Meer smaak, minder schimmel: bacteriën zijn bondgenoten voor betere aardbei
Burgeronderzoek UAntwerpen biedt nieuwe inzichten in samenstelling bacteriën aardbeienplantjes
Bepaalde bacteriën in aardbeienplantjes zorgen voor minder schimmel, en mogelijk ook voor meer smaak. Dat blijkt uit een burgeronderzoek van UAntwerpen. Plantjes die in de openlucht worden geteeld, hebben de meest natuurlijke bacteriesamenstelling. De onderzoekers willen op basis van de nieuwe inzichten een biologisch gewasbeschermingsmiddel maken.
In juli 2022 lanceerden bio-ingenieurs van de Universiteit Antwerpen met Sabofleur, verwijzend naar het saboteren van schadelijke schimmels op de bloem, een nieuw burgeronderzoek. Aardbeiplantjes beschimmelen snel en er is een grote nood aan alternatieven om die schimmels tegen te gaan, want de bestaande pesticiden zijn vaak schadelijk voor het milieu.
Daarom deed UAntwerpen een oproep aan aardbeitelers die het zogenaamde ‘microbioom’ van de aardbeibloem mee in kaart wilden brengen. Dat zijn de bacteriën, gisten en alle andere micro-organismen die van nature samenleven met de plantjes. Een dertigtal enthousiaste telers reageerde op de oproep. Zij kregen in primeur de resultaten van hun eigen teelt. En die resultaten leidden ook tot heel wat nieuwe inzichten over aardbeien en hun bacteriën die nuttig zijn in de strijd tegen schimmels.
Open of beschut
De deelnemende telers vulden twee buisjes met aardbeibloemen en stuurden die naar de onderzoekers. Daarnaast vulden ze een vragenlijst in over hun aardbeiteelt en landbouwpraktijken. Voor elke deelnemer werd een persoonlijk rapport opgesteld met data over het micriobioom van hun aardbeienteelt.
Bestuivers, zoals hommels, kunnen bacteriën verspreiden over bloemen.
Het Sabofleur-onderzoeksteam, onder leiding van prof. Sarah Lebeer en bio-ingenieur Jari Temmermans, groef verder in de microbioomkaarten en vond ook verschillende verbanden met de gegevens van de vragenlijst. Wat blijkt? Bloemen in de open lucht bevatten de meeste bacteriële rijkdom en bloemen in serres en tunnels de minste.
“Het is niet zo dat het microbioom van de bloem minder gezond is in beschutte teelten”, nuanceert onderzoeker Jari Temmermans. “Maar de samenstelling van de bacteriën was wel anders. Zo vonden we in het open veld meer Sphingomonas en Methylobacterium terug die een rol kunnen spelen in het aroma, de smaak en de kwaliteit van aardbeien en het onderdrukken van schimmels. Welke rol weten we nog niet precies, maar het onderzoek is dan ook nog lang niet gedaan.”
Bestuivers verspreiden bacteriën
Telers maken ook alsmaar meer gebruik van bestuivende insecten zoals hommels en bijen om de aardbeibloemen te bevruchten en zo hun oogst te vergroten. De onderzoekers van UAntwerpen vonden nog een ander voordeel van deze bestuivers.
"Ons onderzoek moet leiden tot een nieuw biologisch gewasbeschermingsmiddel", zegt Jari Timmermans.
“Bestuivers zijn in staat om de aanwezige bacteriën te verspreiden over de bloemen. Vooral in beschutte teelten, waar de natuurlijke verspreiding beperkt is, kan dit belangrijk zijn. We onderzoeken nu of we nuttige bacteriën kunnen aanbrengen op bestuivende insecten om ze zo over de bloemen te verspreiden.”
Nieuwe gewasbeschermingsmiddelen
De wetenschappers vonden ook heel wat andere factoren die invloed hadden op het microbioom. Zo is er een link met het al dan niet gebruiken van gewasbeschermingsmiddelen. “We zien dat het gebruik ervan de bacteriële diversiteit doet dalen. Uiteraard is dit maar één aspect bij de keuze voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, en willen we telers vooral zelf die keuze laten maken.”
Het Sabofleur-team wil meer dan alleen een beter inzicht krijgen in het microbioom van de aardbeienplant. Temmermans: “Met de bacteriën uit de verzamelde buisjes gaan we nu zelf aan het kweken. Ze kunnen een basis vormen voor een nieuw biologisch gewasbeschermingsmiddel. Eén stam in de collectie lijkt alvast veelbelovend. De bacterie doet de groei van de veelvoorkomende schimmel Botrytis sterk verminderen.”