If we talk six minutes less, students learn more. (Ruhl, Hughes & Schloss, 1987)
Hoe valt deze stelling te verklaren?
Zoals figuur 1 laat zien, verslapt na 15-20 minuten de aandacht van studenten tijdens een traditioneel hoorcollege van 45 minuten, om vervolgens sterk af te nemen. Aan het einde van het hoorcollege stijgt de aandacht van studenten terug, aangezien de docent dan een aantal belangrijke besluiten en conclusies trekt en afspraken maakt naar het volgende college toe.
Het introduceren van activerende opdrachten zorgt ervoor dat de aandacht van studenten minder snel afneemt en dat studenten ook meer opsteken van het college, zoals weergegeven in figuur 2.
Uiteraard zijn er verschillende activerende werkvormen mogelijk die -afhankelijk van de leeromgeving- geïntroduceerd kunnen worden tijdens een les (zie bv. ECHO 2013 en Van Petegem 2009 voor concrete illustraties van deze werkvormen). In deze tip gaan we in op een specifieke werkvormt: de ‘hink-stap-sprong’:
- Het achterliggende principe van de ‘hink-stap-sprong’ is dat er om de 15-20 minuten hoorcollege een pauze wordt ingebouwd zodanig dat de studenten de kans krijgen om de leerinhoud te verwerken.
- Na elke 15-20 minuten hoorcollege wordt er van de studenten gevraagd om per twee of drie studenten kort met elkaar de net behandelde leerinhouden te overlopen en elkaar verduidelijking te geven indien nodig. Na deze korte pauze van 2 à 3 minuten gaat de les verder (al dan niet met een collectieve terugkoppeling van wat in kleine groep besproken is).
- Onderzoek naar het effect van deze werkvorm heeft aangetoond dat wanneer 3 keer 2 minuten pauze ingebouwd wordt tijdens een les, studenten enerzijds een hogere aandachtspanne hebben tijdens de lessen en anderzijds ook de leerinhouden beter beheersen (Ruhl, Hughes & Schloss, 1987). Vandaar de stelling ‘if we talk six minutes less, students learn more’.
- Een bijkomende voordeel van deze werkvorm is dat deze gemakkelijk toepasbaar is bij grote groepen studenten en weinig ingrijpende veranderingen vereist in de onderwijsleeromgeving (qua opbouw van de cursus, organisatie van het lokaal of inspanningen van de docent).
Meer weten?
ExpertiseCentrum Hoger Onderwijs (2013). Vijftig onderwijstips. Antwerpen-Apeldoorn: Garant. (Voor personeelsleden UAntwerpen hier online raadpleegbaar):
- tip 3: een activerend en motiverend hoorcollege
- tip 4: activeren van kleine groepen studenten
- tip 5: activeren van grote groepen studenten
Van Petegem, P. (Red.) (2009). Praktijkboek Activerend Hoger Onderwijs. Tielt: Lannoo Campus.
Ruhl, K. L., Hughes, C. A., & Schloss, P. J. (1987). Using the Pause Procedure to Enhance Lecture Recall. Teacher Education and Special Education, 10(1), 14-18.
(Onderwijstip april 2015)