Onderzoek Enis Ukshini

Abstract

De complexe vorm van het mondstuk van de saxofoon heeft een cruciale invloed op de unieke klank en speelbaarheid van het instrument. Het geluid wordt gegenereerd door een zeer ingewikkeld samenspel tussen de mechanica van een vibrerend riet en de hydrodynamische eigenschappen van de mondstukholte. Er zijn geavanceerde computermodellen voorgesteld om inzicht te krijgen in dit systeem, maar essentiële invoergegevens ontbreken. In dit project wordt een geavanceerde drukgevoelige verftechniek gebruikt om de drukverdeling in het mondstuk in beeld te brengen. Een op maat gemaakt stroboscopisch systeem in combinatie met speciale snel reagerende verf zal het mogelijk maken om tijdsgeresolveerde metingen uit te voeren. Deze zullen het mogelijk maken om de faserelatie tussen de druk van het mondstuk en de beweging van het riet te ontrafelen en de werkelijke drijvende kracht op het riet over zijn oppervlak te berekenen. De gegevens vormen een aanvulling op een onderzoek naar de relatie tussen de fysieke prestaties van het mondstuk en de artistieke toepassing. Inzicht in de fundamentele relaties tussen de vorm van het mondstuk en de klank van het instrument opent mogelijkheden om met 3D-printing geheel nieuwe mondstukvormen te maken, die de tekortkomingen van de huidige ontwerpen kunnen verhelpen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Ukshini Enis

Onderzoeksgroep(en)

• Biomedische Fysica

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De klank van rietinstrumenten wordt sterk bepaald door het mondstuk. De saxofoon is hiervan een belangrijk voorbeeld. Momenteel worden de karakteristieken van een mondstuk vooral beschreven via subjectieve termen. Kwantitatieve parameters ontbreken. 3D-printtechnieken maken de realisatie van volledig nieuwe mondstukontwerpen mogelijk, maar er zijn efficiënte procedures nodig om het effect op artistieke prestaties te testen. In dit project wordt eerst het effect van ontwerpaanpassingen op de drukverdeling in het mondstuk en de dynamica van het riet onderzocht. Vervolgens zal een groep spelers en luisteraars bestaande mondstukontwerpen subjectief beoordelen. Via geavanceerde geluidsbewerkingsmethoden wordt het verband gelegd met kwantitatieve parameters. Dan wordt met een geautomatiseerde saxofoonopstelling de kwantitatieve speeleigenschappen van de mondstukken bepaald. Deze worden gecorreleerd aan de subjectieve en objectieve analyse van de metingen met muzikanten. Het project zal resulteren in een sterk versneld ontwerp van mondstukken en in beschrijving van hun karakteristieken via objectief meetbare parameters. Als finale test zal de versnelde ontwerpcyclus gebruikt worden om een mondstuk met makkelijkere speelbaarheid te creëren, wat de leercurve van beginnende spelers zal versnellen. De workflow zal het pad effenen naar mondstukken met heel nieuwe klankmogelijkheden, en zo een waaier van nieuwe artistieke mogelijkheden openen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dirckx Joris
• Mandaathouder: Ukshini Enis

Onderzoeksgroep(en)

• Biomedische Fysica

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject