Reflecties over waan in de psychose

Tijdens deze lezing gaat professor Vanheule kritisch in op de opvatting van de psychose of waan als verstoorde gedachte of als foutieve overtuiging. Hij licht de ideeën toe van Lacan, een Frans psychoanalyticus die beroemd geworden is voor zijn stelling dat het onbewuste gestructureerd is zoals een taal. Vanheule volgt Lacan in zijn kritiek dat de benadering van de waan als ‘verstoorde gedachte’ te sterk voortbouwt op het 'common sense' aanvoelen van de beoordelaar. Het alternatief dat Lacan voorstelt, legt de focus op de structuur van het spreken en beschouwt de psychose als een spreekhandeling. Bovendien richt Lacan de aandacht niet op een vermeende stoornis in het spreken, maar op het subjectieve effect dat het spreken heeft op de spreker. Professor Vanheule beargumenteert dat deze benadering leidt tot een meer geïndividualiseerde therapeutische benadering die focust op de desorganisatie en het lijden in een psychose. Verder belicht hij hoe deze psychoanalytische benadering ook aansluit bij kritische stromingen in de psychologie die pleiten voor een destigmatisering van psychose.

Prof. dr. Stijn Vanheule (°1974) studeerde psychologie aan de Universiteit Gent en specialiseerde zich daarna in de
Freudiaans-Lacaniaanse psychoanalyse. Hij werkte als psycholoog, verantwoordelijk voor wetenschappelijk onderzoek, kwaliteitszorg en vorming, bij dienstencentra voor mensen met een mentale handicap en doctoreerde daarna in de psychologische wetenschappen aan de Universiteit Gent met een proefschrift over burnout. Momenteel is hij docent psychoanalyse en klinische psychodiagnostiek aan de Universiteit Gent en coördinator van verschillende onderzoeksprojecten inzake psychiatrische problemen.