Antwerpse wetenschappers pionieren met biologisch onderzoek naar de mechanismen van BDSM
Beoefenaars van BDSM ervaren tijdens de actie positieve stressreacties, die vergeleken kunnen worden met de roes die een hardloper ervaart. Deze en andere vaststellingen komen naar voor in het unieke onderzoek van dr. Elise Wuyts en prof. Manuel Morrens (UAntwerpen).
Onder het acroniem BDSM zit een brede waaier aan begrippen zoals bondage en discipline (BD), dominantie en submissie (d.w.z. onderdanigheid) (DS) en sadisme en masochisme (SM). Mee dankzij de boeken en de films Fifty Shades of Grey is BDSM de voorbije jaren wat uit de taboesfeer geraakt. Een onderzoek van UAntwerpen uit 2017 bij 1028 Vlamingen toont aan dat bijna de helft (46,8%) van de ondervraagden zich al wel eens heeft gewaagd aan een BDSM-activiteit.
“BDSM is een erg breed begrip en kan op veel manieren worden geïnterpreteerd, maar omvat meestal een dynamiek waarin pijn en machtsverschillen een grote rol spelen”, zegt prof. Manuel Morrens. “Vaak wordt het gelinkt aan seks, hoewel dit in de praktijk niet noodzakelijk het geval is. Ondanks de sterke link met pijn wordt BDSM wel als een plezierige of opwindende activiteit aanzien door beoefenaars. Lange tijd werd BDSM als een seksuele afwijking beschouwd. Het psychiatrisch diagnostische handboek (DSM-5) vermeldt BDSM zelfs nog steeds als een ‘diagnose’, waardoor de beoefenaars nog vaak met vooroordelen geconfronteerd worden.”
Samenwerking met BDSM-club
Wetenschappelijk onderzoek naar het thema is nog bijzonder zeldzaam. Prof. Morrens en dr. Elise Wuyts brengen daar nu verandering in. Beide onderzoekers van de Universiteit Antwerpen gingen op zoek naar de biologische mechanismen achter BDSM. Morrens: “Dit is echt het eerste onderzoek in zijn soort, op wereldvlak. We werkten nauw samen met Club 78, een BDSM-vereniging uit het Limburgse Ham.
De resultaten van dit onderzoek worden binnenkort gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Sexual Medicine. “Deze studie heeft mee tot doel om het taboe verder te doorbreken”, aldus Morrens.
De onderzoekers onderscheidden twee testgroepen tijdens de studie: aan de ene kant de submissieve of onderdanige BDSM-beoefenaars, aan de andere kant de dominante BDSM-beoefenaars. Beide groepen werden voor en na het spel gescreend op de aanwezigheid van stress en plezierhormonen in hun bloed. Daaruit kwam duidelijk naar voor dat, ondanks de sterke link met pijn, BDSM als een plezierige of opwindende activiteit wordt ervaren.
Vandaag nog steeds een ‘diagnose’
“Bij de onderdanige beoefenaars stelden we een significante stijging van zowel stress- als plezierhormonen in het bloed vast”, legt Wuyts uit. “Sterker nog: de plezierreactie kon duidelijk gelinkt worden aan de stressreactie. Dit bevestigt de hypothese dat BDSM een positieve stressreactie kan uitlokken die voor het plezierige gevoel zorgt dat de beoefenaars rapporteren. Je kan de vergelijking maken met de roes die een hardloper krijgt door zijn fysieke inspanning.”
Bij de testgroep van dominante BDSM-beoefenaars werd die plezierreactie vooral gezien bij een spel dat de focus legde op de machtsbalans en minder bij een spel waarbij pijnprikkels op de voorgrond stonden.