Onderzoek UAntwerpen kan aantal overlijdens op intensieve zorgen doen afnemen

20% van de overlijdens op de afdeling intensieve zorgen wordt veroorzaakt door het multiorgaandysfunctiesyndroom (MODS). In veel van die gevallen begint een orgaan als het ware te roesten, waarna andere organen ook uitvallen. Wetenschappers van UAntwerpen zijn een nieuwe behandeling op het spoor.

Onbeschermd ijzer roest door water en zuurstof, en eenmaal iets aan het roesten is, breidt de roest almaar uit. Gek genoeg kan zich in ons lichaam een gelijkaardige reactie voordoen. Een ijzerafhankelijke reactie kan een orgaan biologisch doen ‘roesten’. Die roest kan zich verspreiden doorheen het lichaam, wat ook andere organen kan aantasten. 

In 2012 kreeg deze nieuw ontdekte vorm van celdood een naam: ferroptose. Een internationaal team onder leiding van prof. Tom Vanden Berghe (Biomedische Wetenschappen, UAntwerpen) ontdekte dat deze vorm van ‘biologische roest’ een belangrijke rol speelt bij het syndroom, een van de hoofdoorzaken van sterfte op de afdelingen intensieve zorg wereldwijd, wat ook tijdens de COVID-19-epidemie pijnlijk duidelijk werd. Wereldwijd is het MODS verantwoordelijk voor meer dan 10 miljoen sterftes per jaar.

Efficiënt blokkeren

In het labo van prof. Koen Augustyns (Farmaceutische Wetenschappen, UAntwerpen) is er jaren gewerkt aan een nieuwe behandeling die de ferroptose heel efficiënt blokkeert. Belangrijk hierbij was om de scheikundige structuur van de ferroptose-inhibitor aan te passen om optimale stabiliteit te bekomen na injectie in de bloedbaan. Deze superieure ‘antiroest’-behandeling blijkt dan ook levensreddend te zijn in preklinische muismodellen die MODS nabootsen. De UAntwerpen-onderzoekers werken nu verder aan humane toepassingen.

Levens redden

“We kunnen in het bloed van intensieve-zorg-patiënten detecteren of biologische roest de oorzaak is van MODS, waardoor we heel gericht patiënten kunnen aanduiden die eventueel in aanmerking komen voor een ‘anti-roest’-behandeling. Indien ons kandidaat-medicijn effectief aanslaat, zou het op termijn ontzettend veel levens kunnen redden”, aldus prof. Vanden Berghe. 

Deze veelbelovende resultaten werden bekomen binnen de doctoraatsthesis van Samya Van Coillie en gepubliceerd in Nature Communications (DOI: 10.1038/s41467-022-28718-6).

Meer info over het ‘roest’-onderzoek in het Vanden Berghe labo: https://www.vanden-berghe-lab.com/