2014

Lezing op donderdag 20 maart 2014

De massificatie van het Vlaamse onderwijs heeft niet geleid tot de verhoopte democratisering. Een groter aantal kinderen uit verschillende socio-economische groepen stroomde weliswaar door naar het secundair en hoger onderwijs, maar de verticale differentiatie maakte plaats voor horizontale differentiatie. De studierichting waarin kinderen terechtkomen in het secundair onderwijs wordt nog steeds sterk bepaald door de sociale achtergrond. Tegelijk verschillen de leerlingen in verschillende onderwijsvormen significant voor een groot aantal indicatoren, gaande van prestaties en betrokkenheid, over wangedrag en burgerschap tot welbevinden en gezondheid. Leerlingen in het beroepsonderwijs scoren doorgaans het slechtst, gevolgd door leerlingen in het technisch onderwijs. Deze verschillen kunnen niet louter verklaard worden door de sterkere aanwezigheid van leerlingen uit zwakkere sociale milieus in technisch en beroepsonderwijs, want wanneer hiermee rekening gehouden wordt, blijven de verschillen bestaan. We tonen aan dat het hiërarchisch karakter van het onderwijssysteem niet alleen verantwoordelijk is voor de oververtegenwoordiging van zwakkere sociale groepen in het technisch en beroepsonderwijs, maar er ook voor zorgt dat er op andere uiteenlopende vlakken een kloof tussen jongeren ontstaat.  

Workshop op vrijdag 21 maart 2014
Tijdens deze workshop zal dieper ingegaan worden het onderwerp van de lezing van donderdagavond.

Lezing op donderdag 24 april 2014

Sociale relaties worden vaak genoemd als oorzaak van het slagen of juist mislukken van onderwijsvernieuwingen (Daly et al., 2010). Als schoolleiders gevraagd wordt wat hun school zo succesvol maakt, wijzen ze vaak naar hun ‘sterke team’ (Van Tongeren, 2010). Een hecht sociaal netwerk, waarin leerkrachten, leerlingbegeleiders en schoolleiders onderling frequent informatie en materialen uitwisselen, zou een positieve uitwerking hebben op leerlingen, leerkrachten, en onderwijsvernieuwing. Maar is dit altijd het geval? En hoe bouw je zo’n stevig netwerk?
Het doel van deze lezing is om kennis te delen over de (on)mogelijkheden van informele sociale netwerken voor onderwijsvernieuwing. Ik zal een overzicht geven van de belangrijkste ideeën uit de sociale netwerktheorie. Ook zal ik vertellen over kennisdeling en kennisgroei in sociale netwerken, en wat dit te maken heeft met Shakespeare, wijn, terrorismebestrijding, ziektekiemen, chaostheorie en geluk. Ik zal laten zien hoe onzichtbare sociale netwerken zichtbaar gemaakt kunnen worden en hoe sociale netwerken ontstaan en evolueren.
Ik zal verder tonen hoe sociale netwerken inzicht kunnen geven in populaire begrippen zoals professionele leergemeenschappen , communities of practice, lerende organisaties, en werkplekleren . D eze samenwerkingsverbanden worden gezien als het antwoord op de continue druk tot schoolverbetering en innovatie door de overheid (zie bijvoorbeeld Verbiest, 2007; Van Lankveld & Volman, 2009). Ook bespreek ik de samenhang van sociale netwerken met tal van huidige onderwijsthema’s, zoals ‘evidence-based’ en opbrengstgericht werken, het gebruik van data, en grootschalige onderwijsvernieuwingen.
Tijdens de lezing staan twee vragen centraal; hoe kan het dat sociale netwerken onderwijsvernieuwing kunnen ondersteunen, maar ook kunnen tegenhouden? En wat kunnen we doen om de sociale netwerken in onze omgeving zo slim mogelijk te benutten om onze leerlingen, collega’s en onszelf te laten groeien door te delen?

Workshop op vrijdagvoormiddag 25 april 2014

Tijdens de interactieve workshop zullen we dieper ingaan op sociale netwerktheorie en krijgen deelnemers de gelegenheid om zelf ‘hands-on’ met de analyse van sociale netwerken aan de slag te gaan. We kunnen tevens ingaan op eigen ervaringen met, en visie op, samenwerking en sociale netwerken tussen onderwijsprofessionals. Het doel van de workshop is om gezamenlijk tot diepere inzichten te komen in de rol, opbrengsten en beperkingen van 
sociale netwerken in de eigen onderwijspraktijk. 

Lezing op donderdag 23 oktober 2014

Het onderwijs staat tegenwoordig wereldwijd in de belangstelling. Dat er zo veel aandacht voor het onderwijs is, is op zichzelf positief. Ondanks beperking en problemen blijft het onderwijs immers een van de cruciale instituties van de moderne samenleving. Maar aandacht op zichzelf is niet genoeg; belangrijker is op welke manier er aandacht aan het onderwijs wordt besteed. En hier ligt een probleem, omdat de aandacht tegenwoordig vooral lijkt uit te gaan naar het meten van opbrengsten in een beperkt aantal domeinen. De cultuur van het meten die het huidige onderwijs omringt wil niet alleen vaststellen wat er wordt gepreseerd in het onderwijs – door individuele leerlingen, door scholen, door schoolsystemen – maar wil dit vooral ook in vergelijkende zin doen door zichtbaar te maken wie beter is en wie de beste is. In mijn bijdrage wil ik enerzijds kritische kanttekeningen maken bij de huidige cultuur van het meten, met name ten aanzien van de impact van deze cultuur op de onderwijspraktijk en ten aanzien van de manier waarop onderwijskwaliteit in deze cultuur wordt gedefinieerd. Daarnaast wil ik een pleidooi houden voor een brede visie op goed onderwijs en een brede visie op de maatschappelijke referentiepunten voor de discussie over goed onderwijs. Daarbij gaat het me enerzijds om een expliciete duiding van de verschilende doeldomeinen die in goed onderwijs aan de orde dienen te komen en de complexe verhouding tussen deze domeinen. Anderzijds wil ik benadrukken dat naast de (kennis)economie ook de democratie een fundamenteel referentiepunt voor goed onderwijs dient te zijn.

Workshop op vrijdag 24 oktober 2014

Workshop olv de spreker rond ditzelfde thema in kleinere groep.