Diana Huis in ’t Veld verdedigde in 2020 haar doctoraat over hiv in lage inkomstlanden. Dat deed ze bij promotor Bob Colebunders, en bij het Global Health Institute en het ITG. Voor haar doctoraat verbleef ze drie jaar lang in Pretoria om daar onderzoek te doen.

Ander hiv-verhaal in lage inkomstlanden

Diana: “In lage inkomstlanden, zoals Afrikaanse of Midden-Amerikaanse landen, is het hiv-verhaal heel anders dan in het Westen. Waar bij ons hiv eerder een chronische aandoening is, die met de juiste medicatie draaglijk gemaakt kan worden, is in ontwikkelingslanden hiv een ziekte die vaker voorkomt en zich verder kan ontwikkelen tot AIDS door het ontbreken van de juiste gezondheidszorg. Daarnaast zijn de laatste jaren in die landen zich ook zogenaamde ‘westerse aandoeningen’ vaker gaan voordoen, denk maar aan obesitas, een te hoge bloeddruk of alcoholisme. Als die twee problematieken samenkomen, geeft dat enorme uitdagingen.”

Verschillende uitdagingen dus, maar in haar doctoraat kwamen twee grote thema’s naar voren: alcoholisme en obesitas bij hiv-patiënten. Om die twee problematieken te onderzoeken, zette Diana een interventiestudie en een grote database-studie op. Hierdoor had ze gegevens van duizenden hiv-patiënten, van hun gewicht tot hun tewerkstelling en of ze stigma ondervonden van hun ziekte.

Brochures en psychotherapie als antwoord op alcoholisme

Een eerste onderwerp dat aan bod kwam, was alcoholisme. “Wanneer de sociaal-economische omstandigheden ergens slechter zijn, zien we ook dat mensen vaker een toevlucht nemen naar alcohol”, zegt Diana. “Wij selecteerden hiv-patiënten die een overmatig alcoholgebruik hadden, en deelden die op in twee groepen. Groep 1 kreeg psychotherapie, groep 2 kreeg enkel een folder die hen sensibiliseerde over een gezonde levensstijl in het algemeen, inclusief drankgebruik.  We volgen die groepen 3 en 12 maanden later op, en zagen dat bij allebei de groepen het alcoholisme fors daalde. Dat is een indicatie dat iets simpels als een folder mensen misschien aan het denken zou kunnen zetten, maar moet in een volgende studie verder aangetoond worden.”

Overgewicht als teken van welvaart

Een tweede factor die Diana onderzocht was overgewicht. Een belangrijk thema, want door bepaalde hiv-remmende medicatie kan je sneller overgewicht krijgen. “Dat blijkt vooral bij vrouwen het geval te zijn”, aldus Diana. “Mensen met overgewicht lopen meer risico’s op bijvoorbeeld hart- en vaatziektes, dus net als bij alcoholisme zijn interventies daar op hun plaats. Er is echter een grote uitdaging en dat is dat dikker zijn in Afrikaanse landen cultureel aanvaard is. Overgewicht wordt er namelijk gezien als een teken van welvaart en goede gezondheid.”

Leven in Pretoria

Voor dit onderzoek trok Diana voor drie jaar naar Pretoria, tussen 2010 en 2013. “Het was een heel boeiende ervaring”, zegt Diana. “Zuid-Afrika is een prachtig land met een fantastische natuur, maar anderzijds waren er nog veel overblijfselen van de apartheidsperiode. Je zag er nog heel goed de scheiding tussen blanken en zwarten, iets dat ik zeker merkte als witte student op een ‘zwarte universiteit’. Je kon ook zien dat er veel rivaliteit was binnen de bevolking. Langs de andere kant, eens ik de grote stad Pretoria uit was en in de kleinere townships onderzoek ging doen, waren er veel minder problemen. Nu, zeven jaar later, ben ik er ook van overtuigd dat Zuid-Afrika zijn apartheidsverleden nog verder achter zich heeft gelaten.”