Onderzoeksgroep
Expertise
In mijn PhD heb ik een onderzoeksfocus ontwikkeld op de geschiedenis van familie, huishoudens, sociale netwerken en sociale ongelijkheid in de rurale samenleving. De afgelopen jaren heb ik dit onderzoek verder ontwikkeld met studies naar landloze huishoudens, plattelandskrediet, arbeidsmarkten en sociale ongelijkheid en heb ik internationale samenwerkingsverbanden op dit gebied opgezet. Momenteel werk ik aan de geschiedenis van consumptie en globalisering van de 18e tot 20e eeuw. Op dit moment werk ik aan twee projecten in dit onderzoeksgebied. In mijn huidige publicatieproject richt ik me op de verbanden tussen vroegmodern Duitsland, Europese expansie en ontmoetingen met de niet-Europese wereld. Ik onderzoek de handel in geneesmiddelen en exotische stoffen die via de Europese Atlantische havens en Hamburg het Duitse achterland van de wereldhandelscentra bereikte. Naast de specifieke handel volg ik ook de ontwikkeling van kennis over de niet-Europese wereld, waarmee vaak alleen contact was via Nederland, Engeland, Frankrijk of het Iberisch schiereiland. De geschiedenis van de geneesmiddelen is van centraal belang voor de Duitse regio, aangezien de farmaceutisch-chemische industrie hier de belangrijkste leidende sector van de industrialisatie werd in de late 19e en 20e eeuw. Het project maakt deel uit van een groter onderzoeksproject dat zich richt op Centraal-Europa als het achterland van de Europese expansie en wereldhandelscentra. De relaties met de Nederlandse handelscentra zijn tot nu toe nauwelijks bestudeerd, hoewel het belang ervan voor beide partijen nauwelijks kan worden onderschat. De relatie tussen de mondiale wereld en de ontwikkeling van een moderne consumptiemaatschappij staat centraal in mijn tweede project op dit gebied. In mei 2024 diende mijn promovendus zijn proefschrift in dat voortkwam uit mijn project dat werd gefinancierd door de Duitse Onderzoeksraad en waarin de oorsprong van een vroege consumptiemaatschappij in de 18e eeuw in Noordwest-Duitsland als aan Nederland grenzende regio werd onderzocht. De eerste resultaten zijn ook onderzocht in een recent artikel dat is gepubliceerd in The Economic History Review, geschreven in samenwerking met mijn promovendus. Momenteel ontwikkel ik deze focus verder door me te richten op de 19e eeuw als de centrale periode van de overgang van een premoderne naar een moderne consumptiemaatschappij. De opkomst van de Europese consumptiemaatschappij wordt gedreven door de vroege globalisering, die enorme ongelijkheden tussen Europese en niet-Europese samenlevingen creëerde en deze tot op de dag van vandaag blijft reproduceren. Het traceren van deze lange lijnen is de focus van dit langetermijnproject.
Exotische substanties in de vroegmoderne consumptiecultuur: wereldwijde handel, kennisproductie en consumptie in Duitsland (ExTraConKnow).
Abstract
De Europese expansie voorzag Europa van de goederen die de opkomst van een vroege consumptiemaatschappij stimuleerden. Hoewel de Duitse landen geen belangrijke rol speelden in het koloniale project, waren Duitse kooplieden prominent aanwezig in de grote Atlantische havens en namen ze met succes deel aan koloniale ondernemingen. Ze verhandelden ook koloniale goederen en exotische stoffen naar de Duitstalige gebieden. Het project onderzoekt de import, verspreiding en productie van kennis over exotische stoffen, die voornamelijk werden geconsumeerd als therapeutische producten, en draagt bij aan de studie van de vroegmoderne consumptiecultuur in Duitsland tijdens de epistemische overgang van de vroegmoderne periode naar de moderniteit. Tot nu toe weten we heel weinig over de distributie en consumptie van deze goederen, hoewel de komst van exotische middelen naar Europa aanzienlijk bijdroeg aan de verwetenschappelijking van de geneeskunde. Dit verving het humoraal-pathologische begrip van ziekte door een meer wetenschappelijke kijk op het lichaam, dat steeds beter in staat was om ziekten te identificeren en nieuwe manieren te vinden om ze te behandelen. Het onderzoekt handelsstatistieken om conclusies te trekken over de omvang en snelheid van de toename in de import van exotische geneesmiddelen. Het project analyseert de productie van kennis over geneesmiddelen in een levendige commerciële drukcultuur die zich tussen het einde van de zeventiende en het begin van de negentiende eeuw ontwikkelde, steeds gedifferentieerder werd en verschillende lezersgroepen aansprak. Deze boeken bevatten, naast veel andere informatie, adviezen over hoe de exotische middelen in de medische praktijk kunnen worden gebruikt en door de kopers kunnen worden geconsumeerd. Tot slot wordt ook de consumptie onderzocht aan de hand van medische voorschriften en receptenboeken, waardoor het mogelijk wordt om ten minste voor geselecteerde steden in het Duitse achterland te begrijpen hoe exotische middelen in deze periode werden geïntegreerd in de medische praktijk. Alle bronnen worden digitaal beschikbaar gemaakt door middel van AI-gestuurde OCR- en HTR-transcriptie en onderzocht met innovatieve methoden van de Digital Humanities.Onderzoeker(s)
- Promotor: Van Damme Ilja
- Mandaathouder: Fertig Christine
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)
- Onderzoeksproject