Wat is dual use, misuse en military use?

De VLIR richtlijnen voor onderzoekers over dual use en misuse in onderzoek definiëren als volgt:

Dual use items zijn materialen, stoffen, technieken etc. die zowel voor civiele als militaire doeleinden gebruikt kunnen worden. Dit wil niet zeggen dat jij als onderzoeker zelf een militaire toepassing van jouw onderzoek beoogt, wel dat je onderzoek of de materialen die je gebruikt zich hiertoe kunnen lenen. Er bestaat een Europese verordening waar je een lijst aantreft die een opsomming geeft van alle dual use items.

Onder misuse verstaan we het misbruiken van onderzoek/onderzoeksresultaten voor onethische doeleinden. De focus ligt hier voornamelijk op misbruik voor terroristische of criminele activiteiten en op toepassingen die ingezet (kunnen) worden voor het schenden van mensenrechten of de veiligheid van mensen, dieren of het milieu in het gedrang brengen. Je kan als onderzoeker met de beste bedoelingen je onderzoek uitvoeren maar dat wil niet zeggen dat het in de verkeerde handen niet mogelijks anders kan uitdraaien.

De universiteit doet in eerste instantie onderzoek gericht op civiele toepassingen. Niettemin kan ook onderzoek plaatsvinden dat een militaire focus heeft. Denk hierbij bijvoorbeeld aan samenwerkingen met de Koninklijke Militaire School of projecten in het kader van de Defence Research Action (DEFRA, gefinancierd door Defensie) en het European Defence Fund (EDF, gefinancierd door de Europese Unie) die onderzoeksoproepen lanceren die militair nuttig zijn.

Onderzoek met een duale of militaire finaliteit is onderworpen aan een samenspel van juridische en ethische verplichtingen die niet noodzakelijk volledig samenvallen. Zo kan onderzoek waarover geen bijzondere ethische vragen rijzen, toch onderworpen zijn aan juridische verplichtingen inzake de uitvoer van dual use technologie. Omgekeerd kan een onderzoeksinstelling ook ethische controles opleggen die verder reiken dan de uitvoercontroles die uit de wetgeving volgen.

Meldingsplicht

Onderzoekers hebben, in geval van militair onderzoek of wanneer een exportvergunning vereist is, een meldingsplicht bij het contactpunt van de instelling: dualuse@uantwerpen.be.

Onderzoekers hebben een meldingsplicht inzake dual use items of de mogelijkheid tot misbruik in de context van volgende financieringskanalen:

  • Projecten gefinancierd door de EU of andere organisaties die een ethische goedkeuring vereisen, bijvoorbeeld Horizon Europe, FWO, interne financiering (IOF, BOF).
  • Projecten gefinancierd door defensie-overheden, bv. Departement van Defensie Verenigde Staten, AFOSR, etc.
  • Bilaterale samenwerking met bedrijven die ook militaire applicaties ontwikkelen
  • Partnerschappen of verspreidingsactiviteiten waarvoor een exportvergunning nodig is.