Van “ZIEKEN-huis” naar “HELEND huis”, door een aangename omgeving angst, stress en pijn verminderen'. - Ina Gryp
Florence Nightingale (1820 – 1910, Brits verpleegkundige en sociaal hervormer) wist als eerste het belang van zuivere lucht in het genezingsproces te benadrukken. Sinds de jaren 80 hebben verschillende auteurs onderzoek gedaan naar de link tussen gezondheid en omgeving. Daaruit blijkt dat verschillende aspecten van de fysieke omgeving een invloed hebben op gezondheid, slaap, sociale interactie en tevredenheid – zowel van patiënten als van familie en medewerkers. Elementen als daglicht, een goede bewegwijzering, contact met de natuur, een verwelkomende omgeving en aangename geluiden hebben een gunstig effect op het genezingsproces. Daarnaast hebben ze een positieve invloed op medewerkers, wat past binnen het retentiebeleid van ziekenhuizen.
Pijn is een van de meest frequente redenen waarom patiënten een arts raadplegen. Na een ongeval of ingreep zijn vaak pijnklachten aanwezig. Deze worden meestal nog lange tijd in het geheugen van patiënten meegedragen. Patiënten ervaren daarnaast vaak een vreemd, stressvol gevoel wanneer ze binnenkomen in het ziekenhuis. Ze zijn bang voor geplande ingrepen of onderzoeken en weten vaak niet wat hen te wachten staat. Dat angstige gevoel maakt dat ze sommige procedures als pijnlijk ervaren. Snel van de pijn verlost worden of zelfs met beperkte pijnklachten een ingreep ondergaan, staan hoog in de wensenlijst van menig patiënt.
We kunnen stress angst en pijn reduceren door de omgeving minder “ziekenhuisgevoel” te geven. Een aangename omgeving, met planten of natuurposters tegen de muur gecombineerd met een aangename ontspannende geur, zal angst en stress bij patiënten verminderen, waardoor ze ook minder pijn zullen ervaren. Die helende ziekenhuisomgeving in combinatie met positieve communicatie kan voldoende comfort bieden tijdens behandelingen en onderzoeken. Met haar project “pijnvrije zorg binnen een helende ziekenhuisomgeving” wil Verpleegkundig Pijn Specialist Ina Gryp dan ook dat de ZIEKENhuizen van GZA evolueren naar een HELEND huis. Een aangename omgeving vermindert angst en stress bij patiënten, waardoor zij minder pijn ervaren. Er zijn verschillende manieren om daarvoor te zorgen.
Er is voldoende bewijs dat het uitzicht op de natuur of het binnenhalen van natuurelementen stress, angst en pijn kunnen verminderen. Natuurelementen dragen ook bij tot een positieve mentale invloed, verbetering van slaap en tenslotte het regulariseren van de bloeddruk. Op verschillende afdelingen van het ziekenhuis zijn de muren daarom bekleed met rustgevende natuurbeelden.
Daarnaast is er aromazorg, die gebruik maakt van geuren en essentiële oliën. Afhankelijk van de geur van de olie kan er een rustgevend, een opwindend of een relaxerend gevoel ontstaan. Uit onderzoek blijkt dat aromazorg een positieve impact heeft op slaapproblemen en agitatie. Op de dienst preoperatieve screening werkt GZA Ziekenhuizen bijvoorbeeld met aromazorg bij bloedafname, in combinatie met muziek.
Dat laatste, ook wel een “muzikament” genoemd, kan helpen bij het herstel en welzijn van kwetsbare mensen. Uit diverse internationale onderzoeken blijkt dat muziek instant pijn vermindert. Maar evengoed zit de kracht van muziek in het verminderen van spanning en stress. Het zorgt eveneens voor verlichting van de zorgdruk bij hulpverleners door hun taak aangenamer te maken.
Ook een positieve focustaal helpt om angst, stress en pijn tijdens de zorg te verminderen. Sinds september 2022 worden alle zorgmedewerkers van GZA Ziekenhuizen daarom ondergedompeld in het bad van “HO! Talk and more”. Dat is een lesreeks waarin ze leren om termen als “pijn” en “angst” niet meer te gebruiken, zodat de focus van de patiënt niet meer ligt op het onaangename.
Het project kan rekenen op veel bijval van de medewerkers van GZA ziekenhuizen én de patiënten. Daarom zal de ziekenhuisgroep verder inzetten op de transformatie van ziekenhuis naar helend huis om alzo angst, stress en pijn bij patiënten te verminderen en personeelsretentie te vergroten.
Referenties
Herwijer-van Gelder, M.H. (2016). Evidence-Based Design in Nederlandse ziekenhuizen. Ruimtelijke kwaliteiten die van invloed zijn op het welbevinden en de gezondheid van patiënten. Architecture and the built environment. Delft, Nederland.
Huisman, E.R.C.M. & Kort, H.S.M. (2014). Healing environment in de praktijk. Tijdschrift voor ergonomie, 39(1), 15-18.
Lang, E. & Laser, E. (2017). Patiënt Sedatie Zonder Medicatie. Direct een goede verstandhouding en snelle hypnosetechnieken. Decode, Seattle, USA.
Lu, S., Wu, F., Wang, Z., Cui, Y., Chen, C. & Wei, Y. (2021). Evaluation system and application of plants in healing landscape for the elderly. Urban Forestry & Urban Greening, 58, 126969.
Lyendo,T.O., Uwajeh, P.C. & Ikenna, E.S. (2016). The therapeutic impacts of environmental design interventions on wellness in clinical settings: A narrative review. Complementary Therapies in Clinical Practice, 24, 174-188.
Merry, M. & Silverman, M.J. (2021). Effects of patient-preferred live music on positive and negative affect and pain with adults on a post-surgical oncology unit: A randomized study. The art in psychotherapy, 72, 101739.
Rafeeq, D.A. & Mustafa, F.A. (2021). Evidence-based design: The role of inpatient typology in creating healing environment, hospitals in Erbil city as a case study. Ain Shams Engineering Journal, 12, 1073-1087.
Stallings Welden, L.M., Leatherland, P., Schitter, M.B., Givens, A. & Stallings, J.D. (2021). Abdominal Surgical Patients Randomized to Aromatherapy for Pain Management. Journal of Peri-Anesthesia Nursing, 36, 291-299.
Surya, M., Zuriata, Z., Zahlimar & Podar, S. (2020). Nursing aromatherapy using lavender with rose essence oil for post-surgery pain management. Enfermeria Clinica, 30(5), 171-174.