• In een fragment uit de reportage ‘Mijn Jihad’ van Rudi Vranckx (van minuut 4.18 tot en met minuut 9.06) getuigt Saliha Ben Ali over de radicalisering van haar zoon Sabri. Onder invloed van nieuwe 'vrienden' veranderde Sabri's gedrag: hij isoleerde zich, had geen contact meer met zijn oude vriendenkring en religie kwam opeens op de eerste plaats in zijn leven. Ondanks meerdere pogingen van de familie lukte het niet om hem te ontrekken aan deze nieuwe invloed, vooral het gebruik van de sociale media speelde hierin een belangrijke rol. Op een avond kwam Sabri niet naar huis en twee dagen later vernamen zijn ouders via een Facebook-bericht dat hij in Syrië was. Enkele maanden later vernamen ze niets meer van hem, wellicht is hij omgekomen.
   
• Herman Van Goethem plaatste radicalisering in historisch perspectief. Radicalisering is niet nieuw, het huidige antropologische en gedragsmatige schema vertoont duidelijke parallellen met bijvoorbeeld de situatie in aanloop naar en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Volgende elementen zijn kenmerkend:
  • ideologie is de basis van alles
  • polarisering met een sterke wij/zij tegenstelling
  • propaganda met een eenzijdige informatiestroom
  • ook geschoolden zijn betrokken partij
  • een spiraal van aanhoudend geweld leidt tot gewenning
     
• Na de aanslagen op Charlie Hebdo praat imam Suleyman Van Ael met de leerlingen van lagere school de Schakel in Hoboken. De directeur van de school merkte dat de leerlingen veel vragen hadden en riep de hulp in van de imam. Het gaat opnieuw om een fragment uit ‘Mijn Jihad’ van Rudi Vranckx (van minuut 33.45 tot en met 38.34).
   
• Sofie Scholliers (projectleider radicalisering groepsgerichte aanpak, dienst Samen Leven Stad Antwerpen) en Koen Boudewijns (diensthoofd Jeugdinterventie Stad Antwerpen) lichten hun aanpak toe, zowel in groep als individueel. Volgens hen is het heel belangrijk dat leerkrachten hun voelsprieten op scherp zetten en indien nodig in dialoog gaan met de jongere(n) in kwestie. Radicalisering is een heel complex fenomeen dat zich niet laat vastleggen in een afvinklijstje. Sophie en Koen deden vooral een oproep om tijdig gespecialiseerde hulp in te schakelen, via het CLB.

Gerd Van de Broeck en Ingrid Adriaenssens bespreken vanuit hun eigen ervaring 4 stellingen.

• 'Leerlingen met specifieke onderwijsnoden worden het best geholpen in het buitengewoon onderwijs'
• 'Als er teveel zorgleerlingen in de school aanwezig zijn, komen de leerkansen van de andere leerlingen in het gedrang'
• 'Het M-decreet brengt school, CLB en externe hulpverlening dichter bij elkaar'
• 'De leerkracht als sleutelfiguur voor zorg is een mooi idee, maar eigenlijk is hij daar niet klaar voor'

Tijdens het gesprek leggen zij nuances en geven zij aan waar de pijnpunten liggen.

• Bea Cantillon (directeur Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck) gaf in 10 slides een overkoepelend, maatschappelijk en wetenschappelijk beeld van armoede en onderwijs aan de hand van enkele cijfers. De relatie tussen armoede en onderwijs was nog nooit zo groot als nu. Zowel het onderwijs, als het beleid en de samenleving moeten worden uitgedaagd om de kloof tussen hooggeschoolde en laaggescshoolde milieus te verkleinen. De OESO-studie toont immers aan dat het kan. In vergelijking met andere West-Europese landen scoort Vlaanderen slecht op het vlak van prestatieverschillen.
   
• Het beeldfragment uit de reportage ‘Arm Vlaanderen’, gemaakt door Phara de Aguirre voor het programma Koppen XL (van minuut 11.45 tot 15.02), toont de werkelijkheid achter de armoedecijfers. De 12-jarige Mika en zijn papa vertellen hoe ze met drie mensen leven van een maandinkomen van 1100 euro. Ze zijn creatief met weinig en zijn blij met wat ze krijgen, maar tegelijkertijd dromen ze ook van wat niet kan.  De papa van Mika weet dat zijn zoon zich schaamt voor hun situatie, vooral tegenover de kinderen uit zijn klas. Zijn grootste wens is dan ook dat Mika het later beter zal hebben en aan de generatiearmoede zal ontsnappen.

• Sigrid Blom en Eefke Saris (leerkrachten Stedelijk Lyceum Offerande)  werken met leerlingen tussen de leeftijd van 12 en 18 jaar. Deze jongeren verblijven nog maar sinds maximum 1.5 jaar in België en leven allemaal in kansarmoede. Nederlands is de rode draad, het leren van de taal is de toegang tot België en een middel tot integratie. Om de leerlingen extra te motiveren bedachten deze twee leerkrachten een project waarbij er op school met Marco’s (munteenheid) en een Marcomarkt wordt gewerkt. Daarnaast zijn zij voortdurend op zoek naar creatieve oplossingen om het algemene welbevinden van de leerlingen te verhogen, bv. hoe zorgen we ervoor dat de leerlingen 3 gezonde maaltijden per dag eten? De uitstroom vanuit de OKAN-klassen is zeer divers, leerlingen komen terecht bij VDAB, CVO’s, BSO, TSO en heel soms ASO. Sigrid en Eefke merken op dat er vaak talent verloren gaat omdat doorstroom naar ASO niet evident is omwille van taal, maar ook omwille van materiële en financiële factoren.

• Het filmpje ‘De ideale leerkracht’, aangeboden via ‘Leren in Beeld’ van Onderwijsbeleid Antwerpen toont de complexiteit van het lerarenberoep. Leerlingen van verschillende leeftijden en uit verschillende onderwijcontexten beschrijven over welke uiteenlopende eigenschappen een goede en betrokken leerkracht moet beschikken.

• De veelzijdigheid en veeleisendheid van het beroep staan in schril contrast met het aanzien en de aantrekkelijkheid ervan. Roel Buisseret en Marianne Coopman beantwoordden de vraag: waar en hoe gaan we nog goede leerkrachten vinden? Hoe kunnen we jongeren nog motiveren om te kiezen voor het lerarenberoep? Enkele reflecties die aan bod kwamen tijdens het gesprek:
  • De veeleisendheid van het beroep is niet nieuw, de leerkracht heeft altijd al de rol van opvoeder, taalleerkracht en specialist in zijn/haar vak gehad
  • 90 % van de leerkrachten is graag leerkracht en is heel gemotiveerd
  • De meergelaagdheid en veelzijdigheid van het beroep dragen bij tot de aantrekkelijkheid ervan en maken het boeiend
  • Binnen de huidige context is het belangrijk om in de eerste plaats in te zetten op de professionalisering van de leraar en op het ontwikkelen van een professionele leercultuur in de school
  • Geef leerkrachten vertrouwen en behandel ze als professionals
  • Door het niveau van de lerarenopleidingen hoog te houden, ook voor kleuter- en basisonderwijs, blijft het voor studenten een uitdagende en positieve keuze
  • Het is belangrijk dat alle betrokken partijen ook effectief de aantrekkelijkheid van het beroep uitdragen en hierover positief communiceren
  • Het bieden van meer werkzekerheid tijdens de eerste jaren van de loopbaan kan leiden tot het aantrekken van jonge leerkrachten
  • Het doorbreken van de vlakke loopbaan is mogelijk door in te spelen op wat leerkrachten zelf graag doen of door ze eens een andere taak te laten opnemen
  • Een billijkere verdeling van lesopdrachten, inclusief vervangingsjobs, tussen beginnende en ervaren leerkrachten is een piste die kan worden bekeken
  • Teamgericht werken is een gunstige evolutie, leerkrachten kunnen samen de problemen delen

• Om af te sluiten lichtte Ann De Schepper, voorzitter van de Antwerp School of Education, toe welke de belangrijkste drijfveren zijn geweest voor de oprichting. In haar presentatie gaf zij meer duiding bij de visie en uitgangspunten van de Antwerp School of Education. Om de studiedag af te ronde concludeerde zijn dat er nog heel wat uitdagingen op het pad van de Antwerp School of Education en de het onderwijs liggen.