Onderzoeksdomeinen

Nieuwkomers ondervinden tal van hindernissen na hun aankomst in het ontvangende land. Taalbarrières, diploma-erkenning, gelijke toegang tot gezondheidszorg en onderwijs, discriminatie op de woning- en arbeidsmarkt, verschoven sociale status en identiteiten, socioculturele aanpassing en sociaal isolement zijn slechts enkele van de uitdagingen voor nieuwkomers bij hun structurele en sociale integratie. Aangezien integratie best geconceptualiseerd wordt als een tweerichtingsproces, vereist inzicht in de situatie van nieuwkomers het samen nemen van de vooruitzichten en gebruiken van nieuwkomers aan de ene kant, en alle segmenten van de ontvangende samenleving aan de andere kant. Bovendien, terwijl de studie van integratie een focus op dynamiek binnen de ontvangende samenlevingen vereist, is vaak een meer internationaal perspectief nodig om de ervaringen van immigranten volledig te begrijpen. Terwijl ze ‘hier’ leven, hebben voortdurende transnationale loyaliteiten en gebruiken gelinkt aan 'daar' (land van oorsprong) een fundamentele invloed op hun dagelijks leven in het ontvangende land.

Een categorie van nieuwkomers die speciale aandacht verdient zijn asielzoekers en vluchtelingen, wiens specifieke migratietrajecten, sociale status en kwetsbaarheid bijkomende uitdagingen vormen voor hun opname in de ontvangende samenleving. Voor de ontvangende samenlevingen vormt een grotere toestroom van asielzoekers ook bijzondere uitdagingen met betrekking tot gepaste aankomststructuren zoals geschikte huisvesting en psychologische begeleiding.

Wat de integratie van migranten betreft, beoogt CeMIS bij te dragen aan de verschillende soorten onderzoek. In fundamenteel onderzoek wordt de integratie van nieuwkomers benaderd vanuit verschillende theoretische invalshoeken, zoals in onderzoek naar integratieparadigma's en interculturele betrekkingen. Daarnaast, in toegepast onderzoek, draagt CeMIS meer rechtstreeks bij tot de praktijk en het beleid ter ondersteuning van inclusieprocessen van nieuwkomers, bijvoorbeeld door het evalueren van bestaand integratiebeleid of door bij te dragen aan het ontwikkelen van specifieke hulpmiddelen voor nieuwkomers. In dit soort onderzoek is er een sterke band met relevante actoren in het veld, zoals lokale, regionale en (supra-)nationale beleidsmakers, burgers en medewerkers van maatschappelijke organisaties.

In de afgelopen decennia, werden klimaatverandering en migratie steeds meer met elkaar verbonden. Klimaatverandering heeft een grote invloed op de levens en het levensonderhoud van miljoenen mensen over de hele wereld. De gevolgen van de klimaatverandering hebben – nu of in de toekomst - een zodanig grote invloed op het leven van mensen die wonen in bepaalde gebieden, dat dit kan resulteren in migratie. Deze onderzoekslijn richt zich op alle mogelijke manieren waarin omgevingsfactoren betrekking kunnen hebben op of interfereren met migratie-aspiraties, -trajecten en -netwerken. Bovendien onderzoeken we niet enkel hoe omgevingsfactoren migratieprocessen beïnvloeden, maar ook hoe migratie bijdraagt aan de versnelling of matiging van de klimaatveranderingen en de sociale gevolgen daarvan. Over het algemeen is deze onderzoekslijn gericht op de studie van de bijdrage van milieufactoren aan de afname of reproductie van de sociale en etnische verschillen in en buiten België.

Vooruitgang in de informatie- en communicatietechnologieën (ICT) heeft bijgedragen aan een paradigmatische heroverweging in migratie- en mobiliteitsonderzoek. Sinds het midden van de jaren 1990 wees literatuur over transnationalisme op het belang van ICT en nieuwe media voor migranten, en de ontwikkeling van transnationale maatschappelijke terreinen. Nieuwe, technologisch verbeterde mogelijkheden voor communicatie en versnelde stromen van beelden en ideeën, resulteerden in belangrijke gevolgen voor talrijke sociale gebruiken, het gezinsleven, voor begrippen van identiteit en thuishoren, en hoe en waar mensen migreren. Op hetzelfde moment doen deze ontwikkelingen ook vragen rijzen over het belang en de gevolgen van technologische innovaties in sociaalwetenschappelijk onderzoek. In deze onderzoekslijn willen wij bekijken welke plaats het digitale inneemt in onze opvatting van vragen over de sociale wereld, terwijl we ons eveneens toeleggen op methodologie en ethiek in kwalitatief digitaal migratieonderzoek.