Jobmogelijkheden als vertaler of tolk

Je hebt je diploma op zak en dan begint het avontuur! Hoe snel vind je je eerste job? Mag je kieskeurig zijn? Wat als je nog niet helemaal zeker weet wat je wil doen?

We vroegen vijf alumni om hun carrièreroute met ons te delen en dat leidde tot heel uiteenlopende verhalen.

​Eric Van Den Troost is een echte vertaler 2.0: van klassiek vertaalwerk, tot audiovisuele vertalingen en scripts voor podcasts.​

​Voor Bert Lauwers was het na het beëindigen van zijn studies zo klaar als een klontje: hij moest en zou als tolk een carrière uitbouwen.​

​Amandine Van Lathem ging na haar studies Toegepaste Taalkunde/Vertalen werken bij de dienst Internationale Strategie en Coördinatie van Statbel.​

​Alumna Tolken en MPC Kirsten Roggeman heeft net haar eerste job bij Euronav te pakken.​

​Het verhaal van alumna Tolken Desna Lespinoy, woordvoerder bij de Vlaamse Overheid (Flanders Investment & Trade).​

De keuze voor Toegepaste Taalkunde

Ik heb voor Toegepaste Taalkunde gekozen omdat ik van jongs af aan geïnteresseerd ben in talen. Toen we in het zesde middelbaar in onze brievenbus overstelpt werden met infobrochures van alle studierichtingen, sprong Toegepaste Taalkunde er voor mij meteen uit en had ik m’n beslissing al genomen. Alle andere boekjes die daarna nog zijn aangekomen, en de infosessies die ik gevolgd heb, waren eigenlijk overbodig, want m’n keuze stond toch al vast. Ik heb dan gekozen voor de talencombinatie Frans-Spaans, omdat ik een uitgesproken passie heb voor die culturen. In het middelbaar was Frans sowieso mijn favoriete vak, en ik wou altijd al Spaans leren spreken, waardoor die keuze snel gemaakt was. Natuurlijk heb ik ook wel aan Taal- en Letterkunde gedacht, maar het waren toch die boeken die me een beetje afschrikten, dus ik had geen betere keuze kunnen maken dan voor Toegepaste Taalkunde te gaan.

De bachelor

Ik vind het een geweldige richting. Er wordt een heel brede waaier aan opleidingsonderdelen aangeboden, je verwerft onderzoeksvaardigheden, en dit alles gebeurt in kleine groepen, wat toch wel een familiaal karakter geeft; je bent allesbehalve een nummer. Dit maakt dat je aan het einde van je bachelor een goed voorbereide creatieve duizendpoot bent; je bent thuis in copywriting, je bent een taalexpert met een culturele achtergrond die als geen ander verschillen tussen Noord- en Zuid-Nederlands kan achterhalen, je bent ijzersterk in grammatica, noem maar op; kortom, je kan communiceren als geen ander. In mijn bachelor ben ik op Erasmus geweest, naar Tours in Frankrijk, en daar heb ik niet alleen de echte, pure Franse taal geleerd, maar ook hechte vriendschappen van over de hele wereld gekregen, wat natuurlijk je netwerk alleen maar vergroot. En het is daarnaast gewoon een van de leukste periodes van je leven!

De master Vertalen

Na mijn bachelor heb ik voor de master Vertalen gekozen, en die is echt heel goed gericht op de specifieke vereisten van de arbeidsmarkt. Je leert gespecialiseerd vertalen in onder meer recht en economie, kennis waar je alle kanten mee uit kan, je leert omgaan met vertaaltools, audiovisueel vertalen, je maakt ondertitels voor doven- en slechthorenden, audiodescripties voor blinden- en slechtzienden. De docenten zijn goed op de hoogte van wat er speelt in het werkveld, waardoor we ook goed voorbereid zijn op onze stages en de stagegevers altijd tevreden zijn. Aan het einde van je master Vertalen ben je een ware communicatie-expert die van alle markten thuis is en een bruggenbouwer die deze complexe wereld voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk maakt. Dankzij mijn eindwerk in de master Vertalen kwam ik er bovendien achter dat ik het ook heel leuk vind om onderzoek te verrichten en alles op een analytische en kritische manier te bekijken.

De master Tolken

Na mijn master in het vertalen koos ik voor de master in het tolken waar ik in aanraking kwam met alle vormen van tolken om zo mijn mondelinge taalvaardigheden nog verder te verfijnen. Zo leerden we bijvoorbeeld ook live-ondertitelen door te respeaken. Bovendien kregen we van de UA de kans om de certificeringsproef sociaal tolken af te leggen bij Atlas, een beroep waar vandaag veel vraag naar is in de multiculturele en bijgevolg meertalige samenleving waarin we ons bevinden. Daar bleef het echter niet bij; naast ondergedompeld te worden in alle verschillende tolktechnieken, nam in deze opleiding tegelijkertijd mijn interesse voor onderzoek alsmaar toe. Voor mijn masterproef verrichte ik experimenteel onderzoek naar ‘simultaan tolken met tekst’, een tolkdiscipline die vandaag de dag zeer gebruikelijk is op grote internationale conferenties door de snelheid waarmee sprekers hun toespraak brengen.

Wetenschappelijk onderzoek

Omdat mijn honger naar onderzoek niet gestild raakte, besloot ik na de master Tolken te kiezen voor een PhD in de Mediatoegankelijkheid om een andere tolkvorm te bestuderen waar we tijdens de opleiding veel aandacht aan hadden besteed: live-ondertiteling. In dit project gaan we na wat de impact is van intralinguale ondertiteling, oftewel ondertiteling in dezelfde taal als de brontaal, op Vlaamse studenten die hoorcolleges in het Engels volgen. Stay tuned!

Zo zie je maar dat je in ‘talen’ ook gewoon aan wetenschap kan doen; iets waar studiekiezers niet altijd van op de hoogte zijn en bijgevolg talen links laten liggen. Daarom is het zo belangrijk om dit onder de aandacht te brengen. Talenonderzoek kan bovendien zeer internationaal zijn: zo vertrek ik volgende maand bijvoorbeeld voor drie maanden op onderzoeksverblijf naar Vigo in Spanje waar ik samen zal werken met experten live-ondertiteling! 

​Lees meer over zijn onderzoek op de facultaire blog Bladspiegel​

Technisch vertalen

Stefie Mievis deed de master vertalen Frans-Spaans. Twee maanden na haar afstuderen startte ze als technisch vertaler bij het CAD-softwarebedrijf Design Express. "Ik stond in voor de vertaling van Engelstalige software en handleidingteksten. Sommige stukken in de handleiding schreef ik zelf in het Nederlands. Occasioneel hielp ik de dienst marketing met de vertaling van teksten uit het Frans naar het Nederlands."

In de opleiding had Stefie leren vertalen met het programma Trados, waarmee ze ook professioneel jarenlang werkte. Daarnaast koos ze er in de master voor om zich te specialiseren in terminologie. "Vooral op mijn stage terminologie bij het DGT (Directorate-General for Translation) van de Europese Commissie kijk ik met trots terug. Gesterkt door die vakkennis heb ik bij mijn werkgever het initiatief genomen om een termenbank uit te bouwen met meer dan tweeduizend begrippen - in vier talen!"

Schakel tussen teams

Na drie jaar had Stefie zin in een nieuwe uitdaging. "Ik greep de kans om een avondopleiding bouwkundig tekenen te volgen bij Syntra. Hierna ben ik naar het research & developmentteam overgestapt."

Stefie werkt nu als Product Specialist (functioneel analist). Wat houdt die job in? "Mijn voornaamste taak is het schrijven en updaten van 'Task Overviews'. In deze Engelstalige documenten lezen de programmeurs aan welke vereisten nieuwe functionaliteiten in de software moeten voldoen. Wanneer zij de software vervolgens hebben aangepast, doe ik een kwaliteitscheck en rapporteer ik de bugs. Ik ben ook de schakel tussen het research- en vertalersteam, en help het management met projectbeheer."

Frans in Parijs

Stefies keuze voor Frans komt haar nog geregeld van pas. "Mijn bedrijf heeft ook een kantoor in Parijs. Het gebeurt soms dat ik voor onderzoek contact heb met werknemers daar. Zij waarderen het enorm dat ik met hen in het Frans communiceer, want hun Engelse taalvaardigheid is beperkt."

Juul Wolters volgde de bachelor toegepaste taalkunde Duits-Spaans en de master tolken. Ze werkt nu op een Nederlandse hogeschool als docent Nederlands aan buitenlandse studenten van de opleiding International Business. En dat is niet het enige: "Daarnaast coördineer ik de talenmodule binnen deze opleiding. We bieden een hele reeks talen aan: Nederlands, Duits, Spaans, Frans, Portugees, Chinees en Japans. Ook ben ik mentor van eerstejaarsstudenten. Naast mijn werk aan de hogeschool werk ik sporadisch als freelance tolk Duits."

Van België naar Oostenrijk, Slowakije en uiteindelijk Nederland

Juul: "Na mijn afstuderen heb ik een halfjaar in een Oostenrijks hotel gewerkt om mijn Duits te perfectioneren en dan ben ik een half jaar als freelance vertaler aan de slag gegaan. Daarna ben ik Nederlands als vreemde taal gaan geven op de Comeniusuniversiteit in Bratislava, waar je ook de tolk-vertaleropleiding met Nederlands hebt. Ik ben toen terug verhuisd naar Nederland en vond mijn huidige baan."

Ervaring en skills uit de studietijd

Juul kan een hele reeks vaardigheden benoemen die ze bij toegepaste taalkunde verwierf en nog steeds nodig heeft in haar werk. "Mijn grondige talen- en cultuurkennis en de vaardigheid om nieuwe talen te leren, sterke academische vaardigheden, wetenschappelijk/academisch denkvermogen, onderzoeksvaardigheden, algemene kennis, interculturele vaardigheden, werken in een team en met mensen van een andere (culturele) achtergrond."

Tijdens haar studententijd koos ze al bijbanen waarin taal centraal stond. "Ik werkte als redacteur bij GATE15 (nu STAN Antwerpen) waar ik interviews deed, artikelen schreef en content maakte. Ook had ik zomerbijbanen als klantenservicemedewerker met de Duitse markt en was ik teamleider bij een boekenproject."

Manon Provost is marketing- en communicatiespecialist bij Passwerk. Met haar achtergrond in vertalen tussen Nederlands, Frans en Engels vond ze snel werk. "Het was eerst even zoeken naar wat voor soort job ik wilde en kon doen, want de opties zijn vrij breed. Na slechts enkele weken solliciteren heb ik voor mijn eerste job als communicatie- en socialemediaspecialist getekend."

In het bedrijf waar Manon nu werkt, is ze verantwoordelijk voor alle interne en externe communicatie. "Ik schrijf, reviseer en vertaal alle bedrijfscommunicatie (website, flyers, brochures...). Ik verzorg ook de socialemediakanalen en plan de evenementen. Samen met mijn collega's stel ik een marketingplan op en bouw ik marketingcampagnes uit, bijvoorbeeld via e-mail of video."

Toegepaste taalkunde als voorbereiding op een communicatiejob

Manon vertelt dat ze enorm veel aan haar opleiding heeft in haar werk als communicatiespecialist. "Ik schrijf en redigeer elke dag teksten in mijn drie talen, dus ik gebruik nog veel informatie uit de grammatica-, revisie- en vertaalvakken. Ook wat ik tijdens de presentaties heb geleerd, gebruik ik wanneer ik nu presenteer."

"Ik blik met veel plezier terug naar mijn masteropleiding, waar ik enorm van de vakken genoot. Ook mijn stage was een hele fijne periode. Aan studenten kan ik zeggen: geniet ervan, probeer zo veel mogelijk wijsheid te absorberen en wees open-minded."

“Ik wist in het middelbaar niet zo goed wat ik wilde studeren. Van criminologie, tot jurist of kinesist, alles was mogelijk. Uiteindelijk ben ik toegepaste taalkunde gaan studeren, met de stiekeme droom om tolk te worden, ook al wist ik dat dit niet voor iedereen weggelegd is. Simultaan tolken houdt in dat je veel dingen tegelijkertijd moet kunnen en de eerste voorwaarde is dat je al je werktalen perfect beheerst. Zou ik dat wel kunnen?” 

Gelukkig hoefde Anthony die beslissing nog niet te maken in de eerste bachelor en kon hij zich eerst nog helemaal toespitsen op zijn talen tijdens de bacheloropleiding en zijn Erasmus-avontuur. “Uiteindelijk heb ik toch gekozen voor de master tolken. In die tijd moest je nog kiezen tussen het vak ‘Bedrijfstolken’ en ‘Gerechtstolken’, maar ik kon niet kiezen en nam dus extra studiepunten op. Dat heb ik me niet beklaagd, want in mijn postgraduaat kon ik een heel jaar als zelfstandig werkstudent aan de slag als sociaal tolk. Extra oefening en ik werd er nog voor betaald ook!”

Tijdens zijn postgraduaat nam hij het toenmalige keuzevak ‘Live ondertiteling’ op. “Ook die keuze heeft me geen windeieren gelegd, want al tijdens mijn studies solliciteerde ik bij VRT en VTM, waardoor ik in augustus al kon kiezen waar ik aan de slag ging. In de zomer van 2012 begon ik te werken op de nieuwsdienst van VTM en daar werk ik nu nog steeds. Grappig om te bedenken dat ik bang was dat ik niet veel dingen tegelijkertijd zou kunnen doen, want als (interlinguaal) respeaker moet je zowaar nog meer skills combineren.”

Ondertussen geeft Anthony ook les. “Eerst nam ik de lessen ‘Sociaal tolken’ over van een oud-docent van me, later begon ik ook aan de Universiteit Antwerpen les te geven aan de masterstudenten in het tolken. Ik heb ervoor gekozen om een hoofd- en een bijberoep uit te bouwen omdat ik enorm geniet van de afwisseling. De ene dag geef ik les, de andere verzorg ik de live ondertiteling van de Gouden Schoen of een online evenement, en af en toe maak ik een vertaling of ondertitel ik een reclamefilmpje. Ondertussen bepaal ik mijn agenda zelf en neem ik de opdrachten aan die ik het leukst vind. Zo werk je eigenlijk nooit.” 

Na mijn studies wilde ik sowieso iets doen met talen, dat stond buiten kijf. Ik dacht eerst aan literair vertaler, maar voor iemand die pas afgestuurd was, bleek dat een lastige opdracht. Gelukkig kreeg ik snel de kans om als ondertitelaar aan de slag te gaan. Ik werk ondertussen al zeven jaar als vertaler/ondertitelaar voor Videohouse, en ik doe de planning van de ondertitelafdeling.

Game of Thrones en blockbusters ondertitelen

Ik krijg de kans om geweldige series te ondertitelen nog voor ze op de televisie verschijnen, en ik mag de grootste kaskrakers bekijken kort na hun release in de bioscoop. Het was voor mij een grote eer toen ik gevraagd werd om Game of Thrones te ondertitelen, hoewel het tegelijk als een grote verantwoordelijkheid voelde. Wat als ik een fout zou maken? Bovendien zijn we in de media gebonden aan strakke deadlines, dus ik moest de timing goed in de gaten houden.

Het fijnste aan mijn job is dat ik elke dag met taal te maken krijg en nog elke dag meer over het Nederlands leer, via mijn collega’s en het werk zelf. Bovendien is een job in de media erg afwisselend en ik stuit regelmatig op interessante mensen en verhalen.

Toegepaste taalkunde komt nog dagelijks van pas

Er is zo goed als niets van mijn opleiding toegepaste taalkunde dat ik niet gebruik in mijn job, zeker wat het Engels en het Nederlands betreft. Grammatica, taalkunde, spelling, maar ook geschiedenis, literatuur en cultuur komen dagelijks aan bod.

Bij het ondertitelen moet je heel beknopt zijn en meteen naar de essentie gaan zonder dat de betekenis verloren gaat. Ik heb wat dat betreft veel opgestoken van professor Aline Remael. En hoewel het Chinees hier minder aanwezig is dan de andere talen, merk ik dat mijn passieve kennis ervan nog goed van pas komt bij Aziatische films.

Talen studeren is uitdagend én praktisch

Om eerlijk te zijn was toegepaste taalkunde niet mijn eerste keuze. Ik haalde altijd goede punten op mijn taalvakken op de middelbare school, maar ik vond ze niet uitdagend genoeg. Na twee studies die niet echt mijn ding bleken, heb ik uiteindelijk toch voor een taalopleiding gekozen. Ik wilde een opleiding met meer praktische elementen, dus schreef ik me in voor de vertaler-/tolkopleiding aan het HIVT (nu Universiteit Antwerpen).

Hoewel ik in het begin twijfels had over de studie, groeiden mijn passie en liefde voor taal naarmate de opleiding vorderde, vooral dankzij de docenten. Zij deden me inzien dat taal wel degelijk uitdagend kon zijn en zo ben ik in 2010 afgestudeerd als master in het vertalen.

Foto: Jeroen Hanselaer

Na de master vertalen koos Bren Driesen ervoor om te gaan werken als vertaler-ondertitelaar bij OPTION MEDIA. In enkele studentenjobs had ze al gemerkt dat dat beroep haar goed lag. Nu ondertitelt ze elke dag series, films en bedrijfsfilmpjes. "Ik ben heel dankbaar dat een prof bij Duits veel les gaf over ondertitelen. Die lessen prikkelden mijn interesse om me erin te specialiseren."

Sollicitatiestress

"Ik vond solliciteren erg stressvol", vertelt Bren. "Ik vond hier en daar wel vacatures voor jobs als vertaler, maar voor jobs in ondertiteling zijn er zelden. Gelukkig had ik stage gedaan bij mijn huidige werkgever. Een stage kiezen waar je mogelijk kan blijven plakken, is een erg goed idee. Ook een vrijwillige stage kan nuttig zijn!"

Shari Markócs is vertaler Engels-Nederlands bij Exact. "De zoektocht naar werk ging in het begin best moeizaam", zegt Shari. "Enerzijds was er op dat moment behalve freelance niet veel werk in mijn talencombinatie Nederlands, Engels en Italiaans. Anderzijds wilden mensen voor het werk dat er wel was altijd ofwel een student, ofwel iemand met veel ervaring."

"Daarom heb ik een tijdje iets administratiefs bij de douane gedaan. Tegelijkertijd bleef ik solliciteren naar een job als vertaler. Toen er eindelijk meer vacatures voor mijn talencombinatie kwamen, ben ik intensiever beginnen solliciteren. Na een paar maanden heb ik mijn huidige job gevonden. Ik werk er nu ongeveer een half jaar en ik ben zo blij. De aanhouder wint!"