Onderzoek Esther de Boe

Abstract

Heel wat organisaties in Vlaanderen, waaronder CAW en CLB, bieden actief chathulp aan, zowel met gekende cliënten op afspraak als via een anonieme chattool. De organisaties worden steeds vaker geconfronteerd met cliënten, die niet (voldoende) kunnen geholpen worden in het Nederlands. Omdat in chathulpverlening geen beroep kan gedaan worden op sociaal tolken, zoeken CAW en CLB naar mogelijkheden om vertaaltechnologie in te schakelen in de chat om zo dit kanaal ook toegankelijker te maken voor deze cliënten. Met de eerste fase van het project voeren we een wetenschappelijk onderzoek naar de kwaliteit van machinevertalingen (door middel van DeepL) van hulpverleningsgesprekken. De onderzoeksvraag die we daarbij willen hanteren is de volgende: In welke mate kan machinevertaling via DeepL emotioneel geladen gesprekken in realtime chathulpverlening ondersteunen? In de tweede fase zullen CAW en CLB inzetten op de ontwikkeling van een professioneel handelingskader en op de ontwikkeling van een gepast trainingsaanbod voor het gebruik van vertaaltechnologie in chathulpverlening. Met het project willen we een eerste stap zetten in de richting van het integreren van vertaaltechnologie in chatsoftware van CAW en CLB. De onderzoeksresultaten en het ontwikkelde handelingskader zullen daar in belangrijke mate aan bijdragen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: de Boe Esther

Onderzoeksgroep(en)

• Vertaalwetenschap, Tolkwetenschap en Interculturele Studies (TricS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Simultaantolken (ST) is een complexe cognitieve activiteit die bestaat uit gelijktijdige taken: taalbegrip, -productie en monitoring. Dit gebeurt in een werkomgeving met steeds meer technologie, waarin informatie via meerdere kanalen (multimodaal) binnenkomt. De verbale en non-verbale informatie van de spreker wordt vaak ondersteund door middelen als een slidepresentatie (met of zonder ondertiteling) of computerondersteund (CAI) tolken (terminologiesoftware). Toch bestaat er weinig empirisch onderzoek naar de balans tussen het effect van deze hulpmiddelen op de tolkprestatie en de toegevoegde cognitieve belasting op de informatieverwerking. Deze leemte willen wij vullen door het effect te onderzoeken van multimodaliteit op prestatie, visuele aandacht, cognitieve belasting, stress en gebruikerservaring van tolken. Daartoe voeren we 2 experimentele studies uit met 12 professionele tolken. Studie 1 onderzoekt één type ondersteuning: deelnemers voeren een taak uit in 4 condities, namelijk (1) ST (geen ondersteuning-baseline); (2) ST + slides; (3) ST + CAI-tool; (4) ST + intralinguale ondertiteling. Studie 2 onderzoekt 4 combinaties van ondersteuning: (1) ST + slides (baseline); (2) ST + slides + CAI; (3) ST + slides + intralinguale ondertiteling; (4) ST + slides + interlinguale ondertiteling. Tijdens de taken wordt de spreeksnelheid, een belangrijke probleemfactor bij ST, gemanipuleerd om het effect ervan te meten in relatie tot het type ondersteuning. Het project combineert objectieve en subjectieve dataverzameling en -analyse (mobiele eyetracking, polsbandjes en interviews) om diepgaande fundamentele kennis over multimodaliteit en cognitie te genereren, die ook opleiding en praktijk van tolken ten goede komt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Robert Isabelle
• Co-promotor: de Boe Esther
• Mandaathouder: Breuskin Camille

Onderzoeksgroep(en)

• Vertaalwetenschap, Tolkwetenschap en Interculturele Studies (TricS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Simultaantolken (Simultaneous Interpreting, SI) is mondelinge vertaling in realtime van een mondelinge toespraak van een spreker door een tolk, die gewoonlijk werkt vanuit een geluiddichte cabine in een vergaderzaal. SI vereist een complexe informatieverwerking, aangezien de tolk verschillende taken tegelijk moet uitvoeren (d.w.z. luisteren, verstaan en produceren van spraak). Tolken krijgen vaak vooraf een schriftelijke versie van de door de spreker te houden toespraak, een extra informatiebron die kan worden gebruikt bij de taakvoorbereiding, maar ook tijdens de toespraak. Deze laatste praktijk wordt "SI with text" of "SIMTEXT" genoemd. Hierbij is sprake van multimodale cognitieve verwerking, aangezien de tolk nu informatie ontvangt via verschillende kanalen, gelijktijdig auditief en visueel. Hoewel de beschikbaarheid van de tekst intuïtief een nuttige ondersteuning lijkt voor het volbrengen van de tolktaak, hebben eerdere experimenten met SIMTEXT aangetoond dat multimodale input de cognitieve informatieverwerking complexer maakt en als zodanig het potentiële faciliterende effect kan ondermijnen. Het bewijsmateriaal dat deze hypothese ondersteunt is echter niet overtuigend, aangezien slechts weinig studies zich met deze kwestie hebben beziggehouden en de toegepaste methodologie vaak onvoldoende ecologisch valide is als gevolg van artificiële experimentele omstandigheden, het gebruik van minder nauwkeurige instrumenten, subjectieve metingen of de exclusieve focus op slechts één inputvariabele. Wij stellen daarom voor om het effect van multimodale input op de cognitieve verwerking in SIMTEXT te onderzoeken door experimenten op te zetten met professionele simultaantolken die een SI- en een SIMTEXT-taak zullen uitvoeren in omstandigheden die dicht bij de werkelijkheid staan, d.w.z. in een tolkcabine en voorzien van eye-tracking brillen. Door het manipuleren van een combinatie van inputvariabelen met betrekking tot inhoud, vorm en uitvoering van de mondelinge toespraken in beide experimentele condities (SI en SIMTEXT), zal het faciliterende effect van tekst in SI worden onderzocht. De studie heeft een mixed-method design. Enerzijds worden kwantitatieve gegevens verzameld door middel van een mobiele eye tracking bril om het effect te meten van het gebruik van tekst op de cognitieve informatieverwerking en de allocatie van visuele aandacht. Anderzijds worden kwalitatieve gegevens verzameld door middel van retrospectieve online vragenlijsten met betrekking tot de waargenomen cognitieve belasting van de deelnemers. Naast het bestuderen van het effect van het gebruik van tekst op de informatieverwerking, zal ook gekeken worden naar het effect op het tolkproduct in de vorm van opnames van de tolktaken, die aan een kwalitatieve analyse zullen worden onderworpen. Door gebruik te maken van een combinatie van inputvariabelen en complementaire methodes willen we de cognitieve verwerking van multimodale informatiebronnen in SI vanuit een veel breder perspectief onderzoeken dan tot nu toe het geval is geweest in studies over dit onderwerp. Op die manier willen we nieuwe inzichten genereren in het onderzoek naar multimodaliteit en cognitie, die tevens van groot belang zullen zijn voor de praktijk en opleiding van simultaantolken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Robert Isabelle
• Co-promotor: de Boe Esther

Onderzoeksgroep(en)

• Vertaalwetenschap, Tolkwetenschap en Interculturele Studies (TricS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject