Projecten en onderzoeken

Sinds januari 2022 wordt door de onderzoekers van de leerstoel gewerkt aan het opzetten van de eerste alcoholpolikliniek voor jongeren in België. Intussen is het SPIRIT project opgezet, wat staat voor ‘Screening and personalized feedback intervention regarding alcohol-intoxicated teenagers’. Het betreft een multidisciplinair nazorgtraject voor jongeren met een alcoholintoxicatie, in de vorm van een pilotstudie in Antwerpen. 

In deze spirit studie zal de haalbaarheid en werkbaarheid van een nazorgtraject voor adolescenten met een alcoholintoxicatie onderzocht worden. Het nazorgtraject is gebaseerd op al bestaande poliklinieken jeugd & alcohol in Nederland, waarvan de effectiviteit bewezen is. Het doel van deze studie is naast het onderzoeken van de haalbaarheid ook het verminderen van problematisch alcoholgebruik van deze adolescenten, versterken van de opvoedsituatie van ouders en screenen op onderliggende psychologische problematiek en doorverwijzen als dit geïndiceerd blijkt. De voorbereidingen voor de start van de SPIRIT studie zijn nog in volle gang, we hopen in het eerste kwartaal van 2023 te starten.

In november 2022 werd de Alcoholfacts campagne gelanceerd, een initiatief van de UAntwerpen en de Stad Antwerpen, in samenwerking met de VAD en UGent.

Alcoholfacts is een op het ‘social norm approach’ gebaseerde interventie voor studenten van de UAntwerpen. Het doel van Alcoholfacts is de ontwikkeling, implementatie en evaluatie van een campagne over alcoholgebruik, met als uiteindelijk doel: vermindering van problematisch alcoholgebruik onder UAntwerpen studenten.

Alcoholfacts maakt gebruik van de social norms approach, waarbij de juiste feiten over alcoholgebruik onder studenten worden verspreid, zodat de mogelijke mispercepties onder studenten veranderen en daarmee ook hun eigen alcoholgebruik. Het succes van de ‘social norms approach’ voor alcoholgebruik is al meermaals bewezen, maar is nog niet eerder op deze manier voor Vlaamse studenten uitgevoerd.

De data waarop Alcoholfacts is gebaseerd komen van het ‘In hogere sferen?’ onderzoek, een  vierjaarlijks onderzoek naar middelengebruik bij Vlaamse studenten door de VAD en Vlaamse universiteiten. Voor de memes en boodschappen uit deze campagne gebruikten we de data van de UAntwerpen studenten (n=1866) uit 2021.

De campagne zal uitgebreid geëvalueerd worden door de onderzoekers van de leerstoel Reinier de Graaf Jongeren en Alcohol aan de Universiteit Antwerpen, zowel op effect als op proces. Drie maanden na de lancering van de campagne, zullen de relevante vragen uit de ‘In hogere sferen?’ bevraging herhaald worden, zowel onder UAntwerpen studenten (die zijn blootgesteld aan de campagne) als onder Universiteit Gent studenten (die niet zijn blootgesteld en daardoor als controle kunnen dienen). Ook wordt in deze ‘nameting’ nagevraagd naar de meningen en ervaringen van studenten ten aanzien van de campagne.

Als Alcoholfacts succesvol blijkt, zou het concept uitgebreid kunnen worden naar andere Vlaamse universiteiten.

Meer informatie over de campagne vind je op de website van Alcoholfacts. 

Alcoholfacts kwam ook in het nieuws: 

Zo verscheen er een persbericht en werd Prof. Dr. Guido Van Hal geïnterviewd door Radio 1 over Alcoholfacts.

Onder leiding van Prof. Dr. Nina Hermans en in samenwerking met Prof. Dr. Alexander van Nuijs en Prof. Dr. Guido Van Hal is sinds oktober 2021 het GGAME-project opgezet, wat staat voor ‘Geniet en Gebruik van Alcohol met MatE: sensibilsatielessen over alcohol in het secundair onderwijs’. Het betreft een dienstverleningsproject vanuit de UAntwerpen.

De doelstelling van dit project is om d.m.v. een sensibilisatieles in het secundair onderwijs jongeren te informeren en bewust te maken van de gezondheidsrisico’s van alcoholgebruik en ze te helpen om verantwoord om te gaan met alcohol. Deze sensibilisatielessen zullen verzorgd worden in de 2de en/of 3de graad van secundaire scholen, in een eerste fase in de provincie Antwerpen, en in een volgende fase breder in Vlaanderen. Hoe de sensibilisatieles ontvangen wordt en het effect ervan, zal door middel van onderzoek waarbij voorafgaand aan de les en na afloop vragenlijsten worden afgenomen bij de jongeren, onderzocht worden.

Als school interesse in deze sensibiliseringsles? Klik hier voor meer informatie. 

In november 2021 is gestart met een medisch dossieronderzoek naar jongeren met een alcoholintoxicatie in de ziekenhuizen in de stad Antwerpen. De aanleiding van dit onderzoek is dat schattingen van het InterMutualistisch Agentschap laten zien dat alcoholintoxicaties onder jongeren veel voorkomen in België (2200/jaar), maar dat exacte aantallen niet bekend zijn. Om de werkelijke cijfers voor de stad Antwerpen in kaart te brengen, is dit dossieronderzoek opgezet. Door het in kaart brengen van de daadwerkelijke aantallen en mogelijke risicofactoren, kunnen op termijn mogelijk passendere preventie maatregelen voor het verder terugdringen van problematisch alcoholgebruik ontwikkeld worden. 

De wetenschappelijke publicatie van dit onderzoek is in augustus 2023 gepubliceerd in Children. 

​

​

Bij de start van de leerstoel is door doctoraatstudente Hanna van Roozendaal een online bevraging afgenomen bij Vlaamse kinderartsen, via de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde. Het doel hiervan was het in kaart brengen van de huidige manier van zorg in Vlaanderen voor jongeren met een alcoholintoxicatie. De resultaten van deze bevraging werden op de inauguratie van de leerstoel gepresenteerd. 

Opvallendheden uit deze bevraging waren:

• Op 74% van de pediatrische diensten zien ze meermaals per jaar minderjarigen met een alcoholintoxicatie. Bij bijna één op de tien is dat zelfs meermaals per maand.
• 80% van de pediatrische afdelingen heeft geen behandelprotocol voor deze jongeren. 
• 55% van de pediatrische diensten voorziet geen follow-up door een kinderarts na de opname.

Bovenstaande cijfers laten ons zien dat een Vlaamse alcoholpoli effectief een bijdrage kan leveren in de strijd tegen alcoholmisbruik.