Korte beschrijving van de les

Kunnen dieren denken? En denken ze anders of op dezelfde manier als mensen? Wanneer we over denken nadenken dan doen wij mensen dat op een talige manier. Andere dieren praten niet met elkaar zoals wij dat doen. Kunnen we daaruit afleiden dat ze niet redeneren? En als ze niet redeneren, denken ze dan ook niet?

Sommigen filosofen beweren dat er duidelijke verschillen zijn tussen mensen en dieren. Anderen denken dat het verschil tussen menselijk en dierlijk denken slechts gradueel is.

Op basis van studies uit gedragsonderzoek bij apen, kraaien en andere dieren, vergelijkende psychologie en overwegingen uit de filosofie van onder andere Descartes, Darwin, Dretske en Dennett worden deze vragen verder uitgediept.

Beschikbaarheid

• Regio Antwerpen/Kempen
• max. twee gastcolleges 

> Volzet voor acadmiejaar 2024 - 2025 <

Korte beschrijving van de les

Wat betekent muziek? Hoe komt het dat muziek ons zo kan raken?  De vraag naar de betekenis van muziek loopt als een rode draad door de westerse filosofie. Is muziek een taal, of eerder een vorm van wiskunde? Hoe kan muziek emoties uitdrukken? En kan ze misschien ook inzicht verschaffen in de wereld? Kan muziek gevaarlijk zijn? Op deze en andere vragen probeert de muziekfilosofie antwoorden te formuleren.

Van de invloedrijke ideeën van Pythagoras tot de meest recente inzichten uit de neurobiologie: aan de hand van tekstfragmenten en muziekvoorbeelden bekijken we in deze les hoe muziek door de eeuwen heen op verschillende manieren is begrepen.

Beschikbaarheid

• volledig academiejaar
• regio Antwerpen
• max. twee gastcolleges

Korte beschrijving van de les

In deze les gaan we op bezoek bij Plato, de vader van alle filosofen. We bespreken zijn visie op liefde in zijn werk Symposium. Is liefde een god? En indien zo: is hij de oudste, de jongste of de schoonste? Of is liefde eerder iets dat tussen mensen en goden zit, tussen stervelingen en onsterfelijken? Of misschien de sleutel naar onsterfelijkheid? En indien zo: naar welk soort onsterfelijkheid? Tja, veel vragen waar we ons over zullen buigen. 

Beschikbaarheid

• tweede semester op maandag - dinsdag - donderdag)
• enkel mogelijk op de stadscampus
• max. twee gastcolleges per jaar

Korte beschrijving van de les

Wat is vriendschap? Waarin verschilt vriendschap van andere vormen van liefde? En waarom hebben belangrijke filosofen zoals Socrates of Hannah Arendt wel eens beweerd, dat filosoferen nog het best lukt wanneer dat ‘onder vrienden’ gebeurt?

Beschikbaarheid

• enkel tweede semester
• fysieke en digitale lessen, op maandagen, donderdagen of vrijdagen
• max. vier gastcolleges

Korte beschrijving van de les

Vele filosofen verdedigen de opvatting, dat we pas vrij zijn wanneer niemand zich moeit met hoe we willen leven, wanneer we dus gewoon kunnen zijn wie we zijn en kunnen doen wat we willen doen. Maar zijn we dan wel echt vrij? Zouden we onszelf ook ‘vrij’ voelen wanneer we zouden leven in een land dat geregeerd wordt door een dictator die zich niet moeit met ons leven (we mogen dus van die dictator zijn wie we zijn en doen wat we willen), zolang wij ons maar niet moeien met … de regering van het land?

Beschikbaarheid

• enkel tweede semester
• fysieke en digitale lessen, op maandagen, donderdagen of vrijdagen
• max. vier gastcolleges

Volzet voor 2023 - 2024

Korte beschrijving van de les

Wat hebben films als Avatar (2009), Dances with Wolves (1990), romans als To Kill a Mockingbird (1960) en Max Havelaar (1860), en Willem Elsschots novelle Het dwaallicht (1946) met elkaar gemeen? Ze draaien allemaal rond een witte held die het opneemt voor (een) etnische buitenstaander(s). Dat klinkt op moreel vlak natuurlijk heel positief: de lezer krijgt namelijk de boodschap ingelepeld dat je vreemdelingen in nood dient te helpen. Maar is een dergelijk verhaalstramien – in het Engels wordt doorgaans gesproken van ‘white saviour stories’ – wel zo onschuldig? We zoeken het samen uit in deze les (één of twee lesuren).

Leerdoelstellingen

• Leerlingen maken kennis met enkele gecanoniseerde Nederlandstalige literaire teksten en auteurs (Max Havelaar van Multatuli, Het dwaallicht van W. Elsschot, Oeroeg van H. Haasse, Batavia van H. Conscience,...)
• Leerlingen reflecteren op het complexe begrip ‘racisme’ en krijgen inzicht in processen van culturele stereotypering

Beschikbaarheid

• Tweede semester
  
• Max. drie colleges per academiejaar
• Regio Antwerpen

Korte beschrijving van de les

Je verdiepen in het Duits betekent steeds dat je je met de geslachten (of: genera) moet bezighouden. In dit college gaan we na hoe het Duitse genussysteem in mekaar zit, we onderzoeken of de drie genera een eigen betekenis hebben en welke effecten een dergelijk genussysteem heeft op genderfair taalgebruik in het Duits – in vergelijking met het Nederlands (Liebe Hörerinnen und Hörer vs. Beste luisteraars)

Taal

Duits of Nederlands

Beschikbaarheid

• Tweede semester
  

Korte beschrijving van de les

De docent toont in dit proefcollege (twee lesuren) hoe nieuwe vondsten ons beeld van de Middelnederlandse literatuur blijven veranderen. De leerlingen maken kennis met perkament en ontdekken dat Twitter in de literatuurwetenschap een verrassende rol kan spelen.

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
• Bij voorkeur voor grote groepen

Volzet voor 2023-2024

Korte beschrijving van de les

Vertelt het online taalgebruik van jongeren ons iets over hun sociale profiel?  Welke kenmerken verraden of een jongen dan wel een meisje de auteur van een online boodschap is?  Hoe evolueert het online taalgebruik van tieners tijdens de adolescentie? En hoe groot is het bewustzijn van jongeren m.b.t. het taalgebruik van hun peers?  Ons onderzoek biedt enkele antwoorden!  We nemen je dus graag mee naar ons onderzoek op dit terrein en rekenen ook op jullie expertise, want jullie (de leerlingen) zijn ervaringsdeskundigen.

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
• Max. drie gastcolleges in 2021-'22

Korte beschrijving van de les

In this very practical, hands-on session, we will see how the ever-changing English language can be studied through the use of online resources, such as linguistic corpora. 

Taal: Engels

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
  

Korte beschrijving van de les

Spaans is een wereldtaal met als gevolg dat het niet overal op dezelfde manier wordt gebruikt. Andere culturele referenties, meerdere accenten, een verschillende woordenschat, diverse vormen van omgang,... We leren hierover al veel in de lessen, maar hoe kan je daarnaast nog meer leren op een aangename manier? We bekijken samen hoe je het meeste kan halen uit wat de huidige audiovisuele middelen ons te bieden hebben.

Taal: Nederlands/Spaans

Beschikbaarheid

• Tweede semester
• Regio Antwerpen
  

Korte beschrijving van de les

Als we aan een roman of een dichtbundel denken, denken we meestal onmiddellijk ook aan een geprint boek. Maar vandaag de dag gebruiken we dagelijks computer, smartphones en het world wide web om te lezen. In deze les onderzoeken we de vraag welke vormen van webliteratuur er ontstaan zijn. We ontdekken onder meer de Duitstalige ‘Twitteratur’ en ‘Instapoesie’: korte literaire teksten op Twitter en Instagram. Met welke traditionele vormen kunnen deze teksten vergeleken worden? Op welke manieren kunnen wij deze teksten lezen en beoordelen? En vooral: is dit eigenlijk nog literatuur?

Taal: graag Duits, Nederlands ook mogelijk

Beschikbaarheid

• volledig schooljaar
• max. drie gastcolleges per jaar
• regio Antwerpen of Brussel

Korte beschrijving van de les

Alle leerlingen kijken graag films, maar het is iets anders om een film wetenschappelijk te analysen. Wij zullen ons concentreren op de genres, de verhaallijnen en op het gebruik van taal in verschillende films. Ook de specifiek Vlaamse vorm van ondertiteling van films zullen we onder de loep nemen. De vragen die dit oproept kunnen we vervolgens exemplarisch onderzoeken door naar nazi-personages in Duitse films te kijken: welke types van nazi’s worden gepresenteerd? En hoe veranderen deze types en daardoor ook ons zicht op het nationaalsocialisme in de loop der tijden en in verschillende genres? 

Taal: graag Duits, Nederlands ook mogelijk

Beschikbaarheid

• Regio: Antwerpen, Brussel en omgeving
• Periode: tweede semester
• Max. drie colleges per academiejaar

VOLZET! Je kan wel al een sessie boeken voor volgend jaar.

Korte beschrijving van de les

De meesten onder ons spreken meer dan één taal, soms zelfs vanaf de geboorte. Hoe organiseren we de informatie over die verschillende talen in ons geheugen? Hoe zorgen we ervoor dat we geen fouten maken (*I have hunger) en wanneer lukt dat minder goed? En vooral: hoe onderzoek je dat? Tijdens deze les leer je hoe je met psycholinguïstische experimenten een kijkje kan nemen in het meertalige brein.

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
• Max. 4 colleges per jaar

Korte beschrijving van de les

Iedereen kan schrijven, en toch wordt niet iedereen schrijver. Hoe komt datt? Deze korte interactieve lezing verdiept zich in de vraag 'Hoe ontstaat een tekst?' Aan de hand van de ‘echte’ manuscripten (een map met facsimile’s) vertrekken de leerlingen op een heuse speurtocht om het ontstaansproces van een (korte) literaire tekst in elkaar te puzzelen. In de les wordt het begrip ‘auteurschap’ grondig besproken en ook in vraag gesteld. Daarbij wordt ook het wetenschappelijk gebied van tekstgenese (onderzoek naar kladversies) op een heel praktische wijze aan de leerlingen voorgesteld.

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
  

Korte beschrijving van de les

Geuren hebben een krachtig effect: ze kunnen specifieke plaatsen, sensaties of herinneringen oproepen. Maar hoe vat je die ervaring in woorden? De Franse auteur en cineast Philippe Claudel deed het ons voor. Zijn bundel Parfums vormt een literaire cataloog van ruim 60 geuren die hem zijn bijgebleven. Geïnspireerd door enkele van zijn tekstjes discussiëren we over onze favoriete lekkere of vieze geurtjes en hoe die verbonden zijn met bijzondere herinneringen. Onderweg ontdek je een aantal weetjes over geuren in de Franse cultuur en literatuur. We gaan ook neuzen in de werkkamer van de auteur en onderzoeken de kenmerken van zijn teksten. Zo kan jij op jouw beurt een stukje schrijven over een van de geuren van jouw leven.

Beschikbaarheid

• Tweede semester
• Max. 20 leerlingen
• Niet digitaal, enkel live voor de klas 
• Regio Antwerpen

Korte beschrijving van de les 

Taal verandert. Het Nederlands van Reynaert de Vos verschilt al sterk van de taal die wij nu spreken, en het Nederlands van de Wachtendonkse Psalmen is nauwelijks herkenbaar. Maar hoe en waarom verandert taal? In deze les leg ik uit hoe we dat kunnen uitvissen met computersimulaties. Zo’n computersimulatie is een kleine spelwereld waarin taalgebruikers interageren volgens heel eenvoudige patronen. Na verloop van tijd kunnen die zulke kleine interacties echter enorme verschuivingen in de taal teweegbrengen. We gaan samen ontdekken hoe dat gebeurt.

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
• Max. 3 sessies per jaar

Korte beschrijving van de les

Verse novels are a popular genre in American Young Adult fiction. In this workshop, we read a selection of poems from the award-winning novel The Poet X by the Afro-Dominican slam poet Elizabeth Acevedo. We examine how the typography and figures of speech reflect the adolescent protagonist’s coming of age in a religious migrant family in the US. 

taal: Engels

Beschikbaarheid 

• 2de semester
• max. drie gastcolleges
• school in stad Antwerpen
  

Volzet voor AJ 2023-2024

Korte beschrijving van de les

De VS is het meest gewelddadige land in de westerse wereld. Er heerst veel armoede, veel racisme, weinig sociale zekerheid. Niettemin blijven vele miljoenen mensen geloven in 'The American Dream'. Hoe kan dat? Wat betekent die 'American Dream' eigenlijk? Waar komt die droom vandaan? En wat als de Amerikanen eens uit die droom zouden ontwaken? Deze les gaat over de tegenstelling tussen feiten en idealen in de Amerikaanse geschiedenis. 

Beschikbaarheid

• Tweede semester
• Max. 4 gastcolleges per schooljaar
  
• Enkel live voor de klas, niet digitaal

Volzet voor AJ 2023 _ 2024

Korte beschrijving van de les

Shakespeare (1564-1616) is de bekendste, meest gespeelde toneelschrijver uit de westerse literatuurgeschiedenis. Over zijn leven en zijn werk is al heel veel gezegd en geschreven. Ook heel veel onzin. Dat Shakespeare niet zou hebben bestaan, bijvoorbeeld. Dat 'Shakespeare' een schuilnaam was voor iemand anders. Dat hij zijn stukken niet zelf zou hebben geschreven. Waar komen al die quatsch-verhalen vandaan? En wie was hij dan wérkelijk? Wat weten we écht over hem? Na deze les geloof je nooit meer in fake news over Shakespeare.

Beschikbaarheid

• Tweede semester
• Max. 4 colleges per schooljaar
• Enkel live voor de klas, niet digitaal

Korte beschrijving van de les

Een tolk zorgt ervoor dat mensen die allebei een andere taal spreken, elkaar tóch kunnen verstaan. In deze les leg ik uit op welke manieren dat gebeurt. Dat kan bijvoorbeeld in een cabine, waarin de tolk tegelijkertijd luistert en tolkt. Maar een tolk kan er ook voor zorgen dat een anderstalige patiënt kan communiceren met een arts in het ziekenhuis. Of, in het geval van een gebarentolk, dat een scholier die doof is toch de lessen kan volgen. We zullen in deze les ook stilstaan bij wat je als tolk allemaal moeten kunnen en kennen om je beroep goed uit te kunnen oefenen.

Beschikbaarheid

• Volledig jaar
• Liefst op de stadcampus - daar kunnen we gebruik maken van het tolkenlokaal

Korte beschrijving van de les

De naoorlogse wereldorde is in transitie. De 21ste eeuw wordt door velen bestempeld als de eeuw van Azië waarin China een centrale rol speelt. Het land beleeft de heropleving van een glorierijk verleden en groeit opnieuw uit tot een wereldmacht. China weet veel meer over ons dan wij over China op historisch en socio-cultureel vlak. Elk jaar vertrekt meer dan een half miljoen Chinese studenten naar het buitenland. Elk jaar maken meer dan 150 miljoen Chinezen een toeristische uitstap buiten China. Er is duidelijk een onevenwicht op vlak van kennis en interculturele interacties.

Een eerste stap in de goede richting is aandacht te hebben voor het ontwikkelen van kwalitatieve interculturele competenties ingebed in de snel veranderende Chinese maatschappij.In deze introductieles maken we kennis met concepten als ‘guanxi’ (关系), gezicht geven en verliezen, expliciete versus impliciete communicatie. We maken eveneens kennis met de nieuwe generatie van Chinese millennials, bestaande uit balinghou (geboren na 1980) en jiulinghou (geboren na 1990) via neologismen en slang woorden zoals netizens (网友), ‘rijke tweede generatie’ (富二代)‘verse vleesjes’ (小鲜肉), jiong (冏 als icoontje op sociale media, enz.

Beschikbaarheid

• Volledig jaar
• Max. 2 lessen per semester
  
• Kan live voor de klas of online gegeven worden
  

Korte beschrijving van de les

Wil je naar je favoriete Netflix-serie kijken, maar kan je de beelden niet zien omdat je bril kapot is, je tegelijkertijd de voetbaluitslagen op je gsm volgt, je kleine zusje voor het scherm staat te dansen, of je dat scherm deelt met een blinde vriend? Geen nood: dankzij audiodescriptie kan ook wie het beeld niet ziet, de serie volgen door te luisteren naar een extra vertelstem die tussen de dialogen en geluiden door, de belangrijkste visuele elementen van de film in woorden omzet. Audiodescriptie wordt gezien als een vorm van vertalen, maar dan van beelden naar woorden. Het is anders gezegd een vertaalspecialisatie, gedaan door echte taalprofessionals met inzicht in hoe audiovisuele producten werken, die creatief met taal kunnen omgaan. In deze les van 1 uur, ontdek je wat audiodescriptie is, voor wie het is en welke uitdagingen het met zich meebrengt. Na onze korte inleiding ga je bovendien ook zelf aan de slag en maak je via een korte oefening zelf je eerste eigen beschrijving.

Beschikbaarheid

• Tweede semester

Korte beschrijving van de les

Ciao Italia! Na deze eerste kennismaking kent de Italiaanse uitspraak alvast geen geheimen meer voor jou. Kom het samen met ons ontdekken en proef mee van wat Universiteit Antwerpen jou op Italiaans vlak te bieden heeft. Arrivederci!

Beschikbaarheid

• Tweede semester

Korte beschrijving van de les

Dit college vertrekt vanuit de spanningen die ontstaan over stedelijke publieke ruimtes in het licht van de covid- en de klimaatcrisissen. Er wordt bekeken welke veranderingen stedelijke ruimtes doormaakten tijdens de voorbije twee eeuwen. Ruimtes werden steeds aangepast aan de veranderende stedelijke context, en ze werden toegeëigend door verschillende gebruikers met uiteenlopende visies en verwachtingen. Wie had toegang tot publieke ruimtes, welke idealen en maatschappijbeelden werden erop geprojecteerd en welke functies vervulden publieke ruimtes in de stad van het verleden?

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
  
• Max. 5 colleges per schooljaar
  
• Niet digitaal, enkel live voor de klas
  

Korte beschrijving van de les

Wat in ’s hemelsnaam is wereldgeschiedenis? In deze les maak ik dat duidelijk aan de hand van het voorbeeld van ‘Arm Vlaanderen’. Deze term is in de loop van de tweede helft van de 19^de eeuw ontstaan, als reactie niet alleen op intern-Belgische, maar ook op globale ontwikkelingen. Door verschillende delen van de wereld te verbinden - van het Paaseiland, over Peru en New York tot Kortrijk - en ecologische, sociale, economische, politieke, demografische en culturele evoluties samen te brengen, vertel ik het verhaal van de totstandkoming van het concept ‘Arm Vlaanderen’ vanuit het perspectief van de wereldgeschiedenis.

Beschikbaarheid

• Enkel tweede semester 
• Max. 5 colleges per schooljaar
• Niet digitaal, enkel live voor de klas

Korte beschrijving van de les

Vandaag wordt in heel wat Europese landen de erkenning van holebi’s gezien als een verworvenheid en vaak ook afgezet tegen de onverdraagzaamheid die typerend zou zijn voor ‘andere culturen’ (lees: moslims). In een historisch perspectief lijken er echter weinig redenen te zijn voor Europese zelfgenoegzaamheid op dat vlak. Integendeel, het kolonialisme was mee verantwoordelijkheid voor de globale verspreiding van ‘homofobie’. In deze les wordt dieper ingegaan op deze geschiedenis, met een focus op de periode van de negentiende eeuw tot op vandaag.

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
• Max. 5 colleges per schooljaar
• Niet digitaal, enkel live voor de klas

Korte beschrijving van de les

“Man en vrouw schiep Hij hen.” Zo staat het in de Bijbel (Genesis 5, 2). De opdeling tussen “man” en “vrouw” is er sinds mensenheugenis, en is lange tijd religieus geduid, wettelijk beschermd en wetenschappelijk verklaard. Veel van de zekerheden lijken in de eenentwintigste eeuw te verdwijnen, wat door sommigen wordt toegejuicht, en door anderen juist wordt gezien als uiterst problematisch. In deze presentatie kijken we naar de huidige crisis van het binaire model met een historische bril. Hoe oud is het model dat we vandaag in crisis achten? Was er in de vorige eeuwen helemaal geen ruimte voor ‘fluïde’ genderopvattingen? Was er absoluut geen begrip voor transpersonen? Nadenken over die historische vragen kan ook onze opvattingen vandaag misschien verrijken.

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
• Max. 5 colleges per schooljaar
• Niet digitaal, enkel live voor de klas

Korte beschrijving van de les

De internationale islamwereld was op vele manieren bij de Eerste Wereldoorlog betrokken en heeft er ook een diepe impact van ondervonden. Zowel bij de uitbraak als bij de afwikkeling van de oorlog speelde de strijd om de Europese restanten van het Osmaanse Rijk een belangrijke rol. De inzet van honderdduizenden islamitische soldaten op de Europese fronten droeg bij tot de ontwikkeling van hun anti-koloniale gevoelens. Toch zou de Eerste Wereldoorlog niet leiden tot een verzwakking, maar eerder tot een versteviging van de koloniale greep op de islamwereld. Deze ontwikkelingen bepalen de internationale politieke relaties tot vandaag op een ingrijpende wijze. Als concrete en aanschouwelijke ingang tot deze complexe materie dient in deze les de geschiedenis van een Duits krijgsgevangenenkamp voor islamitische soldaten nabij Berlijn. 

Beschikbaarheid

• Volledig schooljaar
• Max. 5 colleges per schooljaar
• Niet digitaal, enkel live voor de klas