Speerpunt: nanowetenschappen
Nanowetenschap is de studie van de fundamentele en functionele eigenschappen van de atomen, moleculen en deeltjes op nanoschaal; deze eigenschappen zijn dikwijls compleet verschillend van de macroscopische eigenschappen, maar kunnen toch zeer sterke effecten teweegbrengen op het gedrag van een bepaald product of levende cel.
Zo kunnen bv. zeer kleine verplaatsingen van atomen aan een grensvlak een belangrijke invloed hebben op de bindingsenergie, de breekbaarheid of elektrische geleidbaarheid van een bepaald materiaal. Aan het oppervlak van een klein deeltje kunnen zo’n verplaatsingen de katalytische eigenschappen sterk beïnvloeden, terwijl de elektrische geleidbaarheid van een koolstof nanotube afhankelijk is van zijn exacte atomaire structuur en kan zijn interne opvulling zijn chemische en mechanische eigenschappen bepalen.
Zo kunnen bv. zeer kleine verplaatsingen van atomen aan een grensvlak een belangrijke invloed hebben op de bindingsenergie, de breekbaarheid of elektrische geleidbaarheid van een bepaald materiaal. Aan het oppervlak van een klein deeltje kunnen zo’n verplaatsingen de katalytische eigenschappen sterk beïnvloeden, terwijl de elektrische geleidbaarheid van een koolstof nanotube afhankelijk is van zijn exacte atomaire structuur en kan zijn interne opvulling zijn chemische en mechanische eigenschappen bepalen.
Nanowetenschappen aan de Faculteit Wetenschappen
Het Nano Excellentie Centrum in het hart van de Faculteit Wetenschappen combineert een grote experimentele groep rond elektronenmicroscopie met een al even grote groep rond theorie en simulatie. De keuze voor een speerpunt rond Nano is dan ook evident. Samen met een derde groep die zich o.a. richt op oppervlaktemodellering bundelen zij de krachten in veel interdisciplinaire projecten. Ook verschillende spectroscopische technieken, elektronen paramagnetische resonantie technieken, e.a. worden toegepast in het domein van de nanoschaal. Andere groepen werken aan de ontwikkeling van nieuwe nanostructuren.
Samenwerking
Alles bij elkaar zijn er in de rechtstreeks betrokken departementen Fysica en Chemie circa 17 ZAP-leden (waaronder 5 ZAPBOF en 1 IOF medewerker) en een 50-tal onderzoekers werkzaam op nano-gerelateerde onderwerpen, zowel theoretisch, via computersimulatie als experimenteel, terwijl ook meer en meer leden van de departementen Biologie, Bio-ingenieurswetenschappen en de Faculteiten FBD en Geneeskunde met nanoproblemen in aanraking komen. Bovendien is er een sterke link met de hogescholen (KdG, HA) waar de studie en de toepassing van nanomaterialen hoog op de agenda staat. Door de intrinsieke kwaliteit en internationale reputatie in een grote verscheidenheid aan onderwerpen, brengen deze onderzoekers externe fondsen aan via allerhande kanalen, zoals Methusalem, Hercules, EC, MC, IAP, SBO, FWO, IWT, WOG, etc.
Het is dus duidelijk dat deze nieuwe tak van de wetenschap zeer departements- en zelfs Faculteitsoverschrijdend is. Fysici, chemici en biologen zullen zich vooral concentreren op de fundamentele kennis en het begrijpen van de werking van de materie op nanoniveau; geneesheren, apothekers, materiaalkundigen en (bio-)ingenieurs zullen zich eerder toeleggen op de toepassingen ervan. Meer en meer speelt de toepassing van nanotechnologie ook een belangrijke rol in de conversie van onze industrie naar een duurzame ontwikkeling. Zelfs in de humane wetenschappen zorgen vragen rond o.a. nanotechnologie risico’s en ethische discours voor belangrijke onderzoeksonderwerpen.
Het is dus duidelijk dat deze nieuwe tak van de wetenschap zeer departements- en zelfs Faculteitsoverschrijdend is. Fysici, chemici en biologen zullen zich vooral concentreren op de fundamentele kennis en het begrijpen van de werking van de materie op nanoniveau; geneesheren, apothekers, materiaalkundigen en (bio-)ingenieurs zullen zich eerder toeleggen op de toepassingen ervan. Meer en meer speelt de toepassing van nanotechnologie ook een belangrijke rol in de conversie van onze industrie naar een duurzame ontwikkeling. Zelfs in de humane wetenschappen zorgen vragen rond o.a. nanotechnologie risico’s en ethische discours voor belangrijke onderzoeksonderwerpen.