Nieuwsbrief 2

Verpleegkundige in de Huisartsen Praktijk: proactieve zorg voor iedereen in de eerstelijnszorg

Peter Van Bogaert^1,2, Lucky Botteldooren², Roy Remmen³ , Anita Jorens⁴

De huisartspraktijken staan onder druk. De verandering in het omgaan met gezondheidszorg zorgt voor een verschuiving van intramurale zorg naar de eerstelijnszorg. De Covid-19 pandemie en vooral de toename van het aantal patiënten binnen de chronische zorg waarbij (hoog)bejaarden met multimorbiditeit een prominente plaats innemen en de noodzaak aan meer preventie in de eerstelijnszorg naast de acute zorg veroorzaakt een aanzienlijke taakverzwaring in de huisartspraktijk. Daarnaast neemt het aantal huisartsen af en komen er meer duo-, groeps- of forfaitaire praktijken. Om de kwaliteit van zorg te blijven garanderen is een doelgerichte en vaak protocollaire aanpak (geriatrische syndromen, cardiovasculair risico, diabetes, chronische obstructieve longziekte, geestelijke gezondheidszorg enz.). noodzakelijk. Samenvattend betekent dit dat bij een gelijkblijvend takenprofiel van de huisartsen een kwalitatieve gezondheidszorg en het ontplooien tot een interprofessionele eerstelijnspraktijk niet gegarandeerd kan blijven met het huidige aantal huisartsen.

Huisartsen hebben steeds meer nood aan ondersteuning en meer en meer wordt gedacht aan taakdelegatie en integreren van verpleegkundige competenties in de huisartspraktijken. In 2016 ging het postgraduaat “ verpleegkundige in de huisartsenpraktijk”, kortom de VIHP van start, een samenwerking tussen de vakgroep Verpleeg- en Vroedkunde, het Centrum Huisartsengeneeskunde van de Universiteit Antwerpen en de hogescholen Artesis Plantijn,  Karel de Grote Hogeschool en Thomas More, Domus Medica en de financiële steun van de Stad Antwerpen en de provincie Antwerpen.

Reeds meer dan 120 verpleegkundigen hebben het getuigschrift behaald en de overgrote meerderheid is geintegreerd in huisartsenpraktijken. Het programma focust op het inzetten en ontwikkelen van specifieke verpleegkundige klinische en organisatorische competenties en vaardigheden binnen de huisartsenpraktijk.

De verpleegkundige werkt actief en autonoom in samenwerking met huisarts(en) en met oog op efficiënte en effectieve praktijkorganisatie voor wat betreft preventie , chronische zorg en psychosociaal welzijn. De verpleegkundige concentreert zich op het patiëntniveau met aandacht voor de specifieke context en op het populatieniveau van de praktijk.

Een belangrijk deel van de opleiding bestaat uit 240 uur klinische praktijk voorzien in een huisartsenpraktijk. Tijdens de stage wordt door de VIHP een syntheseproject uitgewerkt. Het syntheseproject start vanuit een probleemstelling in de huisartsenpraktijk praktijk en kan uit een klinisch of een organisatorisch traject bestaan.

Het doel van het syntheseproject is verbetering en borgen van kwaliteit van zorg op basis van klinische richtlijnen of een verbetercyclus van een organisatorisch proces. Als voornaamste doel werd vaak het beter en uniformer samenwerken tussen de huisartsen of het multi-(inter)professionele team aangehaald met impact voor de individuele patiënt.

Een eerste overzicht over de zes academiejaren heen toont aan dat onderwerpen zoals de opvolging van diabetes en chronische nierinsufficiëntie behandelden en preventie in het algemeen ruim aan bod kwamen. Andere topics waren vaccinatiebeleid, preventieconsult rond SOA en SOI, baarmoederhalskankerscreening, astma en COPD, INR-opvolging, valpreventie, pro-actieve aanpak van kwetsbare ouderen met chronische aandoeningen en geriatrisch assessment. Een bijzonder synthesewerk was het uitwerken van een verpleegkundig triageconsult als antwoord op de probleemstelling van de vrije raadpleging in de huisartsenpraktijk . Een syntheseproject “implementatie van voorafgaande Zorgplanning in de huisartsenpraktijk” maakte dit delicate thema zichtbaar in een solo-praktijk. Opmerkelijk was het synthesewerk over het uitwerken en communiceren van een gedragen missie en visie. Het resultaat was tevens een stappenplan om dit te bereiken. “Dit syntheseproject had tot doel een gedragen missie en visie uit te werken in combinatie met de interne en externe communicatie hierrond”. Een duidelijk verbetertraject dat een antwoord biedt op de nood van een praktijk in groei en vernieuwing. Tijdens de klinische praktijk wordt ondersteuning/coaching geboden vanuit de opleiding om de verpleegkundige te integreren in de praktijk.

Enkele ervaringen

Huisarts

“Mijn werktijd werd niet ontlast, maar er is geen volle wachtzaal meer, gedisciplineerd, rustig, er is wel werk bijgekomen maar vooral op vlak van kwaliteitszorg bij onze patiënten”

VIHP

“We kijken vanuit een andere bril waardoor we bijkomende info bekomen die waardevol is in de behandeling van een zorgvrager. De verpleegkundige huisbezoeken geven een andere kijk op de te ondernemen zorg en de noden van de patiënt. Vaak vertellen patiënten andere dingen die ze niet aan de arts vertellen. Blijkbaar beschouwen ze ons laagdrempelig om toch net dat ietsje meer te vertellen.”

Meer informatie over de opleiding en interessante literatuur vind je terug op hier terug.

^1. Hoogleraar Centre for Research and Innovation in Care, Vakgroep Verpleegkunde en Vroedkunde, Universiteit Antwerpen

^2. Coördinator postgraduaat “verpleegkundige in de huisartsenpraktijk”, Universiteit Antwerpen

^3. Huisarts, hoogleraar, Centrum Huisartsgeneeskunde, Vakgroep Family Medicine and Population Health, Universiteit Antwerpen

^4. Anita Jorens, onderwijsondersteuner postgraduaat “verpleegkundige in de huisartsenpraktijk”, Universiteit Antwerpen