Jan Vranken, Katrien De Boyser en Danielle Dierckx (red.)
In deze twaalfde editie wordt het structurele armoedeverhaal aangevuld met een deel waarin de ervaringswereld van armen centraal staat.
Inhoud Jaarboek 2003
Het inleidend hoofdstuk geeft de lezers een aantal centrale begrippen mee en staat stil bij belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen die - de perceptie van - armoede en sociale uitsluiting kunnen beïnvloeden.
Deel 1 biedt een helikopterzicht over het landschap van armoede en sociale uitsluiting. Een overzichtshoofdstuk bespreekt belangrijke maatschappelijke domeinen waarop vormen van sociale uitsluiting optreden. In de volgende hoofdstukken worden deze en andere problematieken uitgespit. Het gaat onder meer over de toestand onderaan de inkomens- en bestedingsladder, over uitsluiting op de arbeidsmarkt, over de knelpunten in de particuliere huursector en over de vroegtijdige uitstroom uit het secundair onderwijs en de alternatieven van het deeltijdse onderwijs. In dit deel komen ook aspecten van armoede aan bod die voorheen nooit werden behandeld: zo zijn er bijdragen over het samengaan van armoede en depressie, over vervoersarmoede en over de relatie tussen armoede en detentie.
Deel 2 vertrekt vanuit de dagelijkse realiteit van de armoede en de leefwereld van de armen. De auteurs van deze stukken gingen op zoek naar een antwoord op volgende vragen. Wanneer en in welke mate ervaren gezinnen objectieve veranderingen in hun inkomen ook als betekenisvol? Welke factoren dragen ertoe bij dat zij zich beter voelen in hun individuele en gezinssituatie? Welke elementen zijn er nodig om bij arme gezinnen van een succesvolle hulpverleningsrelatie te kunnen spreken? Welke zijn de mechanismen die opwaartse sociale mobiliteit bij generatiearmen in de hand werken of tegenhouden?
In deel 3 worden de belangrijkste ontwikkelingen in het beleid van nationale en Vlaamse overheden gebundeld in het eerste hoofdstuk. Aanvullend wordt de vraag gesteld hoe een beleid van sociale insluiting een volwaardige plaats kan verwerven aan het Europese firmament. Welke rol speelt de open methode van coördinatie hierbij? In de andere hoofdstukken komen een aantal vraagstukken aan bod die overheidsniveaus doorkruisen. Het gaat over elementen die de slagkracht van het armoedebeleid kunnen verhogen, over de participatie van de doelgroep en over de relativiteit van de sociale grondrechten als basis voor het armoedebeleid.
Deel 4 focust op de meetbare realiteit van armoede en sociale uitsluiting. We stellen er onder meer de vraag naar de validiteit en betrouwbaarheid van de verschillende armoedecijfers. Vervolgens vindt de lezer(es) een becommentarieerde bundeling van de meest relevante statistieken op verschillende domeinen van sociale uitsluiting.
Het Jaarboek sluit met een bibliografie en nuttige adressen voor verdere informatie.