Programma 2025

1. Inleidend kader 

Verwelkoming (9.15-9.25 uur)

Eric Van Dooren (raadsheer Hof van Cassatie, hoofddocent UAntwerpen)

1.1. Douane en Accijnzen in het recht (9.25-11.00 uur)

Spreker

• Eric Van Dooren (raadsheer Hof van Cassatie, hoofddocent UAntwerpen)

​Vakomschrijving

In dit inleidend onderdeel wordt een oriënterend overzicht in juridisch perspectief gegeven van de douanerechten en accijnzen, met bijzondere aandacht voor de toepasselijke regelgeving.

1.2. Douanegerelateerde beleidsdomeinen FOD Economie (11.00-12.15 uur)

Spreker

• Frieda Coosemans (adviseur-generaal a.i. FOD Economie - afdeling Internationale Economie) 

Vakomschrijving

In dit onderdeel wordt ingegaan op de tussenkomsten van de FOD Economie in douaneprocedures. Hierbij wordt de nodige aandacht besteed aan de rol die de FOD Economie verzorgt inzake internationale handel en wordt in het bijzonder ingegaan op de rol die deze FOD speelt bij douanemaatregelen zoals antidumping-en antisubsidiemaatregelen of tariefschorsingen.

1.3. Douane en Accijnzen als beleidsdomein (13.45 - 15.00 uur)

Spreker​

• Stephan Legein (adjunct administrateur-generaal FOD Financiën – AAD&A) 

Vakomschrijving

In dit onderdeel komen de volgende elementen aan bod:

• missie, visie douane

• WDO betekenis, EU werking

• AAD&A werking – nationaal forum

• WHO werking

• beleidsplan van minister, beheersovereenkomst, managementplan van AAD&A

• bijzonderheden douane.

2. Internationale of rechtsvergelijkende douanetopics 

2.1. Reflections and perspectives on EU customs policy (15.00-16.45 uur)

Spreker

• Timothy Lyons (lawyer 39 Essex Chambers) 

1. Elementen van internationale handel en vervoerrecht

(09.15-12.15 uur)

Spreker

• Wouter Dewulf (docent UAntwerpen)

Vakomschrijving

In een kort bestek worden initieel debasisregels (theorie en praktijk) van vrije handel en transport overlopen: handelsbelemmeringen, transportmodi, … De nodige aandacht wordt besteed aan het (maritieme) vervoerrecht en de pertinente rol dat dit recht speelt op internationaal handelsvlak.

2. Douanemaatregelen en handelspolitieke maatregelen 

(13.45-16.45 uur)

Spreker​

• Philippe Heeren (advocaat bij Amazon en docent 'douane en internationale handel', Universiteit Tilburg)

Vakomschrijving

In dit onderdeel wordt meer specifiek ingegaan op de fiscale en niet-fiscale maatregelen van het douanerecht in de Europese Unie. Welke rechten worden er geheven zoals rechten bij invoer, anti-dumpingrechten, compenserende rechten. Voorts wordt ook ingegaan op het stelsel van tariefschorsingen, tariefcontingenten, tariefplafonds, vrijstellingen, terugkerende goederen, preferentiële stelsels en niet-tarifaire maatregelen zoals bijvoorbeeld ‘Dual Use goederen’ (goederen voor tweeërlei gebruik). Er wordt een praktisch overzicht gegeven van de diverse heffingen en vrijstellingen, afgewisseld met voorbeelden uit de praktijk.

1. Douanetarief: wetgeving, principes en grondslagen  

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Kristof Verbist (EY Global Trade)

Vakomschrijving

De goederencode of de zgn. tariefhoofding is in principe de kapstok in de internationale handel. Het bepaalt welke rechten er van toepassing zijn, andere tarifaire maatregelen alsook niet-tarifaire maatregelen zoals de nood aan invoerlicenties. In dit onderdeel wordt ingegaan op de opbouw (internationaal en regionaal) van het tarief, welke beschermingsmaatregelen er zijn voor bedrijven en vooral welke problemen kunnen rijzen. Aan de hand van concrete voorbeelden zullen de classificatieregels worden toegelicht, alsook waar er verschillende interpretaties mogelijk zullen zijn.

2. Douanetarief: concrete toepassingen met oefeningen 

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Kristof Verbist en Lotte Janssen  (EY Global Trade)

Vakomschrijving

In deze oefeningensessies worden de aangebrachte principes, wetgeving en grondslagen verder uitgewerkt en in praktische casussen verder ingeoefend. 

1. Oorsprong van goederen: wetgeving, principes en grondslagen

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Josse Verbeken (voormalig adviseur FOD Financiën – AAD&A) 

Vakomschrijving

De oorsprong van een goed kan worden vergeleken met de nationaliteit ervan. Onderscheid wordt gemaakt tussen de preferentiële (tarifaire handelspolitiek) en de niet-preferentiële oorsprong (economisch aspect). Voor het bepalen van de oorsprong gelden welbepaalde regels zoals de toereikende verwerking en cumulatie. Deze bepalingen zullen worden toegelicht aan de hand van praktische voorbeelden. Tevens zal een overzicht worden gegeven van de belangrijkste bewijzen van oorsprong alsmede van de mogelijke vereenvoudigingen.

2. Oorsprong van goederen: concrete toepassingen met oefeningen

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Josse Verbeken (voormalig adviseur FOD Financiën – AAD&A) 

Vakomschrijving

In deze oefeningensessies worden de aangebrachte principes, wetgeving engrondslagen verder uitgewerkt en in praktische casussen verder ingeoefend. 

1. Douanewaarde van goederen: wetgeving, principes en grondslagen

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Diederik Bogaerts (director KPMG Tax Advisors - Global Trade & Customs Practice)

Vakomschrijving

Het vaststellen van de douanewaarde van goederen is van belang bij het bepalen van de invoerrechten en het toepassen van niet-tarifaire maatregelen. Deze algemene opleiding verschaft een inzicht hoe de douanewaarde op een correcte manier dient bepaald te worden. Daarbij wordt ook kort ingegaan op de incoterms.

2. Douanewaarden van goederen: concrete toepassingen met oefeningen 

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Diederik Bogaerts (director KPMG Tax Advisors - Global Trade & Customs Practice)

Vakomschrijving

In deze oefeningensessies worden de aangebrachte principes, wetgeving engrondslagen verder uitgewerkt en in praktische casussen verder ingeoefend. 

1. Binnenbrengen van goederen en tijdelijke opslag van goederen  

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Jan Van Wesemael (senior advisor Alfaport-Voka - Customs & Compliance) 

Vakomschrijving

Bij het binnenbrengen van goederen in de Europese Unie dient rekening te worden gehouden met een aantal verplichtingen, onder meer inzake safety en security. Dit proces bestaat uit verschillende fasen en is vooral van belang in zee- en luchthavens als eerste plaats waar niet-Uniegoederen de EU worden binnengebracht.

2. Douaneregelingen 

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Werner Rens (adviseur-generaal FOD Financiën – AAD&A) 

Vakomschrijving

Niet-uniegoederen die de EU binnenkomen, moeten binnen de 90 dagen onder een douaneregeling worden geplaatst of worden wederuitgevoerd. In dit onderdeel komen de vragen aan bod: wat zijn deze douaneregelingen en wat zijn hun gevolgen of waarvoor zijn zij bedoeld?

1. Douaneaangiften: wetgeving, principes en grondslagen  

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Jozef Vaes (FOD-Financiën)

Vakomschrijving

Plaatsing van goederen onder een douaneregeling gebeurt met een douaneaangifte. Veruit de meeste douaneaangiften maken gebruik van het Enig Document (ED). De vergunning Authorized Economic Operator (AEO) geeft toegang tot douanevereenvoudigingen die in verband kunnen staan met douaneaangiften. De soorten en types van douaneaangiften, het ED en de vergunning AEO worden voorgesteld.

2. Douaneaangiften: concrete toepassingen met oefeningen 

 (13.45-16.45 uur)

Spreker

• Jozef Vaes (FOD-Financiën)

Vakomschrijving

De toepassing Paperless Douane en Accijnzen (PLDA), de digitale versie van het ED, wordt voorgesteld aan de hand van een exportaangifte. Het invullen en lezen van de voornaamste vakken van het ED wordt ingeoefend, onder meer aan de hand van de ‘toelichtingen bij het Enig Document’.

1. Douaneschuld en invorderingen

(9.15-12.15 uur) 

Spreker

• Alexander Baert (advocaat Deloitte Legal) 

Vakomschrijving

Het ontstaan en invorderen van een douaneschuld zijn geen evidente concepten. Het is voorwerp van een complexe regelgeving die aanleiding geeft tot veel geschillen. In dit onderdeel worden alle beginselen en principes omtrent de douaneschuld uitgediept.

2. Verificatie - en onderzoeksbevoegdheden van de AAD&A 

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Erhard Vermeulen (advocaat Antaxius Advocaten)

Vakomschrijving

Dit onderdeel omvat een oriënterende kennismaking met de zeer uiteenlopende en uitgebreide onderzoeksbevoegdheden van de AAD&A, zoals de verificatie, visitatie en verzegeling van goederen, de inbeslagneming van goederen, de visitatie van vervoermiddelen, bedrijfslokalen en privéwoningen, de inbeslagneming van vervoermiddelen, de lijfsvisitatie, de voorlopige aanhouding van personen, de controle van documenten of correspondentie (al dan niet op elektronische dragers), de boekhoudkundige controle, het verzoek tot het mondeling of schriftelijk verstrekken van inlichtingen, het verhoor van personen, … Verder wordt ook nog aandacht besteed aan het essentieel strafrechtelijk karakter van het onderzoek inzake douane en accijnzen. Ook de toegelaten bewijsmiddelen inzake douane en accijnzen worden belicht, met bijzondere aandacht voor het proces-verbaal.

1. Accijnzen algemeen: wetgeving, principes en grondslag 

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Dirk Aerts (belastingconsulent)

Vakomschrijving

Welke goederen zijn onderworpen aan accijnzen? Wanneer wordt accijns verschuldigd en door wie? Wat zijn de regels inzake productie en verzending van accijnsgoederen? Welke vrijstellingen zijn voorzien? Hoe en wanneer moeten de accijnzen worden betaald? Welke sancties kunnen worden toegepast? Deze algemene beginselen zullen in dit onderdeel worden besproken.

2. Accijnzen algemeen: concrete toepassingen met oefeningen 

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Dirk Aerts (belastingconsulent) 

Vakomschrijving

In deze oefeningensessies worden de aangebrachte principes, wetgeving engrondslagen verder uitgewerkt en in praktische casussen verder ingeoefend. 

1.Accijnzen per productgroep: wetgeving, principes en grondslagen 

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Tom Poelman (adviseur-teamchef - AAD&A)  

Vakomschrijving

De accijnswetgeving van de diverse communautaire en nationale accijnsgoederen wordt besproken. Er wordt verduidelijkt welke goederen behoren tot de groep alcohol, energieproducten en gefabriceerde tabak, en wat de verschillende accijnsgroepen van koffie en alcoholvrije dranken zijn. Aansluitend op de accijnsbewegingen die als een rode draad door de accijnswetgeving lopen, wordt in dit onderdeel ook de specifieke wetgeving per goed besproken.

2.Accijnzen per productgroep: concrete toepassingen met oefeningen 

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Tom Poelman (adviseur-teamchef - AAD&A)

Vakomschrijving

In deze oefeningensessies worden de aangebrachte principes, wetgeving engrondslagen verder uitgewerkt en in praktische casussen verder ingeoefend. 

1. BTW-regeling bij in-en uitvoer van goederen 

(9.15-12.15 uur)

Sprekers

• Bart Peeters (hoofddocent UAntwerpen, UGent en ULiège) 
• Claire De Lepeleire (director PWC, ITX)  

Vakomschrijving

In dit onderdeel zal dieper worden ingegaan op de complexe BTW-regelgeving rond invoer, doorvoer (transit) en uitvoer van goederen. In het bijzonder zal worden stil gestaan bij o.m. de belastbare handelingen, het bepalen van de maatstaf van heffing, de plaats van de belastingheffing, de mogelijke vrijstellingen en vereenvoudigingen, bijzondere regelingen (bv. de opslag in het BTW-entrepot na de invoer), het begrip geadresseerde, de voldoening van de BTW bij de invoer,… Daarbij zal steeds de link worden gemaakt naar de douaneregelgeving.

2. Aangifte van BTW bij in-en uitvoer van goederen: concrete toepassingen met oefeningen 

(13.45-16.45 uur)

Sprekers

• Bart Peeters (hoofddocent UAntwerpen, UGent en ULiège) 
• Claire De Lepeleire (director PWC, ITX)

Vakomschrijving

In deze oefeningensessies worden de aangebrachte principes, wetgeving engrondslagen verder uitgewerkt en in praktische casussen verder ingeoefend. 

1. Administratief beroep, transactie en geschillenregeling 

(9.15-12.15 uur)

Spreker

• Gunter Boffel (attaché FOD Financiën – AAD&A) 

Vakomschrijving

Overtredingen op de douane- en accijnswetgeving worden voor de correctionele rechtbank gebracht. Er bestaat echter de mogelijkheid om minnelijke schikkingen te treffen. De administratie kan ook negatieve beslissingen buiten het strafrecht nemen. Daartegen staat een administratief beroep open. In dit onderdeel wordt aandacht besteed aan de geschillenregeling en hoe formele en informele bezwaren mogelijk zijn.

2. Elementen van douanestrafrecht 

(13.45-16.45 uur)

Spreker

• Prof. Eric Van Dooren (raadsheer Hof van Cassatie, hoofddocent UAntwerpen) 

Vakomschrijving

Naar rechtshandhaving van de douane- en accijnswetgeving is het Belgisch douanestrafrecht van fundamenteel belang. Bij de bespreking wordt een initiërend overzicht gegeven van de essentiële eigenheden van de betreffende wetgeving en praktijken (bv. inzake strafbaarstellingen, strafrechtelijke aansprakelijkheid, straffen, vervolgingsbevoegdheid,…).

Afscheidsborrel

16.45-18.15 uur

Agora Caffee, Stadscampus.

Het algemene programma wordt afgerond met een elektronisch examen op vrijdag 14 maart 2025. Het inhaalexamen staat gepland op vrijdag 21 maart 2025. Tijdstip en locatie worden later nog meegedeeld. 

Dit examen heeft de vorm van meerkeuzevragen over alle onderdelen van de gedoceerde leerstof. Tijdens dit examen is het toegelaten de ter beschikking gestelde wetgevingsbundel te gebruiken.

Er wordt een certificaat uitgereikt indien minstens 60% is behaald op het examen en indien voldaan is aan de minimale aanwezigheidsvereiste. Er is geen verplichting om deel te nemen aan het examen. Het niet deelnemen aan het examen heeft geen invloed op de inschrijvingsprijs.

Houders van het certificaat van het algemene programma hebben toegang tot de diverse specialisatiemodules.