Antwerpse wetenschappers coördineren twee internationaal gefinancierde projecten tegen virus

Zwangere vrouwen staan centraal in twee grote onderzoeksprojecten die de strijd met het mpox-virus aangaan. De projecten worden gecoördineerd door de Universiteit Antwerpen en krijgen bijna 9 miljoen euro aan financiering van de Europese Unie en de internationale alliantie CEPI.

De uitbraak van het mpox-virus in Midden- en West-Afrika is nog niet onder controle. Mpox is een virale infectieziekte die meestal van dieren op mensen wordt overgedragen. De ziekte veroorzaakt een duidelijke huiduitslag (pokken) en zweren in bijvoorbeeld de mond, neus, keel of het spijsverteringskanaal. De ziekte wordt veroorzaakt door het apenpokkenvirus (MPXV), dat in het wild bij bepaalde kleine zoogdieren voorkomt in verschillende Centraal- en West-Afrikaanse landen.

Op 14 augustus heeft de Wereldgezondheidsorganisatie de Democratische Republiek Congo (DRC) en de buurlanden uitgeroepen tot noodsituatie voor de internationale volksgezondheid. Er zijn al meer dan 37 000  besmettingen en 1040 bevestigde overlijdens gemeld in 120 verschillende landen. Experts waarschuwen dat deze cijfers mogelijk een onderschatting zijn van de werkelijke situatie.

Prof. Jean-Pierre Van geertruyden.

Via het Global Health EDCTP3-programma maakt de Europese Unie nu in een eerste fase 6,7 miljoen euro vrij voor vijf grootschalige onderzoeken die de mpox-crisis mee onder controle moeten krijgen. Twee van die projecten worden gecoördineerd door de Universiteit Antwerpen, in casu het Global Health Institute (GHI). “De aanwezige UAntwerpen-expertise en langdurige samenwerking in de regio met sterke academische partners geeft ons de mogelijkheid om deze studies te realiseren”, aldus prof. Jean-Pierre Van geertruyden.

Zwangere vrouwen

Europa investeert 1,25 miljoen in het PREGMPOX-onderzoek. Samen met de Université Catholique de Bukavu (Congo), Makerere University Lung Institute (Oeganda) en de Universitätsklinikum Hamburg-Eppendorf zullen de Antwerpse onderzoekers focussen op mpox bij zwangere vrouwen. “We weten dat deze doelgroep een verhoogd risico heeft op een ernstig verloop van de ziekte, maar de onderliggende mechanismen blijven onduidelijk”, legt prof. Joseph Siewe (UAntwerpen) uit.

De wetenschappers gaan de verspreiding van het virus onder zwangere vrouwen gedetailleerd in kaart brengen. Joseph Siewe: “Zo willen we onder meer de transmissieroutes blootleggen. We volgen de vrouwen ook op tot en met de bevalling om de risicofactoren te kunnen bepalen. Een mpox-besmetting wordt vaak gerelateerd aan het verlies van het ongeboren kind, vroeggeboortes en neonatale infecties. Dit project moet leiden tot richtlijnen en aanbevelingen voor een effectievere aanpak van mpox-besmetting tijdens de zwangerschap.”

Vaccinatietwijfel

Ook in het tweede project staan zwangere vrouwen (en hun jonge kinderen) centraal. De partners van het PregInPoxVac-project, dat 1,6 miljoen euro financiering krijgt van Europa, zijn naast het GHI en het Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties (UAntwerpen), de Université de Kinshasa (DRC), de Fondazione Penta (Italië) en Africa Clinical Research Organisation Ltd. 

“Er vonden nog geen uitgebreide studies plaats naar het gebruik van het beschikbare MVA-BN-vaccin bij zwangere vrouwen en zuigelingen die borstvoeding krijgen”, zegt prof. Pierre Van Damme. “We verwachten geen  risico, maar een grondige studie in deze populaties zal helpen om het immuunantwoord te onderzoeken, alsook de overdracht van vaccin-geïnduceerde antistoffen van moeder op kind helpen bepalen. Tegelijkertijd willen we ook de vaccinatietwijfel bij zwangere vrouwen, zeker in Congo nog aangewakkerd door verkeerde informatie en gebrek aan vertrouwen in de politiek en het gezondheidszorgsysteem, aanpakken.”

Extra financiering via CEPI

Het PregInPoxVac project kreeg ook heuglijk nieuws van CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations). Deze internationale alliantie van overheden, ondernemingen en liefdadigheidsorganisaties financiert het onderzoek naar en de ontwikkeling van nieuwe vaccins tegen mogelijk wereldwijd opduikende, pandemische infectieziekten. CEPI investeert aanvullend liefst zes miljoen euro om de PregInPoxVac-studie te verdiepen en uit te breiden naar peuters van 6 maand tot 2 jaar.