Veelgestelde vragen
Komt iedereen in aanmerking voor het afstaan van zijn/haar lichaam?
Ja. Iedereen vanaf de leeftijd van 18 jaar komt in aanmerking. Er is geen maximum leeftijdsgrens.
Zijn er nog lichamen nodig?
Ja. Er zijn voortdurend lichamen te kort.
Kan ik orgaandonatie combineren met lichaamsafstand?
Neen. Iedereen is in principe orgaandonor, tenzij u verzet heeft aangetekend bij de gemeente waar u gedomicilieerd bent (meer informatie kan u vinden op http://www.e-gezondheid.be). Orgaandonatie en autopsie hebben altijd voorrang op het schenken van uw lichaam. Indien u na overlijden niet in aanmerking komt voor orgaandonatie, en uw documenten voor lichaamsdonatie ondertekende, komt u wel in aanmerking voor lichaamsdonatie.
Kan ik een vergoeding voor lichaamsafstand krijgen?
Neen. Wettelijk gezien mogen hier geen vergoedingen voor gegeven worden.
Voor wie zijn de kosten?
Er zijn geen bijkomende kosten verbonden aan lichaamsafstand aan de Universiteit Antwerpen, buiten de normale kosten voor de begrafenisondernemer (o.a. vervoer, koelkamer, kist, crematie, begraving, diensten). Deze zijn ten laste van de erfgenamen. De begrafenisondernemer zal aan de familie zijn rekening aanbieden, waardoor zij de vergoeding van de begrafeniskosten kan terugvorderen (via ziekteverzekering, erfeniskostenvermindering enz.).
Wie betaalt de begrafenisondernemer als ik geen familie of erfgenamen heb?
De wilsbeschikkinguitvoerder neemt in dat geval contact op met de gemeente waar u woonde. De gemeente die of het OCMW dat de opdracht uitvoert (dat verschilt van gemeente tot gemeente) draagt de kosten voor de begrafenis (meer informatie vindt u in de brochure ‘Waardig afscheid nemen’ uitgegeven bij de Koning Boudewijnstichting).
Kan ik kiezen aan welke universiteit ik mijn lichaam wil schenken?
Ja. Normaliter dient u zich voor lichaamsafstand te richten tot de geografisch dichtstbijzijnde universitaire instelling, maar u bent vrij te kiezen. Hou wel rekening met bijkomende (vervoers)kosten.
Heeft de universiteit een eigen begrafenisondernemer?
Neen. U of uw familie kiezen zelf de begrafenisondernemer.
Kan ik ook zonder wilsbeschikking mijn lichaam afstaan?
Neen. U dient vóór uw overlijden een zelfgeschreven wilsbeschikking en een administratieve vragenlijst ingevuld en ondertekend op te sturen naar de universitaire instelling van uw keuze.
Uitzondering: Als van de overledene een geschreven en bij de notaris bekrachtigd testament bestaat waarin hij/zij te kennen heeft gegeven zijn/haar lichaam te willen schenken voor wetenschappelijk onderzoek en wij een kopie van dat testament krijgen vóór het lichaam binnengebracht wordt en het stoffelijk overschot binnen 48 uur naar de universiteit kan worden gebracht.
Wat moet ik doen als ik mijn wilsbeschikking niet zelf kan schrijven?
Uw gevolmachtigde schrijft of typt de wilsbeschikking, met als extra zinnetje ‘Gelezen en goedgekeurd’. De wilsbeschikking wordt door twee verschillende getuigen ondertekend.
Waarom moet ik een wilsbeschikkinguitvoerder aanduiden?
Het is een algemene regel, onder andere voor mensen die alleen zijn.
Wie kan ik als wilsbeschikkinguitvoerder aanstellen?
De keuze hierin is vrij. Meestal is het een vertrouwenspersoon, zoals een familielid, een kennis, de huisarts, of iemand anders die dicht bij u staat.
Kan ik het lichaam van iemand anders schenken, bv. echtgenoot of echtgenote?
Neen.
Wat gebeurt er nadat ik mijn zelfgeschreven wilsbeschikking en administratieve vragenlijst heb opgestuurd?
Er wordt een dossier aangelegd en uw gegevens worden in ons computerbestand opgenomen. Binnen een maand ontvangt u een kaartje op uw naam om bij uw persoonlijke documenten te bewaren, waaruit blijkt dat u uw lichaam bij overlijden ter beschikking stelt van de Universiteit Antwerpen voor onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en dienstverlening.
Kan ik mijn wilsbeschikking nog intrekken?
Ja. U kan op elk ogenblik uw wilsbeschikking intrekken en laten vernietigen. Uw stuurt een door uw ondertekende, schriftelijke mededeling met verzoek tot vernietiging van uw dossier naar ons adres.
Kan mijn lichaam geweigerd worden?
Ja. Er zijn verschillende redenen waarom een lichaam geweigerd kan worden.
Redenen waarom een lichaam geweigerd kan worden:
- Als het lichaam niet binnen 48 uur na overlijden naar onze dienst gebracht werd
- Bij repatriëring vanuit het buitenland
- Een lichaam waarop een autopsie werd uitgevoerd
- Verkeersongeval (tenzij balseming nog kan worden uitgevoerd)
- Orgaandonatie (zie vraag 'Kan ik orgaandonatie combineren met lichaamsafstand?')
- Besmettelijke ziekten, zoals HIV, hepatitis, tuberculosis, ziekte van Creutzfeldt-Jakob of andere overdraagbare spongiforme encefalopathieën (prionziekten van het centrale zenuwstelsel), huidinfecties zoals shingles (herpes zoster) of methicilline-resistent staphylococcus aureus (MRSA)
Dit zijn de meest voorkomende redenen waarom een lichaam niet geaccepteerd wordt. Het al dan niet aanvaarden van een lichaam voor schenking aan de Universiteit Antwerpen wordt beslist na overlijden. Om onnodig verdriet en onnodige teleurstelling bij de nabestaanden te vermijden, is het nuttig dat ook zij op de hoogte zijn van deze voorwaarden.
Hoe weet men bij mijn overlijden dat ik mijn lichaam ter beschikking heb gesteld van de Universiteit Antwerpen?
Nadat u uw wilsbeschikking en de ingevulde administratieve vragenlijst naar ons hebt opgestuurd, ontvangt u van ons een kaartje waarop staat dat u bij overlijden uw lichaam aan de Universiteit Antwerpen schenkt voor wetenschappelijk onderzoek. Ook onze contactgegevens staan erop. Het is de bedoeling dat u het kaartje bij uw identiteitskaart bewaart. In de administratieve vragenlijst vragen wij u een wilsbeschikkinguitvoerder op te geven. Deze persoon waarschuwt de begrafenisondernemer of per uitzondering de gemeente waar u was ingeschreven (zie 'Wie betaalt de begrafenisondernemer als ik geen familie of erfgenamen heb?') en geeft de laatste wilsbeschikking van de overledene te kennen. De begrafenisondernemer (of de gemeente) neemt op zijn/haar beurt contact op met de onderzoeksgroep Anatomie van de Mens en Embryologie om verdere afspraken te maken.
Is het mogelijk om een ‘dienst met lichaam’ te houden vóór het lichaam door de begrafenisondernemer vervoerd wordt naar de onderzoeksgroep Anatomie van de Mens en Embryologie?
Ja. Het tijdstip van overlijden bepaalt veel. Het is uitermate belangrijk dat het stoffelijk overschot binnen 48 uur op de universiteit is. Een begrafenisceremonie kan op een vrij conventionele manier gehouden worden, maar zonder stoffelijk overschot. Er kan voor de dienst bijvoorbeeld een foto gebruikt worden.
Voor welke doeleinden wordt mijn lichaam gebruikt?
De lichamen worden hoofdzakelijk gebruikt voor het onderwijs aan de studenten van de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, alsook Biomedische Wetenschappen. Het aanleren van nieuwe chirurgische technieken, alsook wetenschappelijk onderzoek wordt eveneens uitgevoerd op de lichamen.
Waar gebeurt het onderzoek?
Het onderzoek wordt enkel gedaan aan de Universiteit Antwerpen - Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen.
Kan de familie een rapport met medische bevindingen krijgen?
Neen. Aangezien we geen autopsie uitvoeren, zullen er geen verslagen gemaakt worden. De lichamen zijn grotendeels ten dienste van het medisch onderwijs en er wordt geen enkel verslag met pathologische bevindingen bijgehouden.
Hoelang kan mijn lichaam ter beschikking gesteld worden voor onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en/of dienstverlening?
Medisch onderwijs en anatomische studies kunnen van enkele dagen tot twee jaar of soms langer in beslag nemen.
Wat gebeurt er daarna?
De overledene wordt gekist opgehaald door de begrafenisondernemer, waarna men overgaat tot crematie of begraving, naargelang van uw wilsbeschikking of de wens van uw familie. Meestal wenst de familie dan niet meer aanwezig te zijn bij de effectieve crematie of begrafenis. Wenst men toch aanwezig te zijn, dan moet dat vooraf uitdrukkelijk gemeld worden aan de begrafenisondernemer die door u of uw familie werd aangeduid.
Moet mijn lichaam begraven of gecremeerd worden?
Wettelijk gezien moet iedere persoon ingeschreven in het bevolkingsregister begraven of gecremeerd worden. De begrafenis gebeurt normaliter in de gemeente waar u gedomicilieerd was.