Studenten actief bij de les betrekken is belangrijk, ook in het hoger onderwijs. Leren is immers geen passief gebeuren. Bij grote groepen studenten is een actieve studentparticipatie echter niet eenvoudig. We overlopen een aantal tips en tricks, gegroepeerd rond vaak gestelde vragen van docenten die lesgeven aan grote groepen studenten.
Hoe de betrokkenheid en aandacht van studenten tijdens de les vergroten?
“It is not enough to just talk louder, write bigger and make grandiose gestures” … although sometimes those things help.
(Humber, the center for teaching and learning)
Maak oogcontact met de studenten terwijl u doceert;
Loop door het klaslokaal, maak uzelf zichtbaar voor de studenten;
Varieer in tempo, volume en intonatie van uw stem;
Straal energie en passie uit voor het vak, dit motiveert de studenten om aandachtig te blijven tijdens de les;
Gebruik kleine activerende opdrachten geschikt voor grote groepen, zoals zoemsessies of stemmingen (zie verder: tips 3 & 5 in ECHO, 2013).
Hoe naar het inzicht en begrip van studenten peilen?
Organiseer na een theoretisch deel een korte toepassingsopdracht. Deze opdracht kan bijvoorbeeld een meerkeuzeoefening zijn waarbij de studenten door middel van handopsteking of een andere manier van stemmen hun antwoord geven. Op deze manier weet u hoeveel studenten de geziene leerinhouden begrepen hebben;
“Read the classroom”: probeer gezichtsuitdrukkingen van studenten af te lezen.
“Je kan het begrip van studenten vaak aflezen uit de non-verbale gedragingen van de studenten. Vragen stellen is moeilijk bij een grote groep en gebeurt vaak pro-forma. Als je vraagt ‘is alles duidelijk?’, zal zelden een student een vraag stellen. Vooral aan het horen van het geroezemoes kan je als docent een signaal krijgen dat de studenten het niet begrepen hebben.” (docent Rechten)
Hoe een grote studentengroep efficiënt activeren?
Gebruik kleine opdrachten zoals korte stellingen (of toepassingsopdrachten, stemmingen,…) waar studenten in groepjes over discussiëren;
Gebruik probleemstellingen en vragen als uitgangspunt voor een stuk theorie, eerder dan onmiddellijk te starten met de theoretische uiteenzetting;
Activeer voor de belangrijkste thema’s van de leerinhoud: peil naar voorkennis/inzicht, begrip van de studenten;
Wissel elke 15 à 20 minuten een ex cathedra gedeelte af met een korte activerende opdracht.
Hoe studenten na een activerende werkvorm terug bij de les krijgen?
Maak duidelijke afspraken op voorhand over hoeveel tijd de studenten hebben om de opdracht op te lossen, en wat het signaal is dat het einde van de opdracht aangeeft;
Eindig de opdracht op tijd;
Maak gebruik van non-verbale signalen om aan te geven dat de opdracht beëindigd wordt: maak gebruik van oogcontact, ga dichter bij pratende studenten staan, maak gebruik van licht (kort uit-aanschakelen) of geluid om studenten terug bij de les te krijgen;
Projecteer een provocerende stelling of cartoon om de aandacht van de studenten te trekken.
Meer weten?
ExpertiseCentrum Hoger Onderwijs (2013). Vijftig onderwijstips. Antwerpen-Apeldoorn: Garant. (Voor personeelsleden UAntwerpen hier online raadpleegbaar):
- tip 3: Een activerend en motiverend hoorcollege
- tip 5: Activeren van grote groepen studenten
Davis, B. (2009). Tools for Teaching. San Francisco: Jossey-Bass.
Gibbs, G., & Jenkins, A. (Ed.) (1998). Teaching large classes in higher education: How to maintain quality with reduced resources. London: Kogan Page.
Humber, the Center for Teaching and Learning. Teaching methods: Teaching large classes.
Standaert, R., & Troch, F. (1998): Leren en onderwijzen: Inleiding tot de algemene didactiek. Leuven: Acco.
(Onderwijstip september 2014)