Neerlandica 413/1-50

Neerl. 413/1 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Oost-Vlaams/Brabantse spreukenverzamzling.
Zuid-Limburgse kopie, 14e eeuw.

Perkament, 2 zeer gehavende stukken, door pater Stracke in zijn uitgave aangeduid met A en B. Fragment A (het grootste) meet 44 bij 8,3-8,7 cm. Fragment B meet 16 bij 4,4-6,0 cm. Fragment B zou de bovenrand van de rol kunnen zijn geweest, omdat boven de eerste regel een klein gedeelte (maximaal 4 mm hoog) onbeschreven is. Dit kleinere stuk is links besnoeid, zodat de huidige kolom op de rectozijde de b-kolom is. Het bredere fragment A heeft nog twee kolommen op de rectozijde, waarvan de a-kolom links gedeeltelijk is afgeneden.

Als wij de nummering van Stracke aanhouden, zou de tekst dan gelezen worden in de volgorde: A recto a, B recto [is bovenste gedeelte b-kolom], A recto b. Dan wordt de rol onderaan, langs de korte zijde, gedraaid om hem ondersteboven verder te lezen. Van der Poel komt in haar editie uit 2007 op een totaal van zestig spreukstrofen. Die hebben alle dezelfde vorm: regels met twee heffingen en het rijmschema aabccb.

Langs de niet-besnoeide lange zijde van beide fragmenten is een touwtje door het perkament geregen, met aan het kleinste fragment nog een snipper perkament. Het vlasgaren deed dienst bij het hergebruik van de eenmaal afgedankte rol als versteviging van de opstaande randen van een bijna vierkant doosje: de langste strook heeft, op ca. 19 cm van elkaar, twee scherpe vouwen, waardoor de uiteinden, resp. ca. 17 en 8 cm, steeds naar binnen vallen.

De fragmenten waren D.A. Stracke S.J. in de zomer van 1926 overhandigd door J.B. Paquay, deken te Bilzen. Van hem ontving Stracke – wanneer is onbekend – ook de twee zeer gehavende dubbelbladen met resten van de berijmde legende van Margaretha van Antiochië (Neerl. fr. 5), die voor het deksel en de bodem van het kistje (misschien een foedraal) gebruikt waren. Het door Stracke met fragment B aangeduide dubbelblad was bovenaan ruw afgescheurd, en zowel in de onderrand als in de twee buitenranden zaten gedeelten van een vouw, met op onregelmatige plaatsen gaatjes. Opmerkelijk was het restje touw dat in de buitenrand van f. 2 zat, hetzelfde vlasgaren als in de buitenrand van de stukken van de boekrol. De snipper perkament die daarmee aan het kleinere fragment vast zat, paste exact in de buitenrand van f. 2 van dubbelblad B.

De stukken van de rol werden teruggevonden in een zwarte, platte kartonnen doos met de signatuur Hs. 413, waarop vermeld staat Losse perkamentknipsels uit Boeken (plaatsnummer: 1099 B 11).

Rol
Perkament van zeer slechte kwaliteit, met grote scheuren, die grof gestikt zijn, en op enkele plaatsen niet te beschrijven. De rol had een hoogte van tenminste 60 cm en kan uit één stuk gemaakt zijn.
2 kolommen.
Zeer kleine en tamelijk slordig geschreven littera textualis.
Geen rubricering. De strofen zijn zonder interlinie onder elkaar geschreven. Ze worden in principe gemarkeerd door een paragraafteken, links van de eerste regel, in de kleur inkt van de tekst.

Neerl. 413/1 — Afb. a (jpg - 117 Kb)
Neerl. 413/1 — Afb. b (jpg - 137 Kb)
Neerl. 413/1 — Afb. c (jpg - 100 Kb)
Neerl. 413/1 — Afb. d (jpg - 91 Kb)
Neerl. 413/1 — Afb. e (jpg - 100 Kb)
Neerl. 413/1 — Afb. f (jpg - 103 Kb)

Literatuur
Hendrickx 1994, 32-34 (nr. 4)
Kienhorst & Mulder 1993, 70-74 (nr. 7)
Stracke 1928c
Van der Poel 2007

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 7
    (geplaatst door F. Hendrickx)

internet
BNM-I: Antwerpen, RG : Neerl. 413/1​
Flandrica.be (+ digitale kopie)

opmerking
Deze fragmenten vormden samen met de fragmengten van hs. Neerl. 20 een bijna vierkant doosje als een foedraal (jpg - 223 Kb) om iets in op te bergen. Zie de afbeeldingen hierboven en bij hs. Neerl. 20.

Neerl. 413/2 — Beschrijving door Hans Kienhorst

15e eeuw.

Perkament, 5 strookjes horizontaal uit drie verschillende bladen gesneden zijn, hoogte 3,5-3,7 cm. Twee strookjes, die uit hetzelfde blad gesneden zijn, zijn met paars potlood genummerd fragm. Ia en Ib. Het strookje dat op Ib aansluit, d.w.z. uit het pendantblad afkomstig is, heb ik genummerd II, de andere twee strookjes IIIa en IIIb. De vijf strookjes bevatten resten van de collatie van de abt Theodorus. De strookjes Ia en Ib en II zijn dus afkomstig uit hetzelfde dubbelblad. Tussen ‘blad’ I en II ontbreekt een bifolium. ‘Blad’ III volgde in de codex onmiddellijk op II. De strookjes vormen de restanten van de bladen 78, 81 en 82.

De fragmenten zijn gebruikt als overlijmstroken, die tussen de bindingen op de rug van het boekblok geplakt werden. Pater Stracke deelt in zijn uitgave van 1926 over de vondst mee, dat hij de strookjes had teruggevonden in een exemplaar van de Nederlantsche oorloghen van Pier Bor Christaenszoon, het 3de deel, 2de stuk. Dit boek was hem ter hand gesteld door de dames V. en E. Esser uit Weert. De fragmenten waren opgeborgen in de zwarte doos met membra disiecta, die de signatuur Hs. 413 draagt.

Codex
Oorspronkelijke bladgrootte geschat op 21,5-22,0 x ca. 14,5 cm. Contemporaine foliëring in rode inkt.
2 kolommen. De bladen zijn afgelijnd en gelinieerd met inkt. In de bovenmarge van fragment Ia zitten vier sneetjes, van waaruit de verticale lijnen getrokken werden. Afstand tussen de buitenste lijnen 9,4-9,8 cm. In de buitenmarge van de strookjes bevindt zich echter om de vier lijnen een prikking, zodat de horizontale lijnen getrokken moeten zijn met behulp van een instrument dat op een kam geleken moet hebben (zgn. kamliniëring).
Littera textualis.
Strookje Ia heeft de bovenmarge bewaard, met op de rectozijde in rode inkt het cijfer lxxviij en op de versozijde, boven kolom a, de koptitel Theodorus. In kolom IIrb begint het zevende hoofdstuk van de betreffende collatie met een twee regels hoge blauwe lombarde. Aan het eind van de eerste regel staat het cijfer vij., dat evenals de foliëring is aangebracht met rode inkt. Oorspronkelijk zullen in het handschrift afwisselend rode en blauwe lombarden aan het begin van een hoofdstuk gestaan hebben. Verdere rubricering: rode paragraaftekens, en hoofdletters met rood doorstreept.
De strookjes kunnen uit een handschrift komen dat alleen de collaties 1-6 bevatte. Niet uitgesloten is, dat Kopenhagen, Det Kongelige Bibliotek, Thott 524 4o, met de collaties 9-17, het tweede deel vormde. Dit handschrift is gedateerd 1416 en wordt door Deschamps (1972, 211-213, nr. 75) gelokaliseerd in Holland of Utrecht. Het telt 106 bladen van 21,3 x 15,1 cm, met twee kolommen per bladzijde en 27 of 28 regels per kolom (afmetingen schriftspiegel 14,1-15,0 x 9,4-9,6 cm). Er is een oude foliëring met rode Romeinse cijfers, en de hoofdstukken van de collaties zijn eveneens met rode Romeinse cijfers genummerd; ze beginnen met een afwisselend rode of blauwe lombarde.

Neerl. 413/2 — Afb. a (jpg - 115 Kb)
Neerl. 413/2 — Afb. b (jpg - 114 Kb)
Neerl. 413/2 — Afb. c (jpg - 197 Kb)
Neerl. 413/2 — Afb. d (jpg - 172 Kb)

Literatuur
Hendrickx 1994, 38-39 (nr. 7)
Stracke 1926

© Kienshorst 2010, hs. Neerl. fr. 8
    (geplaatst door F. Hendrickx)

internet
BNM-I: Antwerpen, RG : Neerl. 413/2​

Neerl. 413/3 — Beschrijving door Hans Kienhorst

2e helft 15e eeuw.

Perkament, 3 gehavende dubbelbladen en de rechterhelft van een enkelblad. De drie dubbelbladen zijn door pater D.A. Stracke S.J. in de bovenmarge van f. 1r met een paars potlood genummerd A, B en C, het fragment van het enkelblad D. Voor de ontcijfering van de tekst is door Stracke, die de fragmenten in 1928 publiceerde, een reagens gebruikt. De fragmenten moeten gelezen worden in de volgorde C, D, B en A.

Stracke ontdekte de fragmenten naar eigen zeggen in de band van een exemplaar van de Catholycke Sermoonen door Franciscus Costerus (Antwerpen: Ioachim Trognesius, 1598). Hij trof dit boek aan bij een bezoek aan een niet nader genoemd Zuid-Brabants nonnenklooster. In zijn uitgave van 1928 omschrijft hij de inhoud als ‘een met exempelen doormengd traktaat’. De fragmenten waren opgeborgen in de zwarte doos met membra disiecta, die de signatuur 413 draagt.

Codex
Bladgrootte (gemeten bij dubbelblad A) ca. 20,5 x 14 cm. Bij alle vier fragmenten gaat het om het binnenste dubbelblad van een katern, misschien een quaternio waarvan de overige bladen van papier waren. Katernsignaturen: een letter C (met daarachter waarschijnlijk een 4) in de rechterbenedenhoek van B f. 1r; een letter D in de rechterbenedenhoek van A f. 1r.
2 kolommen per bladzijde, 26 regels per kolom. Littera hybrida.
Op B f. 1va zijn nog de resten van een grote blauwe lombarde te zien. In fragment A f. 1rb en C f. 1ra aan het eind van een regel het woord exempel in rode inkt, waarna de eerstvolgende regel met een rood paragraafteken begint en van daaruit rood onderlijnd is. Verdere structurering door rode paragraaftekens; hoofdletters daarna en sporadisch ook elders met rood gehoogd.
Gebruikssporen: Op C f. 1r is links van kolom a r. 6 met inkt exemplum (afk. ex^m) bijgeschreven. Aan het eind van die regel staat de rubriek exempel.
Aan de naaigaatjes in de middenvouw te zien waren de katernen op vier bindingen genaaid.

Neerl. 413/3 — Afb. a (jpg - 259 Kb)
Neerl. 413/3 — Afb. b (jpg - 271 Kb)
Neerl. 413/3 — Afb. c (jpg - 289 Kb)
Neerl. 413/3 — Afb. d (jpg - 290 Kb)
Neerl. 413/3 — Afb. e (jpg - 276 Kb)
Neerl. 413/3 — Afb. f (jpg - 272 Kb)
Neerl. 413/3 — Afb. g (jpg - 115 Kb)
Neerl. 413/3 — Afb. h (jpg. 123 Kb)

Literatuur
Hendrickx 1994, 39-40 (nr. 8)
Stracke 1928d

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 9
    (geplaatst door F. Hendrickx)

internet
BNM-I: Antwerpen, RG : Neerl. 413/3​

Neerl. 413/4 —  Beschrijving door Hans Kienhorst

Eind 14e of (vroege) 15e eeuw.

Perkament, 2 op elkaar aansluitende strookjes, rechts onder uit een blad. Van het bovenste strookje is rechts een stukje afgescheurd, zodat het wat korter is dan het onderste. Nog 13 volledige regels van kolom recto b en verso a, en resten van de kolom recto a en verso b.

[recto b] … na commen es als ons god | na commen es wi eten onsen | god wat wonderliker minnen | dat hij dese wonderlike wijs|heit vant Ende dese minne [verso a] …doch verstandelijch… …Ende die maghe ko|ket die spise ende deelt dat | goede ende dat quade van den | goeden Ende wanneer de meins|…

Gebruikt als platbevestiging in een kleine boekband (met drie bindingen).

Codex
2 kolommen. Lijngaatjes (sneetjes) in de buitenmarge, en in de ondermarge: drie van de oorspronkelijk vier, voor de verticale aflijning van de kolommen.
Littera textualis. Kenmerken: Kopiist gebruikt alleen de ronde r.
Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/4 — Afb. a (jpg - 325 Kb)
Neerl. 413/4 — Afb. b (jpg. - 262 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr 12
    (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/5 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Late 14e eeuw.

Perkament, 4 stroken, die vrijwel een geheel blad vormen: twee lange stroken zijn ca. 18 cm, de kortere 13 cm hoog; breedte van de stroken ca. 25 cm. Van de buitenste strook zijn de buitenmarge en delen van de regels van kolom verso b en recto a afgesneden. De binnenmarge en de boven- en ondermarge zijn nog bewaard.

Gebruikt als oortjes in een boekband, zoals te zien is aan de verticale vouw met naaigaatjes over het midden.

De fragmenten bevatten de resten van de Reis van Mandeville, een werk dat eind jaren zestig van de 14de eeuw (1356-1357) in Normandisch Frans geschreven zou zijn. De Middelnederlandse tekst is volgens de proloog uit het Latijn vertaald. Het oudste Franse handschrift dateert uit 1371. Er zijn twee Middelnederlandse handschriften bewaard: Den Haag, KB, 131 B 14 (1462) en Leiden, UB, BPL 14 5 (tweede helft 15de eeuw).

Codex
Perkament van slechte kwaliteit. Dit is onder andere te zien aan de twee grote gestikte scheuren in de fragmenten. Oorspronkelijke bladgrootte 22 x 14,5 cm.
2 kolommen, 38 regels. Afmetingen van de schriftspiegel: 18 x 13 cm. Geen lijngaatjes zichtbaar, maar wel enkele vage indrukken van de aflijning en liniëring.
2 kolommen, 38 regels.
Het schrift is een combinatie van textualis en cursiva. Kenmerken: de a is in twee verdiepingen, de lange s en f eindigen op de basislijn, en de stokletters hebben lussen; ook lussen aan de ronde d en v.
De enige rubricering bestaat uit het ophalen met rood van majuskels en van de punten rond de Romeinse cijfers. Bovenaan kolom recto b begint de beschrijving van het eiland Macumeram. Op het weggesneden gedeelte van de eerste regels kan een initiaal gestaan hebben. De laatste regel van kolom recto a is onleesbaar, maar het lijkt niet te gaan om een kapittelopschrift.
De meest linkse (korte) strook heeft nog de oorspronkelijke middenvouw bewaard net daarin drie dubbele naaigaatjes, op ongeveer 5 cm van elkaar. Oorspronkelijk waren de katernen in de codex op vier bindingen genaaid..

Neerl. 413/5 — Afb. a (jpg - 151 Kb)
Neerl. 413/5 — Afb. b (jpg - 159 Kb)
Neerl. 413/5 — Digitale kopie

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 17
     (geplaatst door F. Hendrickx)

literatuur
Kienhorst & Kuiiper 2017 (editie)

Neerl. 413/6 — Beschrijving door Hans Kienhorst

15e eeuw.

Perkament, 2 verticaal op elkaar aansluitende stroken, ongeveer 15,8 cm hoog en 3,6 en 4,0 cm breed, samen het grootste deel van een blad: de binnenmarge en een deel van de kolom op de recto- en versozijde ontbreken.

Gebruikt als oortjes in een boekband: verticale vouw met naaigaatjes op vier plaatsen en indrukken van de uiteinden van de vier bindingen.

Inc. recto: dijnre lieuer moeder die | …fonteyne alre deuget. O | …en hertzen doe du dijnre
Expl. verso: mi onmoegentheit lijfel... | te volbrengen. Gif mi…

Codex
Oorspronkelijke bladgrootte ongeveer 16 x 11 cm.
17 regels per bladzijde. Boven, ondermarge en buitenmarge zijn volledig bewaard. In de buitenmarge zijn de lijngaatjes nog duidelijk zichtbaar.
Littera hybrida.
Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/6 — Afb. a (jpg - 160 Kb)
Neerl. 413/6 — Afb. b (jpg - 156 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr 18
     (geplaatst F. Hendrickx)

Neerl. 413/7 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 aansluitende strookjes uit een eenkolomsboekje, met op elk van beide zijden 4 regels tekst, binnenmarge ontbreekt; ondermarge deels bewaard. Afmetingen ca. 1,5 x 7,1 cm.

Dienden waarschijnlijk als overlijmstrookjes.

De tekst is terug te vinden in de Vigilie (ed. N. van Wijk, p. 169-170).

Codex
Oorspronkelijke bladgrootte misschien ongeveer 12 of 13 x 8,5 cm.
1 kolom per bladzijde. In de buitenmarge van de strookjes zijn de lijngaatjes bewaard.
Littera textualis. Op de laatste regel van de rectozijde van de strookjes in rood Die eerste lesse. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/7 — Afb. a (jpg - 150 Kb)
Neerl. 413/7 — Afb. b (jpg - 158 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 19
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/8 — Beschrijving door Hans Kienhorst

15e eeuw.

Perkament, 3 stroken, ongeveer 13 x 4 cm, waarvan er twee in de lengte op elkaar aansluiten en bijna een compleet blad vormen; van de binnenmarge ontbreekt hooguit een smal gedeelte. Het derde strookje heeft ook de volledige buitenmarge en de boven- en ondermarge bewaard.

Dienden als overlijmstroken in een boekband.

De tekst van het bijna complete blad is terug te vinden in de Getijden van de H. Geest (ed. N. van Wijk, p. 72-73); de tekst van het derde strookje in de Getijden van de H. Maagd (id., p. 67-68).

Codex
Het boekje zal ongeveer 13 cm hoog en 8,5 cm breed geweest zijn.
18 regels per bladzijde.
Op de rectozijde van de aaneenpassende strookjes 1 en 2 de rubriek Benedictus; de tekst begint met een twee regels hoge rode lombarde. Kleinere rode lombarden van 1 regel hoog.

Neerl. 413/8 — Afb. a (jpg - 274 Kb)
Neerl. 413/8 — Afb. b (jpg - 213 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 20
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/9 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 strookjes die niet op elkaar aansluiten, ongeveer 2,5 cm hoog en 6,2 cm breed; op beide zijden de resten van de twee laatste regels van de kolom, buitenmarge en ondermarge volledig bewaard.

Gebruikt als overlijmstroken.

Codex
Tegen de buitenrand van de fragmentjes zijn nog de lijngaatjes te zien.
Littera textualis.
Op de versozijde van een van de strookjes is de lombarde H (Here verhore) aan het begin van de voorlaatste regel grotendeels bewaard.

Neerl. 413/9 — Afb. a (jpg - 190 Kb)
Neerl. 413/9 — Afb. b (jpg - 194 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 21
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/10 — Beschrijving door Hans Kienhorst

15e eeuw.

Perkament, 5 strookjes, die horizontaal midden uit een dubbelblad gesneden zijn; hoogte tussen ca. 1,8 en 3,1 cm, breedte 9,3 cm. Middenvouw bewaard, met links en rechts daarvan de resten van een kolom. Twee stroken sluiten horizontaal op elkaar aan: de bovenmarge en de resten van negen regels op elk van de zijden bewaard. Bij een van de overige drie stroken is nog een klein gedeelte van de bovenmarge bewaard. Tesamen tellen deze strookjes nog negen halve regels per kolom.

Dienden tot overlijmstroken.

Codex
Littera hybrida.
Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/10 — Afb. a (jpg - 147 Kb)
Neerl. 413/10 — Afb. b (jpg - 154 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 22
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/11 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 strookjes, 2 x 5,5 cm, die horizontaal op elkaar aansluiten, met nog negen halve regels op elke zijde; buitenmarge bewaard gebleven.

Gebruikt als overlijmstroken, te zien aan het verkleurde middenstuk.

De tekst is uit de Getijden van de H. Maagd (digitale uitgave Huis Bergh hs. 4, f. 26v-27r).

Codex
Littera textualis.
Op de fragmentjes komt de rubriek Capittel voor. Verder een 1 regel hoge lombarde A aan het begin van een regel.

Neerl. 413/11 — Afb. a (jpg - 166 Kb)
Neerl. 413/11 — Afb. b (jpg - 150 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 23
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/12 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 3 strookjes, waarvan er twee horizontaal op elkaar aansluiten; het derde strookje is doormidden gescheurd. Samen nog zes à zeven regels per kolom.

Op de vermoedelijke versozijde van het singuliere strookje met bovenmarge en de eerste twee regels op de pagina verwijst de tekst dencket of hi(e) mit (tijn) dus|ent ghemoeten mach den ghenen naar Lucas 14:31. In de bovenmarge van dit doormidden gescheurde strookje, in cursief schrift: …epistelene pauwels Cor... ix cap en, op de andere zijde, die epistelene. De tekst op de rectozijde begint met Nv laet here dinen knecht in vred…

Codex
Vage sporen van de aflijning en liniëring.
Littera textualis.
Rood paragraafteken. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/12 — Afb. a (jpg - 164 Kb)
Neerl. 413/12 — Afb. b (jpg - 147 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 24
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/13 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 4 stroken, waarvan er twee horizontaal op elkaar aansluiten. Deze vormen een deel van een dubbelblad. Hetzelfde geldt voor de derde strook.

Sporen van gebruik als bindmateriaal: papier- en lijmresten. Een van de stroken, met restjes gekleurd garen, heeft als kapitaaltje gediend.

Codex
Littera hybrida.
Gebeden (tot Jezus) beginnen met een afwisselend rode en blauwe lombarde van twee regels hoog en eindigen telkens met de rubriek pater noster. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/13 — Afb. a (jpg - 200 Kb)
Neerl. 413/13 — Afb. b (jpg - 213 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl fr. 25
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/14 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 strookjes, met op beide zijden de resten van drie regels en met ondermarge, ca. 5,3 cm hoog en 1,6 cm breed, sluiten niet op elkaar aan.

Codex
Aflijning en liniëring met inkt.
Littera textualis.
Hoofdletters met rood doorstreept.

Neerl. 413/14 — Afb. a (jpg - 157 Kb)
Neerl. 413/14 — Afb. b (jpg - 156 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl fr. 26
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl 413/15 — Beschrijving door Hans Kienhorst

15e eeuw.

Perkament, 2 strookjes, die niet op elkaar aansluiten, met een hoogte van ongeveer 1,9 cm en een breedte van 8 cm; binnen- en buitenmarge bewaard, op beide zijden nog negen regels.

Dienden tot overlijmstroken.

De tekst is uit de Getijden van de H. Maagd (ed. N. van Wijk, p. 38-39).

Codex
De fragmentjes hebben de volledige breedte van een blad, zodat ook dit weer een boekje kan zijn van 12 à 13 x 8-8,5 cm.
1 kolom per bladzijde. Aflijning en liniëring met inkt.
Littera textualis.
De rubriek antifoon (afk. ant’, met representant a). Afwisselend rode en blauwe lombarden van 1 regel hoog.

Neerl. 413/15 — Afb.a (jpg - 249 Kb)
Neerl. 413/15 — Afb.b (jpg - 255 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 27
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/16 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 dwarsstrookjes (uit zelfde handschrift?). Op een van de strookjes zijn de resten van twee kolommen zichtbaar. Op het andere strookje is één kolom zichtbaar, waarvan de breedte niet correspondeert met die van een kolom op het andere strookje.

Codex
Aflijning en liniëring in inkt.
Littera textualis.

Neerl. 413/16 — Afb. a (jpg - 178 Kb)
Neerl. 413/16 — Afb. b (jpg - 164 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 28
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/17 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 stroken, 12,8 x 3,5 cm, elk uit het midden van een ander blad gesneden; boven- en ondermarge zijn bewaard gebleven.

Gebruikt als oortjes in een boekband, te zien aan de verticale vouw met naaigaatjes en de papierresten.

De tekst is uit de Getijden der eeuwige wijsheid en de Lange getijden van het H. Kruis (ed. N. van Wijk, p. 98-99 en 93-94 en 113-114).

Codex
Bladgrootte waarschijnlijk ongeveer 13 x 8 à 8,5 cm.
19 regels per bladzijde.
Littera textualis. Correcties van de hand van de kopiist: overgeslagen tekst in de boven- en ondermarge toegevoegd.
Met rode inkt zijn opschriften aangebracht als die laude, ymnus en capittel. Op de zijde waar de rubriek die laude staat, begint de psalmtekst met een twee regels hoge lombarde L. Verder rode lombarden van 1 regel hoog. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/17 — Afb. a (jpg - 158 Kb)
Neerl. 413/17 — Afb. b (jpg - 157 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl fr. 29
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/18 — Beschrijving door Lore Lievens

Olim Neerl. [Lore]

FRAGMENTEN UIT HET GETIJDENBOEK VAN GEERT GROTE GEPUZZELD

Perkament, 2 stroken (afkomstig van 1 folium) van ca. 90 x 15 mm en 90 x 18 mm, na 1384.  Deze datering is gebaseerd op het jaartal waarin het Getijdenboek van Geert Grote vermoedelijk ten laatste tot stand kwam.

Beschrijving
De twee horizontale stroken van perkament zijn van hetzelfde folium afkomstig. Het eerste fragment bevat de bovenste helft van de eerste regel en een deel van de bovenmarge, alsook een deel van de rechter- en linkermarge. De tweede strook bevat 4 volledige regels, inclusief de zijmarges, die iets lager op het blad stonden.
De fragmenten zijn gebruikt als overlijmstrookjes van een codex met een rug van ca. 30 mm breed. Dat is te zien aan de lijmsporen en de vouwen in de fragmenten. In de onderste strook zitten resten van hechtingen met een blauw bindtouw en er zijn ook nog bindgaatjes zichtbaar.
De fragmenten zijn een onderdeel van een folium met één kolom, die below top line is beschreven. Er is aflijning in loodstift aanwezig. In de rechtermarge van de rectozijde zijn er sporen van prikgaatjes voor de liniëring.
Het oorspronkelijke folium was minimaal ca. 90 x [128] mm. Volgens onderzoek van Bozzolo & Ornato meet de relatieve breedte van de meeste handschriften immers 0,7. Hoewel die waarde geen absolute waarheid is, is het toch een handige richtlijn om de oorspronkelijk afmetingen van het folium bij benadering te bepalen. Op basis daarvan kan de volgende redenering worden gevoerd. De breedte van de overgebleven fragmenten meet ca. 90 mm. De zijmarges kunnen echter zijn bijgesneden, waardoor er sprake is van een minimale afmeting. De lengte van het blad is berekend met behulp van onderzoek naar het tekstverlies tussen de fragmenten. Tussen het eerste en het twee fragment ontbreken immers zo’n (4 à) 5 regels. Op basis van de recto- en versozijde kunnen we, na tekstvergelijking met de volledig overgeleverde tekst, veronderstellen dat er hoogstwaarschijnlijk 17 à 18 regels per pagina waren. Anderzijds weten we ongeveer de afmetingen van de regelhoogte, namelijk ca. 5 mm. Er is dus ongeveer 90 mm tekst op een blad aanwezig. De overgeleverde bovenmarge meet 13 mm en is waarschijnlijk bijgesneden. De ondermarge is in handschriften vaak hoger dan de bovenmarge en meet dus op zijn minst 13 mm. Op die manier is de 128 mm die de theorie vooropstelt voor de lengte van het oorspronkelijke folium, aannemelijk.
De fragmenten zijn geschreven in een littera textualis. Op de versozijde van de tweede strook is een met rode inkt verhoogde hoofdletter overgeleverd. In de bovenmarge van de rectozijde zijn sporen van het foliumnummer “x” gevonden.

Inhoud
De fragmenten bevatten tekst uit het onderdeel ‘Litanie’ van het Getijdenboek van Geert Grote. Tussen de twee fragmenten is er een tekstuitval van een viertal regels, zowel op de recto- als op de versozijde. Waarschijnlijk heeft ook dat strookje als bindmateriaal gediend, maar het is (nog) niet teruggevonden.
Hieronder wordt een diplomatische transcriptie van de tekst weergegeven, waarbij de afkortingen zijn gecursiveerd. In het vet staan de woorden die zijn overgenomen van de fragmenten. De woorden die niet goed leesbaar zijn, zijn onderstreept, en aangevuld na vergelijking met de editie van Kuiper & Holwerda. De tekst tussen vierkante haken is overgenomen uit deze editie om de lengte van de ontbrekende delen te illustreren.

Argumentatie voor de puzzel
Een eerste argument is dat tussen de fragmenten, zowel op recto- als op versozijde, evenveel regels, namelijk een vijftal, zijn uitgevallen. Er is dus geen sprake van een toevallige koppeling van de fragmenten waarbij slechts een zijde van de folia tekstueel bij elkaar horen. Een tweede argument zijn de gelijke vouwen en lijmsporen op beide fragmenten. Ze zijn waarschijnlijk voor eenzelfde boek gebruikt als versteviging van de rug, waardoor het ook heel waarschijnlijk wordt dat de fragmenten uit hetzelfde folium afkomstig zijn. De breedte van de stroken doet ten slotte ook vermoeden dat het om fragmenten uit hetzelfde folium gaat.

Bronnen
Bozzolo, C., & Ornato, E. (1983). Pour une histoire du livre manuscrit au Moyen Age : trois essais de codicologie quantitative. Paris: CNRS.
Kuiper W. & Holwerda M. (2005). Getijdenboek van Geert Groote (1340-1384). Exemplaar Huis Bergh, Hs. 4. Diplomatische editie. Amsterdam.
Ook beschikbaar online: http://cf.hum.uva.nl/dsp/scriptamanent/bml/Geert_Groote/HB_HS4_diplomatisch.pdf

© Lore Lievens
    (geplaatst door F. Hendrickx)

P.S. – De gecursiveerde woorden in vetjes in bovenstaande tekstkolommen zijn in haar stageverslag (p. 49-50) onderlijnde woorden in vetjes.

Neerl. 413/19 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 3 strookjes, ca. 1,5 cm hoog en 9 cm breed, waarvan er twee horizontaal op elkaar aansluiten; (waarschijnlijk de) buitenmarge bewaard; in totaal nog negen (nagenoeg) complete regels van elke zijde bewaard.

Dienden als overlijmstroken.

Codex
Vage sporen van aflijning en liniëring.
Littera textualis.
Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/19 — Afb. a (jpg - 304 Kb)
Neerl. 413/19 — Afb. b (jpg - 305 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 31
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/20 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 4 strookjes, waarvan er twee op elkaar aansluiten, samen deel van een kolom; boven en buitenmarge zijn bewaard. De andere twee strookjes hebben de buiten- en binnenmarge bewaard, een van de strookjes ook de bovenmarge.

Gebruikt als overlijmstroken.

Codex
Blad oorspronkelijk ongeveer 8,5 cm breed. De hoogte zal dan tussen de 12 en 13 cm hebben bedragen.
1 kolom. Aflijning en liniëring met inkt; bovenste twee lijnen doorlopers.
Littera textualis.
Drie rubrieken, die eindigen met een Romeins cijfer. Afwisselend rode en blauwe lombarden waarvoor met een fijn pennetje representanten zijn geplaatst; die welke op de rubrieken volgen 2 regels hoog (eenmaal een lombarde S, de andere twee initialen zijn langszijdig geplaatste Js, een keer een blauwe, een keer een rode).

Neerl. 413/20 — Afb. a (jpg - 195 Kb)
Neerl. 413/20 — Afb. b (jpg - 199 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr 32
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/21 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 4 strookjes van ongeveer 8,5 cm hoog en 1,2-1,9 cm breed, die twee aan twee verticaal op elkaar aansluiten. Ondermarge bewaard; bij een setje ook de binnen- of buitenmarge.

Dienden als overlijmstrookjes en kapitaaltje in een boekband.

Codex
Littera textualis.
Vage sporen van kleine, 1 regel hoge rode lombarden.

Neerl. 413/21 — Afb. a (jpg - 203 Kb)
Neerl. 413/21 — Afb. b (jpg - 213 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 33
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/22 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, gedeelte dat links uit een blad gesneden is, met binnen- en ondermarge.

Codex
Sporen van aflijning met inkt.
Littera cursiva.
Op de versozijde van het fragment resten van rubrieken die wijzen op een dialoog: siele seit en [men]sche seit. Namen rood onderlijnd. Hoofdletters met rood gehoogd.
De binnenrand van het fragment laat nog gaatjes van drie bindingen en de kettingsteek bij de staart zien.

Neerl 413/22 — Afb. a (jpg - 90 Kb)
Neerl 413/22 — Afb. b (jpg - 90 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl fr 34
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/23 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 5 stroken van ca. 1,1-2,7 cm hoog en tussen de 9,6 en 10,4 cm breed, waarvan tweemaal twee stroken horizontaal op elkaar aansluiten. Buitenmarge is bewaard, binnenmarge iets besnoeid.

Gebruikt als overlijmstroken.

Codex
Oorspronkelijke breedte van de bladen ongeveer 10,5 cm.
1 kolom. Vage sporen van aflijning en liniëring.
Littera textualis.
Rubrieken; in rode inkt is onder andere Dat anderde lesse (de tweede lectio) te lezen. De tekst daarvan begint met een blauwe lombarde van 2 regels hoog. Restant van een rode lombarde van 2 regels hoog aan het begin van de tweede lectio. Kleinere, afwisselend rode en blauwe lombarden van 1 regel hoog.

Neerl. 413/23 — Afb. a (jpg - 175 Kb)
Neerl. 413/23 — Afb. b (jpg - 181 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 35
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/24 — Beschrijving door Hans Kienhorst 

Perkament, 2 strookjes van ca. 1,5 cm hoog en 9,4 cm breed, die horizontaal op elkaar aansluiten en dan het middelste gedeelte uit een blad vormen, met nog zeven regels op elke zijde. De binnen- en buitenmarge zijn volledig bewaard.

Gebruikt als overlijmstroken.

De tekst is uit de Lange getijden van het H. Kruis (ed. N. van Wijk, p. 113-114).

Codex
Breedte van de bladen ongeveer 9,5 cm.
1 kolom. Aflijning en liniëring met inkt.
Littera textualis. Een rode lombarde van 1 regel hoog.

Neerl. 413/24 — Afb. a (jpg - 208 Kb)
Neerl. 413/24 — Afb. b (jpg - 634 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 36
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/25 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 stroken van ongeveer 2,7 cm hoog en 13,6 cm breed; met binnen- en buitenmarge. Een van de stroken heeft de bovenmarge grotendeels bewaard.

Dienden tot oortjes in een boekband, te zien aan de horizontale vouw met naaigaatjes en de afdrukken van het leer van de inslagen.

Codex
De fragmenten hebben waarschijnlijk de oorspronkelijke breedte bewaard, 13,6 cm.
2 kolommen. Aflijning en liniëring met inkt. De bovenste twee lijnen zijn doorlopers. Lijngaatjes tegen de buitenrand.
Littera textualis.
Hoofdletter met rood gehoogd.

Neerl. 413/25 — Afb. a (jpg - 256 Kb)
Neerl. 413/25 — Afb. b (jpg - 251 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 37
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/26 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 3 stroken van ongeveer 12 cm hoog. Boven en ondermarge bewaard. Een van de stroken heeft nog (een deel van) de binnen of buitenmarge bewaard.

Fungeerden als overlijmstroken in een boekband.

Codex
De stroken hebben de oorspronkelijke hoogte bewaard, 12 cm. De breedte zal rond de 8 of 8,5 cm hebben gelegen.
1 kolom, 15 regels, en op een van de stroken (aan één zijde?) 14 regels.
Littera textualis.
Gedeelte van een rubriek. Rode lombarden van 2 regels en van 1 regel hoog.

Neerl. 413/26 — Afb. a (jpg - 186 Kb)
Neerl. 413/26 — Afb. b (jpg - 196 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 38
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/27 — Beschrijving door Hans Kienhorst

15e eeuw.

Perkament, 6 strookjes met een hoogte van ca. 11,2 cm en een breedte van 2,7 cm, waarvan er twee verticaal op elkaar aansluiten. Deze stroken vormen tezamen het grootste deel van een blad; buitenmarge en een deel van de kolom ontbreken.

Gebruikt als overlijmstroken.

De tekst is terug te vinden in de Getijden van de H. Maagd en de Lange getijden van het H. Kruis (ed. N. van Wijk, p. 67 en 135-136).

Codex
Oorspronkelijke bladgrootte ca. 11,5 x 8 cm.
1 kolom, 16 regels.
Littera hybrida.
Rubrieken, o.a. het woord compleet in rode inkt. Rode lombarden van 1 regel hoog.

Neerl. 413/27 — Afb. a (jpg - 218 Kb)
Neerl. 413/27 — Afb. b (jpg - 214 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 39
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/28 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 horizontaal op elkaar aansluitende strookjes van ongeveer 1,0 x 6,7 cm; met nog vijf regels midden uit de kolom; binnen- of buitenmarge (gedeeltelijk) bewaard.

Codex
Aflijning en liniëring met inkt.
Littera textualis.
Hoofdletter met rood gehoogd.

Neerl. 413/28 — Afb. a (jpg - 138 Kb)
Neerl. 413/28 — Afb. b (jpg - 138 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 40
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/29a — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 6 strookjes met een hoogte van ca.14,3 cm, waarvan er in elk geval twee op elkaar aansluiten. Boven- en ondermarge zijn volledig bewaard.

Gebruikt als overlijmstroken; aan een ervan een restje groen garen.

Codex
Oorspronkelijke hoogte ca. 14,5 cm.
21 regels per bladzijde. Aflijning en liniëring met inkt.
Littera textualis.
Opschriften in rode inkt. Rode lombarden van 2 regels hoog. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/29a — Afb. a (jpg - 243 Kb)
Neerl. 413/29a — Afb. b (jpg - 213 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr 41a
    (geplaatst door F. Hendrickx) 

Neerl. 413/29b — Beschrijving door Hans Kienhorst

2 stroken waarvan de boven- en ondermarge volledig bewaard zijn, en op een van de stroken ook de (besnoeide) binnen- of buitenmarge, hoogte 14,1-14,2 cm; verder een smaller strookje en een snipper met een restje groen garen.

Codex
Oorspronkelijke hoogte ca. 14,5 cm.
21 regels per bladzijde. Aflijning en liniëring met inkt.
Littera textualis.
Opschriften in rode inkt. Rode lombarden van 2 regels hoog. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/29b — Afb. a (jpg - 159 Kb)
Neerl. 413/29b — Afb. b (jpg - 153 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 41b

Neerl. 413/30 — Beschrijving door Hans Kienhorst

2 op elkaar aansluitende strookjes, ongeveer 9,3 cm hoog en 1,2 cm breed; tezamen het grootste deel van een blad. De boven- en ondermarge zijn volledig bewaard, en (gedeeltelijk) de binnen- of buitenmarge.

Codex
Bladen naar schatting oorspronkelijk ongeveer 9,5 cm hoog en misschien ca. 6 cm breed.
17 regels per bladzijde. Sporen van liniëring.
Littera textualis. Kenmerken: overwegend gebruik van ronde r.
Vage sporen van blauwe lombarde van 2 regels hoog; aan het einde van de regel erboven een rubriek, waarvan de rode inkt eveneens zeer verbleekt is. Rode lombarde, 1 regel hoog. Doorhaling met rood.

Neerl. 413/30 — Afb. a (jpg - 137 Kb)
Neerl. 413/30 — Afb. b (jpg - 141 Kb)

© Kienhorst 2010, Neerl. fr. 42
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/31 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 3 verticaal op elkaar aansluitende stroken, ongeveer 7,3 cm hoog en 2,0-2,9 cm breed. Samen vormen ze het grootste gedeelte van een blad. Binnen- en buitenmarge zijn bewaard gebleven, evenals de bovenmarge. Ondermarge en deel van de kolom ontbreken, nog 14 zichtbare regels.

Twee fragmenten hebben gediend als overlijmstrookje, het derde, met een restje donkerrood garen als kapitaaltje.

De tekst is uit de Getijden van de H. Maagd (digitale uitgave Huis Bergh hs. 4, f. 78v-79r).

Codex
Blad oorspronkelijk tussen 7 en 8 cm breed.
1 kolom. Sporen van aflijning en liniering aanwezig.
Littera textualis.
Rubrieken: versikel, capittel en respons. Twee regels hoge lombarde H (volgend op capittel) niet ingevuld. Rode lombarde H, 1 regel hoog. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl 413/31 — Afb. a (jpg - 180 Kb)
Neerl 413/31 — Afb. b (jpg - 175 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 43
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/32 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 3 strookjes van 0,8- tot 1,0 cm hoog en 8,3 tot 11,3 cm breed, waarvan er twee horizontaal op elkaar aansluiten. Binnen- en buitenmarge zijn bewaard gebleven. Op elke zijde nog 5 regels tekst zichtbaar.

De tekst is uit de Getijden van de H. Geest (ed. N. van Wijk, p. 73-74, 77).

Codex
Bladen oorspronkelijk ongeveer 11,5 cm breed.
1 kolom.
Littera hybrida.
In rood antiphona (afk. ant met superscripte a). Hoofletters met rode inkt gehoogd.

Neerl. 413/32 — Afb. a (jpg - 121 Kb)
Neerl. 413/32 — Afb. b (jpg - 126 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 44
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/33 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 4 strookjes van 1,2-1,5 cm hoog en 10,5 cm breed, die twee aan twee horizontal aansluiten. Binnen- of buitenmarge bewaard.

Gebruikt als overlijmstroken.

Codex
Littera hybrida.
Folionummers (hoogste bladnummer cliiij) en bijbelplaatsen in rode inkt. Rode lombarden, 1 regel hoog.

Neerl. 413/33 — Afb. a (jpg 250 Kb)
Neerl. 413/33 — Afb. b (jpg 225 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 45
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/34 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 stroken, werden bewaard in envelop met vermelding Leidse rekeningen 14e eeuw.

Neerl. 413/34 — Afb. a (jpg - 197 Kb)
Neerl. 413/34 — Afb. b (jpg - 186 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 46
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/35 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 1 strookje met binnen- en buitenmarge, midden uit een blad, 1,7 hoog en 8,2 cm breed; 4 regels op beide zijden.

Diende als overlijmstrookje.

De tekst op de rectozijde (Oftu die boesheit ver|houdest here o here wie sal | dat liden moghen) is uit de Zeven boetpsalmen (ed. N. Van Wijk, p. 144).

Codex
Breedte van het blad ongeveer 8,5 cm; hoogte waarschijnlijk tussen de 12 en 13 cm.
1 kolom. Aflijning en liniëring met inkt. Lijngaatjes in de buitenmarge.
Littera textualis.
Afwisselend rode en blauwe lombarden, 1 regel hoog.

Neerl. 413/35 — Afb. a (jpg - 133 Kb)
Neerl. 413/35 — Afb. b (jpg - 129 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 47
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/36 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 7 strookjes van ongelijk formaat; lijken bij elkaar te horen, maar sluiten niet op elkaar aan.

Gebruikt als kapitaaltjes, met groen garen, en overlijmstroken in een boekband.

De tekst is uit de Getijden van de eeuwige wijsheid (ed. N. Van Wijk, o.a. p. 101).

Codex
1 kolom. Zeer vage sporen van Aflijning en liniëring.
Littera textualis.
Rubrieken. Rode lombarde O, 2 regels hoog, langszijdig geplaatste rode lombarde J. Sprietje van rood penwerk. Rode lombarden, 1 regel hoog.

Neerl. 413/36 — Afb. a (jpg - 67 Kb)
Neerl. 413/36 — Afb. b (jpg - 66 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 48
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/37 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 horizontaal op elkaar aansluitende strookjes, ca. 0,7 cm hoog en 6,6 cm breed, met besnoeide binnen- of buitenmarge.

De tekst is uit de Getijden van de Heilige Maagd (ed. N. van Wijk, p. 57-58).

Codex
Littera hybrida.
Op de rectozijde in rood de aanduiding versikel (afk. V’). Afwisselend rode en blauwe lombarden, 1 regel hoog. Op de versozijde een blauwe lombarde O, 3 regels hoog, met rood penwerk versierd.

Neerl. 413/37 — Afb. a (jpg - 141 Kb)
Neerl. 413/37 — Afb. b (jpg - 140 Kb)

© Kienshorst 2010, hs.Neerl. fr. 49
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/38a — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 horizontaal op elkaar aansluitende stroken met bewaard gebleven ondermarge en deels gehavende binnen- en buitenmarge. Nog tien regels op beide zijden. Breedste strook ca. 4,5 x 11,7-12,0 cm.

Gebruikt als kapitaaltjes.

Codex
Blad oorspronkelijk ca. 12 cm breed.
Aflijning en liniëring in inkt. Laatste twee lijnen zijn doorlopers.
Littera textualis.
Aan het eind van de bovenste regel op een van de zijden resten van een rubriek. Twee regels hoge initiaal M op diezelfde zijde vervolgens niet ingevuld, wel representant zichtbaar. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/38a — Afb. a (jpg - 200 Kb)
Neerl. 413/38a — Afb. b (jpg - 198 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. 50a
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/38b — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 stukken perkament die als kapitaaltjes dienden, met nog de oorspronkelijke bindingen; en 4 overlijmstroken, met resten papier op de uiteinden, die op het breedste punt 12,9 cm meten. Op een van de kapitaaltjes is sprake van …rechter pilatus gebrocht, op de andere zijde de tekst O here ihesu custe leuende god.

Codex
1 kolom. Aflijning en liniëring met inkt.
Littera textualis.
Op de vier strookjes een rubriek en rode paragraaftekens.

Neerl. 413/38b — Afb. a (jpg - 138 Kb)
Neerl. 413/38b — Afb. b (jpg - 129 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 50b
    (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/39 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 strookjes die horizontaal op elkaar aansluiten, midden uit een blad, met nog 8 regels op elke zijde. Met resten van de binnen- en buitenmarge.

Hebben waarschijnlijk als overlijmstrookjes gediend.

De tekst is uit de Getijden van de eeuwige wijsheid (ed. N. van Wijk, p. 100-101).

Codex
1 kolom. Geen lijngaatjes, wel sporen van aflijning en liniëring.
Littera textualis.
Op de versozijde in rode inkt compleet. De tekst begint met een 3 regels hoge blauwe lombarde, met penwerk in rode inkt. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/39 — Afb. a (jpg - 180 Kb)
Neerl. 413/39 — Afb. b (jpg - 180 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neer. fr. 51
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/40 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Misschien nog uit de 14e eeuw.

Perkament, bovenste deel van een dubbelblad dat ook aan een van de buitenzijden met tekstverlies besnoeid is, nog tien regels per kolom bewaard. Hoogte 6,1-6,3 cm, op het breedste punt 14,7 cm.

Gebruikt als bindmateriaal, gezien de uitgesleten verticale vouw met gaatjes over het midden van het fragment.

De tekst bevat gedeelten uit het Johannesevangelie.

Codex
Als het inderdaad gaat om een eenkolomshandschrift, zal de breedte van de bladen niet of nauwelijks meer dan 8,5 cm hebben bedragen. In de bovenmarge van het fragment, verdeeld over de opening, in rood de koptitel Johan|nes.
Littera textualis.
Twee rode lombarden van 1 regel hoog. Verder geen rubricering ten behoeve van de tekstgeleding.

Neerl. 413/40 — Afb. a (jpg - 284 Kb)
Neerl. 413/40 — Afb. b (jpg -243 Kb)

© Kienhorst, hs Neerl. fr. 52
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/41 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Papier, acht snippers, waarvan er twee maal twee verticaal op elkaar aansluiten. De snippers zijn 3,2-4,3 cm hoog en hebben een breedte van 1,4-2,5 cm. Op vier ervan is de bovenmarge bewaard en op vier ervan de ondermarge. Bij de op elkaar aansluitende strookjes zijn eveneens binnen- en buitenmarge bewaard.

Codex
Littera textualis.
Op een van de strookjes, links van de eerste/tweede regel (de bovenste op die pagina) met rood de aanwijzing collecte (afk. col). De tekst begint met een rode lombarde van 2 regels hoog. Dezelfde rubriek onderaan op de pagina op een van de strookjes, ditmaal rechts van de regel. Op weer een andere snipper aan het eind van de derde regel de rubriek Die xc salm, gevolgd door een combinatie van drie rode puntjes.

Neerl. 413/41 — Afb. a (jpg - 198 Kb)
Neerl. 413/41 — Afb. b (jpg - 189 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 53
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/42 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 5 rechthoekige snippers, waarvan er twee verticaal op elkaar aansluiten. Bovenmarge en binnen- of buitenmarge zijn gedeeltelijk bewaard gebleven.

De fragmenten vormen de resten van overlijmstroken, mede gelet op de papierresten die erop geplakt zitten.

Codex
Sporen van aflijning en liniëring, en in een van de strookjes tegen de bovenrand een lijngaatje.
Littera textualis.
Op een van de strookjes, aan het eind van twee regels, met rood, Vanden heilighen | gheest collect. De afkorting v’ met rood voor vers(ikel). Een rode lombarde E, 1 regel hoog, en een rode lombarde waarvan de inkt nagenoeg verdwenen is, eveneens 1 regel hoog.

Neerl. 413/42 — Afb. a (jpg - 152 Kb)
Neerl. 413/42 — Afb. b (jpg - 151 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 54
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/43 — Beschrijving door Hans Kienhorst

15e eeuw.

Perkament, 5 strookjes van ca. 2,7 cm hoog en 4,9 cm breed, die niet op elkaar aansluiten. Bij drie strookjes is de ondermarge bewaard, bij een strookje de binnenmarge.

De fragmenten vormen de resten van overlijmstroken.

Codex
Sporen van aflijning en liniëring.
Littera hybrida.
Majuskels met rood gehoogd.

Neerl. 413/43 — Afb. a (jpg - 117 Kb)
Neerl. 413/43 — Afb. b (jpg - 110 KB)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 55
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/44 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 op elkaar aansluitende strookjes, met volledig bewaard gebleven buitenmarge.

De tekst is uit de Vigilie (digitale uitgave Huis Bergh hs. 4, f. 134v-135r).

Codex
1 kolom. Sporen van aflijning en liniëring.
Littera textualis.
Sporen van een 2 regels hoge lombarde. Rode lombarden van 1 regel hoog.

Neerl. 413/44 — Afb. a (jpg - 156 Kb)
Neerl. 413/44 — Afb. b (jpg - 170 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 56
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/45 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 4 strookjes, waarvan er twee verticaal op elkaar aansluiten. Ondermarge is bewaard gebleven, plus een smalle strook van de binnen- of buitenmarge.

Gebruikt als overlijmstroken.

Codex
Lijngaatje voor verticale kolomlijn in ondermarge van een van de strookjes.
Littera textualis.
Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/45 — Afb. a (jpg - 154 Kb)
Neerl. 413/45 — Afb. b (jpg - 137 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 57
     (geplaatst door F. Hendrickx)

413/46 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 3 strookjes van ongeveer 6,4 cm hoog en 1,3 cm breed, en een snippertje, sluiten niet op elkaar aan. Bovenmarge is bewaard, evenals binnen- of buitenmarge op een strookje.

Dienden als overlijmstroken.

Codex
Littera textualis.
Op een van de strookjes, met rood …xvij. psalmus l…|sum .c.xix. Op een ander strookje een langszijdig geplaatste rode lombarde J. Rode lombarden, 2 regels hoog. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/46 — Afb. a (jpg -  147Kb)
Neerl. 413/46 — Afb. b (jpg - 148 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 58
     (geplaatst door F. Hendrickx)

413/47 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 3 strookjes, ongeveer 11 cm hoog en 1,2 cm breed, en een restant van een vierde strookje. Twee van de drie strookjes sluiten verticaal op elkaar aan. Boven- en ondermarge zijn bewaard, evenals besnoeide binnen- of buitenmarge.

Gebruikt als kapitaaltje (met groen garen) en overlijmstroken.

Codex
1 kolom, 12 regels.
Littera hybrida.
Het woord sacra… onderstreept. Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/47 — Afb. a (jpg - 175 Kb)
Neerl. 413/47 — Afb. b (jpg - 158 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 59
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/48 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 strookjes, die niet op elkaar aansluiten. Binnen-, buiten- en ondermarge zijn bewaard gebleven.

Codex
Zeer vage sporen van aflijning en liniëring.
Littera textualis op rectozijde (versregels eindigen met rijmpunt), littera hybrida op andere zijde.
Hoofdletters in kapitaalkolom op rectozijde met rood gehoogd.

Neerl. 413/48 — Afb. a (jpg - 136 Kb)
Neerl. 413/48 — Afb. b (jpg - 137 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 60
     (geplaatst door F. Hendrickx) 

Neerl. 413/49 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 5 stroken, ca. 1,8 cm hoog en 8,9 cm breed. Twee stroken sluiten op elkaar aan en vormen samen het bovenste gedeelte van een blad: bovenmarge en van elk van de 2 kolommen zijn zes regels bewaard gebleven.

Gebruikt als kapitaaltjes (groen garen) en overlijmstroken.

Codex
2 kolommen. Aflijning met inkt. Lijngaatjes in bovenmarge bewaard.
Littera textualis.
Hoofdletters met rood gehoogd.

Neerl. 413/49 — Afb. a (jpg - 105 Kb)
Neerl. 413/49 — Afb. b (jpg - 102 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 61
     (geplaatst door F. Hendrickx)

Neerl. 413/50 — Beschrijving door Hans Kienhorst

Perkament, 2 strookjes, beide met bovenmarge en de resten van 10 à 12 regels op beide zijden, 6,3 cm hoog, ca. 1,2 cm breed. De strookjes sluiten niet op elkaar aan.

Gebruikt als kapitaaltje en overlijmstrook.

Codex
Littera textualis.
Op een van de strookjes, op dezelfde zijde, 2 vergulde en 2 blauwe lombarden van 1 regel hoog.

Neerl. 413/50 — Afb. a (jpg - 163 Kb)
Neerl. 413/50 — Afb. b (jpg - 171 Kb)

© Kienhorst 2010, hs. Neerl. fr. 62
     (geplaatst door F. Hendrickx)