Thema voor 2023...

De Les van de Eeuw zal vanuit diverse perspectieven de maatschappelijke uitdagingen rond 'klimaat & duurzaamheid' belichten. 

Duurzame ontwikkeling, wat is dat nu eigenlijk? Welke rol hebben wij daarin te vervullen? Betogen voor het klimaat, haalt dat eigenlijk iets uit? Zien we een tendens richting meer radicalisering van het protest? Hoe zijn sociale ongelijkheid en klimaat met elkaar verbonden? 

Op deze en nog meer vragen hopen we de deelnemers een antwoord te bieden én te triggeren tot discussie.

Wanda Sass - Actie ondernemen voor een duurzame(re) wereld, dat leer je op school! 

We kunnen er niet omheen. Duurzaamheid en klimaat staan hoog op de agenda. Ook jongeren hebben hun bezorgdheid over deze thema’s luid en duidelijk laten horen, o.a. tijdens klimaatbetogingen en “brossen voor de bossen” acties. Via die acties klaagden jongeren aan dat wat ze op de schoolbanken leren weinig houvast biedt om ingewikkelde duurzaamheidsproblemen zoals klimaatverandering aan te pakken. Ze weten dat de nodige kennis aanwezig is en vragen zich af wanneer we daar iets gaan mee doen. Ze willen best nog bijleren, maar van op de schoolbanken zitten om uitsluitend boekenwijsheid op te doen, verwachten ze geen heil.

Beleidsvoerders, ouders, verenigingen en scholen delen de zware taak om jongeren voor te bereiden op duurzaamheidskwesties van nu en in de toekomst. Dit zijn complexe problemen die we met zijn allen samen het hoofd moeten leren bieden. In het departement Opleidings- en Onderwijswetenschappen van de Faculteit Sociale Wetenschappen gaat onze aandacht naar het leren van mensen in organisaties (bijv. bedrijven) en scholen. Zo onderzoeken we bijvoorbeeld wat jongeren nodig hebben om het hoofd te kunnen bieden aan de vele uitdagingen die duurzaamheidsvraagstukken met zich meebrengen. Tijdens de Les van de Eeuw gaan we samen op ontdekkingstocht naar antwoorden op deze twee vragen:

·       Wat stellen we ons voor bij “actiecompetente (groepen van) mensen”?

·       Hoe kunnen scholen jongeren wapenen tegen de uitdagingen die een streven naar een duurzame(re) wereld met zich meebrengt?

Op 7 februari 2023 ga ik met jullie op pad en geef ik jullie onderweg ook een inkijkje in mijn onderzoek naar actiecompetentie en educatie voor duurzame ontwikkeling. Graag tot dan!

Wanda Sass

Onderzoeker Onderwijswetenschappen

Josefine Vanhille - What’s rechtvaardigheid got to do with it?

Om klimaatverandering te beteugelen, zal wereldwijd een ongeziene beleidsinspanning nodig zijn, met grote impact in een lange lijst sectoren en op quasi alle niveaus. Deze transitie naar een post-koolstof economie is op zichzelf een enorme uitdaging. Waarom dit nog ingewikkelder maken, door het klimaatvraagstuk te koppelen aan sociale rechtvaardigheid?

In deze les gaan we op zoek naar de concrete betekenis van ‘klimaatrechtvaardigheid’. Welke dimensies kunnen we onderscheiden? Wat beoordelen jij en je medestudenten als (on)rechtvaardig? Hoe zien sociaal-ecologische beleidsmaatregelen eruit?  En vooral: waarom hebben we ze nodig?

In deze interactieve les onderzoeken we hoe rechtvaardigheid een kompas kan vormen tijdens de ingrijpende omwentelingen waar we voor staan. Want zou het kunnen dat net het miskennen van de sociale dimensie aan het klimaatvraagstuk, een succesvol maatschappelijk transformatieproject in de weg staat?

Josefine Vanhille Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck josefine.vanhille@uantwerpen.be

Luna Staes - Ongeziene klimaatbetogingen, (a)typische betogers? Klimaatactivisten onder de loep.

In 2019 trokken in Brussel (maar ook wereldwijd) duizenden klimaatbetogers de straat op. Zo’n twintig weken op rij lieten betogers samen hun stem horen voor een beter klimaat. De ongelofelijke daadkracht van Youth For Climate en andere organisaties bleef bovendien niet onopgemerkt. Zowel bij media, burgers als politici werd klimaat een “hot issue” en ook vandaag staat klimaat nog steeds hoog op de agenda.  

De klimaatbetogingen waren ongetwijfeld “one of a kind”. Nu, waren de klimaatbetogers dat ook? Tijdens de Les van de Eeuw vertel ik jullie graag wat meer over het profiel van de klimaatbetoger. Wie waren de klimaatbetogers? Wijken de klimaatactivisten af van de standaard betoger? En in hoeverre vormden de klimaatbetogers een afspiegeling van de Belgische bevolking? Wie deelneemt aan betogingen—en dus politiek participeert—is belangrijk. Burgers die hun stem laten horen, hebben meer kans om beleid te beïnvloeden. Onderzoek laat zien dat er heel wat ongelijkheden spelen op dat vlak: mannen participeren meer dan vrouwen, hoger-opgeleiden meer dan lager-opgeleiden. Leidde het unieke momentum van de klimaatspijbelaars in 2019 tot een breder participatieprofiel en werden dergelijke ongelijkheden overwonnen? Op basis van kersvers onderzoek uitgevoerd door onderzoeksgroep M²P binnen het departement Politieke Wetenschappen gaan we samen op zoek naar een antwoord op deze vragen. Bovendien kan je tijdens deze les ook zelf je stem laten horen. Was je zelf klimaatbetoger? Waarom wel/niet? Ik kijk alvast uit naar jullie verhaal! Zo maken we samen van deze les dé Les van de Eeuw!   

Tot dan!

Luna Staes Politieke Wetenschappen luna.staes@uantwerpen.be

Yves Pepermans - Naar een klimaat voor verandering? Hoe praten we (beter) over klimaatverstoring.

We weten dat het klimaat opwarmt, maar lijken het niet altijd te beseffen. We zijn allemaal voor het klimaat, maar die vliegtickets kan je toch echt niet laten liggen?

Hoe giet je zo’n groot, complex probleem ook in een heldere boodschap?

In deze les bespreken we de inzichten van het onderzoek naar het Belgisch klimaatdebat, de beeldvorming van klimaatverandering door onze media, en de beleving door burgers. Als we de atmosfeer willen we beschermen, dan moeten we ook de ethnosfeer begrijpen en veranderen: namelijk de ideeën, waarden en mythes die via media in onze publieke sfeer circuleren.

In de les kom je daarom te weten wat het venster van Overton juist is, wat je moet doen tegen een klimaatdepressie en waarom politisering net een zegen kan zijn voor het klimaatdebat. Want de klimaatkwestie heeft meer marketeers, journalisten, communicatiemedewerkers, adviseurs, redacteurs, etc. nodig. Word jij één van hen?

Yves Pepermans is ondertussen al enkele jaren klimaatbeleidsadviseur bij de provincie Antwerpen. 17 jaar geleden besloot hij om Sociale Wetenschappen in Antwerpen te studeren. Sindsdien vecht hij voor windmolens en tegen holle klimaatretoriek. Hij schreef er zelfs een doctoraat over.