Met Klimaatlink vormt de Universiteit Antwerpen de link tussen klimaatwetenschap en onderwijs. Via lespakketten voor leerkrachten, interessante blogberichten en workshops over het klimaat laat Klimaatlink leerlingen zelf aan de slag gaan rond dit onderwerp. Arne Ven, zowel leerkracht als wetenschapper, en Eric Struyf, onderzoeksmanager van het Global Change Ecology Centre, gaven ons meer uitleg over dit boeiende project. Ze vertellen hoe er een grote vraag is vanuit het onderwijs naar correcte en begrijpbare informatie over het klimaat.
Het klimaat leeft onder de jeugd
“Het klimaat is een onderwerp dat de laatste jaren steeds meer en meer leeft, vooral ook bij jongeren. Denk maar aan de verschillende klimaatmarsen. Mede hierdoor is er vanuit het onderwijs een grote vraag ontstaan naar de nieuwste inzichten en informatie over het klimaat. Online kan je veel vinden, maar vaak is het moeilijk om hier hele en halve onwaarheden te onderscheiden van wetenschappelijk onderbouwde informatie. Het is ook niet altijd makkelijk om alle informatie als een geheel te bekijken. Net daar wil Klimaatlink het verschil maken. Projecten die we uitvoeren samen met scholen tonen ons dat we best de leerkracht zelf de informatie laten overbrengen naar de leerlingen. Hieruit is dan het idee ontstaan om lespakketten te ontwikkelen die leerkrachten kunnen gebruiken. Zo combineren we de sterktes van wetenschappers en leerkrachten”.
De link tussen het onderwijs en de wetenschap
Arne Ven vertelt ons wat zijn taak is binnen Klimaatlink: “Mijn taak bestaat eruit om als leerkracht én wetenschapper de link te vormen tussen onderwijs en wetenschap. Ik ben het laatste jaar erg actief geweest met de opmaak van lespakketten. Ik maakte een eerste versie in samenspraak met leerkrachten en wetenschappers. Op deze manier bevatten ze de recentste wetenschappelijke informatie, waar de leerkrachten en leerlingen dan zelf mee aan de slag kunnen gaan. Verder geef ik workshops over klimaatverandering in scholen, op evenementen van de Universiteit Antwerpen (vb. Studio STEM) en op evenementen van de steden Antwerpen en Sint-Niklaas, die mee hun schouders onder dit project gezet hebben.”
Ook Eric Struyf is een belangrijke schakel binnen Klimaatlink: “Als onderzoeksmanager van GCE (Global Change Ecology Centre) heb ik met enkele professoren de basis gelegd voor Klimaatlink. We ontvingen immers heel wat vragen van scholen rond klimaatonderwijs, waardoor het idee begon te groeien hier iets mee te doen. We wilden een structureel project op poten zetten in plaats van een opeenstapeling van ad-hoc initiatieven. De Universiteit Antwerpen heeft deze visie ondersteund en bezorgde ons een basisfinanciering om het project op te starten. Ook de steden Sint-Niklaas en Antwerpen droegen hun steentje bij, omdat zij ook de nood voelen aan een wetenschappelijk onderbouwd klimaatonderwijs. Klimaatwetenschap is iets wat niet stilstaat, continu evolueert en nieuwe inzichten aanbrengt. Daarom is het zo belangrijk dat we meebouwen aan de toekomst van morgen, door die evoluerende kennis naar de leerlingen te brengen.”
Een unieke samenwerking
“Momenteel werken we intens samen met 15 scholen in Sint-Niklaas en Antwerpen. Samen met gemotiveerde leerkrachten werkten we de eerste lespakketten uit. De bedoeling is dat we volgend jaar de verschillende lespakketten beschikbaar kunnen maken voor leerkrachten in heel Vlaanderen. Arne Ven is hier voltijds mee aan de slag. Verder bereiken we de scholen ook met de blogs die we schrijven. Deze blogs trekken heel wat lezers aan: onze blogpost met wetenschappelijk onderbouwde steun voor de klimaatjongeren werd zo’n 17.806 keer gelezen in de week na publicatie.”
“Hetgeen wij momenteel aanbieden is iets uniek in Vlaanderen. We merken trouwens ook al heel wat interesse vanuit Nederland. Er zijn veel interessante Engelstalige blogs te vinden maar in het Nederlands heel wat minder. De bezoekersdata van onze website tonen de grote interesse. Op termijn zullen ook al onze lespakketten gratis te downloaden zijn.
De inhoud van de lespakketten
“Ons eerste aanbod bestaat uit twee meer “theoretische” en twee heel praktische lespakketten. In de “theoretische” lespakketten proberen we op een overzichtelijke manier het klimaatprobleem en de mogelijke oplossingen te kaderen, door de complexe materie begrijpelijk te verwoorden.”
“Het praktische lespakket bestaat uit hands-on experimenten die de leerlingen zelf uitvoeren en interpreteren. We bouwen hier voort op onze ervaring uit burgerwetenschapsprojecten zoals ‘CurieuzeNeuzen in de Tuin’ en ‘Knappe K(n)oppen’. We werken eraan om de experimenten zo op te bouwen, dat de leerlingen vernieuwend onderzoek doen, waarbij ze echt een verschil kunnen maken.”
“Momenteel zijn er bijvoorbeeld verschillende ‘testscholen’ aan de slag met ons ‘Knappe K(n)oppen’-lespakket. Hierover krijgen we feedback van de leerkrachten, op deze manier kunnen we het pakket verder optimaliseren. Covid-19 zorgt uiteraard voor wat vertraging, want door de coronamaatregelen is het bijvoorbeeld niet altijd mogelijk om de lespakketten te implementeren.”
Door jouw gift kan Klimaatlink blijven groeien
“We zijn heel ambitieus met Klimaatlink en we willen blijven groeien en bestaan. Momenteel bestaat ons aanbod enkel uit lespakketten en workshops, maar naar de toekomst toe willen we dit graag uitbreiden. Hierbij denken we aan klasbezoeken aan de Universiteit Antwerpen en aan onze onderzoeksprojecten, of een soort stage voor geïnteresseerde leerlingen. Maar eerst en vooral willen we voortbouwen op de eerste positieve ervaringen, onze lespakketten up-to-date houden, en in samenspraak met de leerkrachten ook nog nieuwe pakketten ontwikkelen, waarvoor we op termijn ook hopen samen te werken met andere onderzoeksteams en departementen. We hopen hiervoor, onder andere via het Universiteitsfonds Antwerpen, een blijvende financiering te garanderen. We staan open voor samenwerkingen met externe partners, waarbij we uiteraard altijd onze academische objectiviteit willen bewaren.”
“Momenteel is ons project beperkt in slagkracht en tijdshorizon. We kunnen momenteel de uitrol van de eerste lespakketten financieren. Om nieuwe pakketten te ontwikkelen, scholen in onderzoek te betrekken en vooral ook om de informatie blijvend up-to-date te houden, hebben we nood aan een vaste medewerker die we in dienst kunnen blijven houden. Zo hopen we op termijn een blijvende hub te creëren tijdens klimaat-educatie en klimaatwetenschap, en ons pilootproject omzetten in een duurzaam initiatief.”