Participatieve tools

ESD stakeholder analyse

Tijdens een ESD-stakeholder-analyse worden de belanghebbenden van een project (met name de potentiële begunstigden of gebruikers, de leveranciers van ecosysteemdiensten en eventuele benadeelden) alsook hun respectievelijke interesses, belangen en hun potentiële invloed in het project gedetailleerd in kaart gebracht. Deze analyse levert een lijst van actoren die een betrokken zijn in het project. Verschillende varianten zijn beschikbaar, bv. ESD-stakeholder-matrices, Interest-Power-matrices (diverse varianten), Interest-Power-analyse, het “Business-model-canvas”, “Net-maps” (analyse sociale netwerken) en “Stakeholder-maps”.

Vraag-aanbod inventarisatie en maatschappelijke waardering ESD

Instrument om de vraag naar ESD te inventariseren het belang van deze ESD te bepalen voor bepaalde projecten, studiegebieden of regio’s, via integratie van verschillende waarderingen (economische waarden, ecologische waarden, sociale waarden).

Diverse varianten van de tool zijn beschikbaar voor zowel inventarisatie als waardering, afhankelijk van de projectcontext en niveau van engagement, zoals oa. gestructureerde interviews en inhoudsanalyse, enquêtes, kwantitatieve surveys, ESD-kaartenspel, of waardering in focusgroepen.

Participatieve ESD kartering

Door het gebruik van participatieve karteringsmethodes worden lokale expertkennis zowel als verschillende belangen (vraag naar/waarde van ESD) ruimtelijk expliciet gemaakt. Deze tool kan worden ingezet voor lokale validatie/kalibratie van bestaande ESD-aanbodkaarten, voor het rechtsreeks karteren van aanbod en vraag naar ESD, of voor het ruimtelijk expliciet inventariseren van mismatches tussen vraag en aanbod, trade-offs en synergiën tussen diensten, enz.

Participatieve scenario ontwikkeling

Het proces van participatieve ESD-scenario-ontwikkeling wordt gebruikt om met verschillende deelnemers een gemeenschappelijke visie te ontwikkelen voor een projectgebied, waardoor de deelnemers bv. ook beter de strategieën en beleidsopties begrijpen die nodig zijn om aan zo’n alternatieve toekomst te bouwen. Tegelijk krijgen de deelnemers een beter inzicht in de standpunten en strategieën van diverse betrokkenen (dankzij een sociaal leerproces) en kan het proces van co-creatie van toekomstbeelden en bijhorende actieplannen ook een vlottere realisatie achteraf in de hand werken.

Diverse methodieken kunnen toegepast worden in een ESD-benadering. Een bekende variant is bv. ‘backcasting’: het achteruit analyseren van het voorkeursscenario – of een ongewenst scenario – naar de huidige situatie en het analyseren van de opeenvolging van kritieke gebeurtenissen en veranderingen die nodig zijn om dat voorkeursscenario te bereiken of een ongewenst scenario te vermijden). De evaluatie van verschillende scenario’s kan gebeuren m.b.v. Multi-Criteria-Decision-Analysis (MCDA).