Wetenschappers UAntwerpen boeken doorbraak in onderzoek naar rivierepilepsie

Tijdens een internationale workshop deelden UAntwerpen en de Wereldgezondheidsorganisatie enkele baanbrekende inzichten over rivierepilepsie. Deze onderbelichte ziekte zou in Centraal-Afrika jaarlijks 200 000 tot 400 000 slachtoffers maken. Onderzoekers van de Universiteit Antwerpen bewezen dat de zogenoemde knikkebolziekte slechts één manier is waarop rivierepilepsie zich kan voordoen.

Rivierepilepsie is een ziekte veroorzaakt door een worm die ook aan de basis ligt van rivierblindheid. De worm wordt overgedragen door black flies. Deze kleine, zwarte vliegjes zijn insecten die leven in de buurt van snelstromende rivieren. “Rivierepilepsie komt voor in landen als Zuid-Soedan, Kameroen, Tanzania, Oeganda, de Democratische Republiek Congo en de Centraal Afrikaanse Republiek”, vertelt professor infectieziekten Robert Colebunders (UAntwerpen/Instituut Tropische Geneeskunde). “Vooral in afgelegen gebieden, vaak geteisterd door oorlog, is er geen of onvoldoende bestrijding van rivierblindheid. Daardoor worden er op die plaatsen veel ziektegevallen vastgesteld. Degelijke gezondheidszorg is in die regio’s vaak niet voorhanden. Veel patiënten worden om die reden laattijdig of zelfs niet behandeld.”

Topje van de ijsberg

Zes jaar geleden organiseerde prof. Colebunders al een workshop rond ‘de knikkebolziekte’, een vorm van epilepsie gekenmerkt door aanvallen waarbij het hoofd naar voren valt en die gepaard gaat met mentale achteruitgang en groeistoornissen. Toen al vermoedden de onderzoekers dat er meer aan de hand was. “In afgelegen gebieden waar de worm, die rivierblindheid veroorzaakt, veel voorkwam, was er ook een abnormaal groot aantal mensen met andere vormen van epilepsie”, legt prof. Colebunders uit. “We hebben kunnen aantonen dat de knikkebolziekte slechts één manier is waarop rivierepilepsie zich uit. Knikkebolziekte was dus slechts het topje van de ijsberg. Daarnaast bewezen we, tezamen met Afrikaanse collega’s, dat rivierepilepsie kan voorkomen worden door een betere bestrijding van rivierblindheid. Dit kan gebeuren door de bevolking minstens eenmaal te behandelen met het medicament Ivermectine.”
​
Ziektelast

Deze bevindingen, ondertussen ook erkend door de Wereldgezondheidsorganisatie, brengen de strijd tegen de ziekte in een stroomversnelling. Prof. Colebunders: “In de medische wereld bestaat er zoiets als de ziektelast. Het is een manier om uit te drukken hoe zwaar een ziekte weegt op iemands gezondheid. Als de link tussen rivierblindheid en rivierepilepsie erkend wordt, wordt de ziekte daardoor ook als ernstiger beschouwd. Hierdoor ontstaan er meer interesse en mogelijkheden voor het bestrijden van de ziekte.