Het nieuwe mensbeeld: evolutiepsychologie

Het overheersende beeld van de menselijke psyche in het grootste deel van de 20^ste eeuw was dat van een tabula rasa: een leeg blad waar opvoeding en cultuur om het even wat kunnen opschrijven. De menselijke natuur, zo dacht men, bestaat erin dat de mens geen natuur heeft. Door de explosieve groei in tal van wetenschappelijke disciplines tijdens de voorbije decennia, waaronder de genetica, de neurowetenschappen, de cognitieve psychologie en de evolutiebiologie, weten we nu dat dit niet klopt. Het beeld dat ondertussen is ontstaan van een menselijke psyche die het product is van miljoenen jaren evolutie en die zich op een niet-arbitraire manier ontwikkelt naargelang de omgevingsomstandigheden, wint steeds meer terrein in de biologische en sociale wetenschappen. Over deze interdisciplinaire benadering, die evolutiepsychologie wordt genoemd, bestaan heel wat misverstanden – iets waaraan de populariserende berichtgeving in de media niet vreemd is.

Dr. Griet Vandermassen belicht wat de discipline precies inhoudt, wat zij ons leert over de mens en in hoeverre haar aanpak wetenschappelijk onderbouwd is. De vraag die hierbij centraal staat, is in hoeverre de populariteit van heersende mensbeelden mee bepaald werd en wordt door ideologische overwegingen, zoals hun politieke bruikbaarheid en de vermeende gevaren ervan.

Dr. Griet Vandermassen (°1970) is filosofe en, zoals zij zichzelf noemt, 'darwinistisch feministe'. Zij behaalde in 2007 haar doctoraat aan de Universiteit Gent, waar zij onderzoek doet naar het conflict tussen feminisme en darwinisme aan de faculteit letteren en wijsbegeerte. Haar interesse gaat onder meer uit naar wetenschapsfilosofie, evolutiebiologie, evolutiepsychologie en feministische theorievorming. In haar meest recente boek "Darwin voor dames, over feminisme en evolutietheorie" (Nieuwezijds, 2005) brengt Griet Vandermassen het conflict in kaart tussen het feminisme en de biologische wetenschappen.