Floor Buschenhenke

• Doctoraatsverdediging: 17 januari 2025
• Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam
• Promotoren: Karina van Dalen-Oskam (Universiteit van Amsterdam), Dirk Van Hulle en Luuk Van Waes (Universiteit Antwerpen)
• ​Inschrijven via dit formulier​

Abstract

Deze dissertatie duikt in de complexe dynamiek van digitale schrijfprocessen om te onderzoeken hoe elf Nederlandse en Vlaamse fictieschrijvers hun teksten creëren. Renée van Marissing, Jens Meijen, Arnoud Rigter, Ellen Van Pelt, Niels 't Hooft, Jente Posthuma, David Troch, Roos van Rijswijk, Vincent Merckx, Aafke Romeijn en Dirk Speelman schreven korte verhalen, en Gie Bogaert stelde de compositie van zijn roman Roosevelt beschikbaar voor onderzoek. Met behulp van een theoretische basis die voortkomt uit critique génétique en schrijfprocesonderzoek, werden de volgende kernvragen behandeld: Hoe zetten we cognitieve en literaire theorieën in om tekstuele veranderingen te duiden? Hoe structureren schrijvers hun activiteiten in de loop van de tijd? Wat zijn de overeenkomsten en verschillen in de werkwijzes van deze schrijvers?

Na een introductie van toetsaanslagregistratie als middel om digitaal schrijven vast te leggen, werden vier archetypische schrijfstrategieën gebruikt om de aanpak van deze schrijvers te karakteriseren. De traditionele indeling in fasen (precompositioneel, compositorisch en redactioneel) wordt nog steeds door veel schrijvers gebruikt. Daarnaast is revisie cruciaal tijdens het gehele schrijfproces. Planning en revisie zijn geen uitersten van hetzelfde spectrum, maar twee dimensies waarmee processen kunnen worden gekarakteriseerd. Ten tweede werd een nieuw ontwikkelde maat voor non-lineariteit toegepast op de toetsaanslaggegevens. Er werden verschillende non-lineariteitsprofielen gevonden, van een meer traditionele gefaseerde aanpak tot een variatie op kleinere schaal. De fasen van werken aan een eerste concept (drafting) en het bewerken van die eerste opzet (post-draft) waren duidelijk te herkennen aan de non-lineariteitsprofielen, waardoor een nieuwe link werd gelegd tussen tekstontwikkeling en procesregistratiedynamiek. Deze datagestuurde aanpak werd gevolgd door een diepgaande blik op de rol die revisie speelt bij het schrijven. Revisies werden gecategoriseerd aan de hand van een narratologische taxonomie. Hoewel er in de loop van de tijd een verschuiving werd waargenomen van betekenisveranderende naar meer stilistische revisies, kwamen alle soorten revisies nog steeds voor in de post-draftfase. Ten tweede werden er correlaties gevonden tussen de dynamiek van het schrijfproces en de semantische categorisering van de revisies. De grote aandacht voor stijl die veel schrijvers door hun revisies lieten zien, houdt verband met de speciale rol van taal, en meer ongrijpbaar 'stem' of 'toon' in fictie vergeleken met non-narratieve non-fictie. Dit proefschrift heeft nieuwe verbanden gelegd tussen de fijnmazige informatie van het loggen van toetsaanslagen en de cognitieve en narratologische aspecten van schrijfstrategieën bij ervaren fictieschrijvers die gedurende meerdere schrijfsessies aan hun verhalen werkten.