Antwerp Research Institute for the Arts - ARIA
Sint Lucas Antwerpen, Koninklijk Conservatorium Antwerpen, Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en Universiteit Antwerpen
ARIA organiseert en begeleidt onderzoek en doctoraten in, met en voor de kunsten[i]. Het instituut bewaakt het specifieke karakter van het onderzoek in de kunsten en stimuleert de samenwerking en kennisuitwisseling met andere kunst- en wetenschappelijke disciplines. Het doet dat in een uniek samenwerkingsverband tussen de Antwerpse Schools of Arts en de Universiteit van Antwerpen waarbij de autonomie en eigenheid van de verschillende partners voorop staat.
Het onderzoek in de kunsten dat bij ARIA wordt uitgevoerd, valt gewoonlijk onder te brengen in een van deze clusters:
- onderzoek in de kunsten met een krachtig kritisch en hedendaags aspect, waarin kunst gezien wordt als essentieel voor het heruitvinden van de samenleving en een onmisbare vorm van verbeelden van nieuwe paden naar inclusiviteit, duurzaamheid, democratie.
- onderzoek in de kunsten dat voornamelijk reflecteert over de voorwaarden en modaliteiten van de eigen artistieke praktijk, waarbij gestreefd wordt naar het versterken en vernieuwen van specifieke artistieke disciplines en naar het ontsluiten van domeinen van transdisciplinaire ontdekking.
- onderzoek in de kunsten dat de focus legt op het doen herleven van verschillende soorten cultureel erfgoed, waarbij het de rijke tradities van de artistieke praktijk voortzet, problemen van expressie en canonisatie aanpakt en vormen van vernieuwing voorstelt door imitatie en continuïteit door variatie.
ARIA zet lokale, nationale en internationale samenwerkingsverbanden op met kunstenaars, professionals, onderzoeksinstituten, en artistieke instellingen. Ter bevordering van de kwaliteit van het onderzoek in de kunsten initieert en ondersteunt het instituut onderzoekseminaries, symposia, publicaties en andere artistiek-wetenschappelijke activiteiten. Tevens zorgt het voor de brede maatschappelijke verspreiding van haar onderzoeksbevindingen bij media, private en publieke instellingen. Op beleidsniveau verdedigt ARIA de unieke wetenschappelijke en maatschappelijke positie van het onderzoek in de kunsten bij instanties zoals het FWO, de ERC en de Vlaamse Regering.
ARIA ligt middenin een belangrijke Europese kunststad. Onderzoekers kunnen zich laten inspireren door Antwerpen, een stad met een uitgebreide culturele infrastructuur, een indrukwekkend kunsthistorisch patrimonium, maar ook met een uitgesproken internationaal handelskarakter en een interculturele bevolking. Binnen deze rijke stedelijke context moedigt ARIA onderzoek aan dat
- vertrekt vanuit een artistieke praktijk. De artistieke praktijk is het begin en het eindpunt van het onderzoek in de kunsten. Onderzoek dient om een reflectieve praktijk verder te ontwikkelen en scherper te articuleren. Voor de kwaliteitsbewaking van ieder onderzoekstraject biedt ARIA samen met de Schools of Arts een professionele internationale peergroep.
- vertrekt vanuit het unieke karakter van de kunsten. Zowel het singuliere karakter van de kunst als de specifieke trajecten van kunstenaars staan voorop voor ARIA. Onderzoek in de kunsten is dus altijd gerelateerd aan eigenzinnige artistieke vragen en problemen waarvoor de kunstenaars eventueel in samenwerking met andere kunstenaars en wetenschappers een antwoord formuleren. Daarbij vertrekt ARIA steeds van onderzoeksmethodes, rapporteringsvormen en disseminatiestrategieën die eigen zijn aan de kunsten.
- oog heeft voor zowel disciplinaire verdieping als interdisciplinaire verbreding. ARIA moedigt onderzoek en doctoraten in de kunsten aan die de praktijk binnen een kunstdiscipline verder kunnen ontwikkelen en uitdiepen. Tevens wordt uitwisseling of samenwerking met andere kunst- en wetenschappelijke disciplines gestimuleerd. Gezien de unieke context van de Schools of Arts die verschillende kunstdisciplines in huis hebben en een universiteit met vele wetenschapstakken, ligt een interessante en uitdagende uitwisseling voor de hand. ARIA wil een open onderzoekklimaat bewerkstelligen waar de kunsten elkaar, de kunsten de wetenschappen en omgekeerd, de wetenschappen de kunsten uitdagen.
- onderzoek centraal in het onderwijs stelt. ARIA neemt onderzoek als basis en motor voor het onderwijs. De onderwerpen van onderzoek en doctoraten in de kunsten moeten richtinggevend zijn voor vakinhouden en het curriculum (en niet omgekeerd). Daarbij geloven we dat onderzoek onderwijs voedt.
- een zinvolle bijdrage levert aan de professionele kunstpraktijk. Gezien ARIA vanuit de artistieke praktijk vertrekt is een nauwe band met de professionele kunstwereld noodzakelijk. Onderzoek in de kunsten kan wel het academisch onderzoek verder ontwikkelen, in de eerste plaats moet het toch een zinvolle bijdrage leveren aan de evoluties binnen de professionele context. Dat kan door bijvoorbeeld nieuwe artistieke praktijken te introduceren, maar ook door bredere culturele of maatschappelijke vraagstukken te adresseren.
- zich kritisch tot de samenleving verhoudt. ARIA wil via onderzoek de positie van kunst en artistieke praktijken in de samenleving onderbouwen. Alleen vanuit zelf gemaakte keuzes kunnen kunstenaars (maar ook wetenschappers) een gelijkwaardige dialoog aangaan met de samenleving en er een unieke bijdrage aan leveren.
[i] Met ‘kunsten’ worden hier alle professionele creatieve disciplines bedoeld gaande van woordkunst, design, dans, performance, muziek, theater, beeldende kunsten, literatuur tot nieuwe media.