Hoe belangrijk is het om meteen een juiste studiekeuze te maken? Hoeveel speelruimte heb je wanneer blijkt dat je toch de verkeerde keuze hebt gemaakt? Voor welke valkuilen moet je oppassen? En hou je bij het maken van je keuze best ook al rekening met mogelijke beroepen?

We vroegen het aan twee van onze studiecoaches, Rein Baets en Sara Backx.

Is het maken van de juiste studiekeuze belangrijker dan vroeger?

Sara Backx: 'Het is uiteraard altijd al belangrijk geweest om iets te kiezen wat je graag doet. De invoering van het leerkrediet heeft er echter voor gezorgd dat studenten vandaag minder ‘speelruimte’ hebben. Het sprookje van de eeuwige student die van de ene in de andere studierichting sukkelt, is voorbij. Wie onvoldoende studievoortgang maakt, dreigt zonder leerkrediet te vallen. Investeren in je studiekeuze en tijdig aan de alarmbel trekken bij twijfel, is dus de boodschap.'

Wat als je toch een foute keuze hebt gemaakt?

Rein Baets: 'Er zijn veel studenten die in hun eerste jaar tot de vaststelling komen dat hun studie toch niet helemaal datgene is wat ze ervan verwacht hadden. Het is vooral belangrijk om dan zo snel mogelijk hulp te zoeken. Er zijn namelijk verschillende momenten waarop je nog kan veranderen zonder dat je leerkrediet verliest.'

Welke valkuilen stel je vast in de praktijk?

Rein Baets: 'Er zijn verschillende valkuilen die we bij studenten tegenkomen. Er zijn studenten die niet goed weten wat ze willen. Ze beslissen dan op het laatste moment om een bepaalde studie te doen. Maar doordat ze vaak geen doordachte keuze hebben gemaakt, blijkt het dan de verkeerde keuze te zijn. Er zijn studenten die een bepaalde opleiding juist niét kiezen omdat ze in bepaalde zaken niet sterk zijn. Bijvoorbeeld een student is niet goed in statistiek, dus hij schrapt alle richtingen waar statistiek in voorkomt. De motivatie voor de studie die hij uiteindelijk dan wél kiest, is dan vaak veel minder dan wanneer iemand een richting kiest omdat die hem echt aanspreekt. Studenten worden ook vaak aangespoord om datgene te doen waar ze in het secundair onderwijs goed in zijn.'

Waarmee hou je dan best wél rekening bij het maken van een studiekeuze?

Sara Backx: 'Grosso modo zijn er drie vragen waarop je een antwoord moet zien te vinden: ‘wie ben ik’, ‘wat kan ik’ en ‘wat wil ik’. Je zoekt met andere woorden naar studierichtingen en beroepen die passen bij je persoonlijkheid, capaciteiten én interesses. Nadat je een goed beeld hebt van jezelf, is het belangrijk om op zoek te gaan naar studierichtingen en beroepen. Probeer zoveel mogelijk concrete informatie te verzamelen via het internet, op SID-IN beurzen, open campusdagen en proeflessen.'

Moet je rekening houden met beroepen?

Sara Backx: 'Jazeker. Een studierichting volg je immers enkele jaren, een job doe je de rest van je leven. Het zou jammer zijn dat je voor een studierichting kiest, om dan later te merken dat de beroepsmogelijkheden je helemaal niet aanstaan. Probeer je met andere woorden in te beelden hoe je loopbaan er later moet uitzien. Vaak weten jongeren nog niet welke functie ze willen doen. En toch, als je meer doorvraagt, weten ze wél welke richting ze willen uitgaan zonder dat ze er een concrete functietitel op hoeven te kleven. Volgende vragen kunnen daarbij een begin zijn.  Wil je graag in een groot bedrijf werken of eerder in een kleine vzw? Welke sector spreekt je aan? Zou je graag met cijfers of mensen werken? Het is logischer om je beroepsprofiel te verduidelijken en je studiekeuze hierop af te stemmen, in plaats van andersom.'

Welke hulpmiddelen zijn er?

Rein Baets: 'Er zijn veel hulpmiddelen beschikbaar op het internet. Dat zijn vaak vragenlijsten waarbij op basis van (meestal) interesses één studierichting wordt voorgesteld. Dit is dan toch niet helemaal wat ze verwachten. Ons boek ‘Kijk op kiezen’ kan een zinvol hulpmiddel zijn. Er staan oefeningen in die helpen bij het verduidelijken van wie je bent, wat je kan en wat je wil. Er staat echter ook veel tips in die helpen om informatie terug te vinden over studierichtingen en beroepen. Tegenwoordig staat alle informatie op het internet maar het is moeilijk om in die massa aan informatie de info terug te vinden dat jij nodig hebt. Zo is de website www.onderwijskiezer.be een goede startplaats voor je zoektocht naar een studie.'