In het verlengde van de cursus Jiddisch bestaat er sinds het academisch jaar 2002-2003 een succesvolle en levendige leesgroep Jiddisch, de Leyenkrayz.
Wie ooit taallessen Jiddisch heeft gevolgd of op een andere manier met Jiddisch vertrouwd is, kan in de Leyenkrayz (leeskring) onder begeleiding van Paul Gybels het contact met deze taal onderhouden. Gedurende een jaar worden, tijdens tweewekelijkse bijeenkomsten, belangrijke werken uit de Jiddische literatuur gelezen. Om beurten lezen de deelnemers een stuk van de tekst voor (gevorderde lezers enkele bladzijden, wie nog niet zo vlot leest enkele paragrafen), daarna is er tijd voor verklaring en discussie.
In de Jiddische literatuur vinden vooral mannelijke auteurs hun weg naar de planken van de wereldbibliotheek, maar af en toe ook een vrouwelijke witte raaf. Zo Esther Kreitman (1891-1954), geboren als Hinde Esther Singer in de Poolse stad Bilgoraj. Ze was het oudste kind van Pinchas en Batsjeva Singer en tevens de enige dochter. Na haar volgden drie zonen: Joshua (1893-1944), Isaak Bashevis (1904-1991) en Moshe (1906-1944). Hoewel alleen de jongste de toekomstdroom van de ouders waarmaakte door rabbijn te worden, zouden de drie anderen internationaal weerklank vinden op literair vlak - Nobelprijswinnaar Bashevish voorop.
Tijdens hun jeugd ging Esther als eerste verhalen schrijven. Wie weet sprong de literaire vonk op die manier over naar haar broers. Toch zou ze door hen steeds overschaduwd worden.
Van thuis uit werd Esther niet aangemoedigd om te studeren. Mogelijk zag vooral haar vader – onder de knoet van zijn dominante, scherpzinnige en geletterde echtgenote – daar geen heil in. De tijdsgeest speelde hem ongetwijfeld in de kaart. Esther echter vocht zich vrij: ze studeerde autonoom, maakte zich los uit een ongelukkig huwelijk met de Antwerpse diamantklover Avraham Kreitman en ontplooide haar literaire talent spijts gebrek aan stimulans of steun vanwege haar schrijvende broers.
Zowat tien jaar na de roman ‘Brilyantn’ staat in de leeskring nu Kreitmans autobiografische meesterwerk Der sheydim-tants (1936) op het programma. Ter gelegenheid van het verschijnen van de Nederlandse vertaling schreef vertaalster Willy Bril in 1999 in de Groene Amsterdammer “Esther Kreitman-Singer, wier levenslot het was in de schaduw te blijven van twee beroemde broers, bezit een eigen stem. Ze heeft iets te vertellen dat waard is gehoord te worden.”
Esther Kreitman: “Een meisje van niets – Een vrouwenleven in het sjtetl” vertaling Willy Bril (oorspronkelijke titel “Der sheydim-tants”) in de reeks “Jiddische Bibliotheek” deel 5, uitgegeven door Vassallucci, 2000.
Jewish Renaissance organiseerde op 14 maart 2024 een webinar over Esther Kreitman (duurtijd 1:37). Je vindt het hier op YouTube.
Concept: Herman Note en Dominique Dossche
Voorbereiding en begeleiding: Paul Gybels
Plaats: Eerste semester: Stadscampus UAntwerpen, lokaal S.R.224, Rodestraat 14, 2000 Antwerpen.
Tweede semester: Stadscampus UAntwerpen, lokaal S.R.006, Rodestraat 14, 2000 Antwerpen.
Bijeenkomsten eerste semester 2024-2025: 25 september, 9 en 30 oktober, 13 en 27 november, 11 december 2024. Telkens op woensdagavond van 19.30 tot 21.30 uur.
Bijeenkomsten tweede semester 2024-2025: 15 en 29 januari, 12 en 26 februari, 12 en 26 maart, 23 april, 7 en 21 mei, 4 en 18 juni 2025. Telkens op woensdagavond van 19.30 tot 21.30 uur.
Bij het vastleggen van de data wordt rekening gehouden met religieuze feestdagen en vakantieperiodes.
Klik hier om u in te schrijven voor de leesgroep Jiddisch. Deelname is gratis.
Meer informatie: paul.gybels@uantwerpen.be