwerpen, Ruusbroecgenootschap, Hs. Neerl. 37 (olim Exeter, Devon Record Office, Temporary Deposit 330' (met Th. Mertens), in: De Gulden Passer. Tijdschrift voor boekwetenschap 91 (2013), 253-263.
  • August den Hollander, 'Late medieval Vernacular Bible Production in the Low Countries, in: K. von Greyerz, S. Seidel Menchi, M. Wallraff (eds.), Basel 1516: Erasmus' Edition of the New Testament, Spätmittelalter, Humanismus, Reformation/Studies in the Late Middle Ages, Humanism and the Reformation (SMHR) 91, Tübingen: Mohr Siebeck 2016, 43-58.
  • August den Hollander, 'Lettersnijder (1524) en Hillen van Hoogstraten (1527): Erasmus in het Nederlands', chapter 14, in: Paul Gillaerts, e.a., De Bijbel in de Lage Landen. Elf eeuwen van vertalen, Heerenveen 2015, 220-225.
  • August den Hollander, 'De Liesveltbijbel (1526 e.v.): naar een protestantse bijbel', chapter 15, in: Paul Gillaerts, e.a., De Bijbel in de Lage Landen. Elf  eeuwen van vertalen, Heerenveen 2015, 226-236.
  • August den Hollander,  'Consolidatie en versterking van godsdienstige identiteit. Inleiding', chapter 20, in: Paul Gillaerts, e.a., De Bijbel in de Lage Landen. Elf  eeuwen van vertalen, Heerenveen 2015, 390-394.
  • August den Hollander, 'Een bijbel van de lutheranen in Nederland – de mythe van de vertaling van Adolf Visscher uit 1648', chapter 23, in: Paul Gillaerts, e.a., De Bijbel in de Lage Landen. Elf  eeuwen van vertalen. Heerenveen 2015, 445-450.
  • August den Hollander, 'Bijbelse lees- en leerstof', addition to chapter 24, in:Paul Gillaerts, e.a., De Bijbel in de Lage Landen. Elf  eeuwen van vertalen, Heerenveen 2015, 466-467.