Mensen en vulkanen: de dreiging nabij
Maandag 5 november 2018 - 19u30
Korte omschrijving van de lezing
Fuego, Guatemala, 2018; Eyjafjallajökull, Ijsland, 2010; Tambora, Indonesië, 1815. Vulkaanuitbarstingen kunnen het leven van mensen kosten en hebben een niet te onderschatten impact op de geglobaliseerde economie en het wereldwijde klimaat. 10% van de wereldbevolking woont binnen een straal van 100 km van één van de ongeveer 1500 potentieel actieve vulkanen op Aarde. Vulkanen kunnen dus een verschil maken in het leven van velen.
Omdat elk vulkanisch systeem uniek is, komen er verschillende types vulkaanuitbarstingen voor, die verschillende gevaren voortbrengen. Effusieve uitbarstingen zoals op Kilauea, Hawaii, produceren lavafonteinen en -stromen, maar er zijn evengoed explosieve uitbarstingen zoals op Fuego, Guatemala. Die kunnen gepaard gaan met aspluimen, pyroclastische stromen, lahars, vulkanische gassen, landverschuivingen, en dit alles verspreid over een breed spectrum van intensiteit.
Mensen blijven toch dicht bij vulkanen wonen omdat de voordelen vaak opwegen tegen de vaak kleine kans op gevaren, die ook nog vaak onvoldoende gekend zijn. Net zoals bij andere natuurlijke gevaren, hangen de risico’s die mens en infrastructuur lopen zowel af van de vulkanische gevaren zelf, als van hun kwetsbaarheid en blootstelling aan die gevaren. Het is essentieel dat wetenschappers, risico-managers en lokale omwonenden samenwerken om de risico’s te verkleinen wanneer men dicht bij actieve vulkanen woont. Via gerichte voorbeelden van recente uitbarstingen en recent onderzoek uit de fysische en sociale wetenschappen gaat deze lezing op zoek hoe we vulkanische processen beter kunnen begrijpen, hoe vulkaanbewaking kan bijdragen tot betrouwbare uitbarstingsvoorspellingen, en hoe gerichte communicatie vooraf omwonenden beter kan voorbereiden op die ene noodlottige dag.
Sam Poppe
Sam Poppe raakte als geologiestudent al snel gefascineerd door vulkanisme. Sinds 2012 is hij dan ook vulkanoloog aan de Vakgroep Geografie van de Vrije Universiteit Brussel. Zijn doctoraatsonderzoek, gesteund door FWO-Vlaanderen en Vocatio, zoekt een antwoord op de hot topics: “Wat zijn de gevaren die gepaard gaan met vulkaanuitbarstingen?” en “Hoe kunnen we vulkanische activiteit beter begrijpen en voorspellen?” Hij onderzoekt dit via uitdagend veldwerk op de Comoren-eilanden, in Centraal-Afrika en Noorwegen, en via innovatieve laboratoriumexperimenten. Hij is daarnaast een gedreven wetenschapscommunicator met een passie voor het duiden van vulkanische activiteit wereldwijd via zijn Twitter-account @SamPVolcano en in de Vlaamse media.