Darwins notities en kladjes

Als verwoed verzamelaar heeft Charles Darwin niet alleen honderden fossielen en andere vondsten, maar ook zijn eigen aantekeningen zorgvuldig bewaard. Tijdens zijn reis met de Beagle had hij altijd een notitieboekje op zak. Ook daarna bleef hij aantekeningen maken. De bekendste bladzijde uit de zogenaamde ‘Transmutation notebooks’ is ongetwijfeld de schets van de ‘tree of life’. In de linkerbovenhoek schreef Darwin hierboven: ‘I think’. Hoe enigmatisch de aantekeningen soms ook zijn, het denkproces heeft zich alvast niet uitsluitend in zijn brein afgespeeld, maar ook op papier, onder meer in de marges van zijn boeken.
De rol van Darwins persoonlijke bibliotheek bij het uitkristalliseren van zijn vernieuwend inzicht is niet te onderschatten. En die bibliotheek bevat niet alleen wetenschappelijke geschriften maar ook heel wat poëzie. In de tien meest creatieve jaren van zijn loopbaan was Darwin in vele opzichten nog beïnvloed door de Engelse Romantiek. Het portret van de wetenschapper als jongeman is dat van een frisse kop (nog zonder baard), die gretig poëzie van Wordsworth las.
Hoe bescheiden de rol van literatuur in Darwins werk ook is geweest, ze is een niet te verwaarlozen onderdeel van het denk- en schrijfproces van On the Origin of Species. De lezing onderzoekt dit schrijfproces vanuit een tekstgenetisch perspectief, op basis van Darwins lees- en schrijfsporen.

Prof. dr. Dirk Van Hulle (°1966) is docent Engelse Literatuur aan de Universiteit Antwerpen. Hij is specialist op het gebied van de genese van (literaire) teksten, van o.m. James Joyce en Samuel Beckett. Daarnaast is hij actief als vertaler, essayist en criticus voor diverse kranten en tijdschriften.