Abstract
Sinds het schooljaar 2021-2022 worden in scholen van het gewoon basisonderwijs alle 5-jarige kleuters met behulp van het KOALA-screeningsinstrument gescreend op hun schoolse luistervaardigheid Nederlands. De screening helpt schoolteams om de kleuters te identificeren die extra taalstimulering behoeven teneinde hun kansen op succesvol leren tijdens de eerste jaren van het lager onderwijs te
vrijwaren. Het is de bedoeling dat scholen de resultaten van de screening actief opvolgen met een duurzaam, doeltreffend taal(integratie)traject.
Voorlopig is er echter weinig centrale kennis aanwezig over de wijze waarop schoolteams de screening afnemen en opvolgen. In dit project wordt die lacune opgevuld via een mix van kwantitatieve en kwalitatieve onderzoeksmethoden, meer bepaald via een combinatie van (a) een casusgerichte diepte- analyse in een doelgerichte selectie van scholen die bij geïnformeerde stakeholders bekend staan als succesvolle aanbieders van taaltrajecten, (b) een survey-onderzoek in een representatieve steekproef van Vlaamse basisscholen en (c) breed exploratief observatie-onderzoek in scholen die op basis van het survey-onderzoek via een latente klasse-analyse geïdentificeerd worden. Voor het survey- onderzoek haken we onze steekproeftrekking en afnames in op het Vlaamse luik van IELS 2025.
Het survey-onderzoek peilt naar (1) de wijze waarop de scholen de KOALA-screening organiseren en ervaren, (2) de wijze waarop de resultaten van KOALA uitmonden in gezamenlijk overleg en de vormgeving van concrete taaltrajecten, (3) de mate waarin leden van een schoolteam zich bekwaam voelen om een actieve bijdrage te leveren tot de uitvoering van de taaltrajecten, en (4) de noden aan
ondersteuning die ze in dit verband ervaren. De verzamelde gegevens worden beschreven in een rapport waarin we ook schooltypes schetsen op basis van een latente klasse-analyse.
Deze resultaten worden verder uitgediept via twee golven van casusgerichte diepte-analyse. De eerste wave van dataverzameling loopt
gedurende 14 maanden en laat ons toe om niet alleen een diepte-analyse te maken van de daadwerkelijke aanpak van taaltrajecten in succesvolle scholen over een langere tijd, maar ook van de impact daarvan op geselecteerde focusleerlingen.
Op basis van de resultaten van de survey selecteren we in een tweede wave scholen die de analyses van wave 1 complementeren. We onderscheiden twee subgroepen: enerzijds scholen die ook positief lijken uit te blinken, maar die nog andere praktijken toepassen of een ander profiel (bv. qua leerlingeninstroom) hebben dan scholen uit wave 1, en anderzijds scholen die melden dat ze bij het implementeren van de KOALA en/of het vormgeven van de taaltrajecten te kampen hebben met twijfel of een gebrek aan succes of daadkracht. Bij deze laatste groep brengen we in kaart welke obstakels het design en de implementatie van taaltrajecten belemmeren en welke handvatten hen kunnen helpen om deze obstakels te overwinnen.
Dit onderzoek zal leiden tot verregaande inzichten in de wijze waarop basisscholen in Vlaanderen daadwerkelijk reageren op de beleidsmaatregel van de Vlaamse overheid rond de KOALA-screening en levert voor scholen en onderwijsondersteuners concrete aanbevelingen en handvatten op om de taaltrajecten doeltreffender vorm te geven.
Onderzoeker(s)
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)