Dinsdag 22 april 2025 om 20.00 uur
Prof. Dr. Ian Buruma - auteur, journalist, columnist
Lezing in het Nederlands, georganiseerd in samenwerking met Kazerne Dossin.
Lezing in het Hof van Liere, Prentenkabinet, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen.
Deelname is gratis. Aanmelden per e-mail: ijs@uantwerpen.be.
Het verleden leeft voor de meeste mensen voort in verhalen, mythes, overgeleverd in films, romans, theatervoorstellingen, publieke rituelen, kortom, op de manier waarop religies ook voortleven.
De Holocaust is nu de centrale mythe in het Westen van de Tweede Wereldoorlog. Het is meer dan geschiedenis: een universele morele les getrokken uit het martelaarschap van de Joden. Geloof stuit zoals altijd op ongeloof, ook in dit geval.
De neiging, sterk aanwezig in onze tijd, om collectieve identiteit op te hangen aan verhalen over martelaarschap in het verleden, heeft vaak dubieuze en zelfs kwalijke gevolgen. Politieke leiders – Servië, Israël, China, om maar drie landen te noemen – buiten de verhalen van gedeeld historisch leed uit om hum macht te vergroten en nieuwe slachtoffers te maken. Wraakgevoelens kunnen ook gemakkelijk worden opgewekt.
De algemeen menselijke behoefte aan verhalen en mythes om betekenis te geven aan het verleden is van alle tijden. Ook de rol van martelaren in collectieve identiteit zal niet verdwijnen. Maar ik zal wel pleiten tegen de tendens om de bijbelverhalen van oude religies te vervangen in een seculier tijdperk door identitaire mythes van gedeeld slachtofferschap. En als ongelovige zal ik dit moeten doen zonder terug te verlangen naar de oude religies.
Ian Buruma studeerde Chinees aan de Universiteit van Leiden, en film aan de Nihon Universiteit in Tokio. Hij werkte als journalist, columnist, en redacteur van vele kranten en tijdschriften, waaronder de New Yorker, de New York Review of Books, de Financial Times, de Guardian, de Spectator, NRC-Handelsblad, en De Standaard. Zijn laatste boek, in het Nederlands uitgegeven door AtlasContact, is Spinoza, filosoof van de vrijheid.