Onderzoek Greta Schoeters

Abstract

Dit wetenschappelijk onderzoek gaat middels humane biomonitoring en milieumetingen na hoe een 300-tal jongeren in de regio rond 3M worden blootgesteld aan PFAS en wat deze blootstelling doet in het lichaam. Het studie-opzet is interdisciplinair.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Loots Ilse
• Co-promotor: Bervoets Lieven
• Co-promotor: Eens Marcel
• Co-promotor: Schoeters Greta

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek naar Ecologische en Sociale verandering (CRESC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Voorbereidend (interdisciplinair) wetenschappelijk onderzoek, het uitwerken van een concept én het testen in de praktijk van een digitale 'Report-Back 2.0' tool: een semi-geautomatiseerde, gepersonaliseerde rapportering van individuele humane biomonitoringresultaten aan studiedeelnemers.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Loots Ilse
• Co-promotor: Schoeters Greta

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek naar Ecologische en Sociale verandering (CRESC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Vlaamse overheid. UA levert aan de Vlaamse overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Schade aan het DNA en afwijkingen in DNA-herstelmechanismen liggen aan de basis van vele levensbedreigende ziektes zoals kanker. De puberteit , een periode waarin het lichaam sterke veranderingen ondergaat, blijkt een gevoelig tijdsvenster te zijn voor DNA schade. Verschillende milieu- en levensstijlfactoren kunnen bijdragen aan het veroorzaken van deze schade. Het doctoraatsonderzoek kaderde binnen het Vlaams Steunpunt Milieu en Gezondheid en had een tweeledige doelstelling. Eerst en vooral hebben we DNA-schade bij Vlaamse jongeren ( 14-15 jaar) gemeten en evalueerden we in welke mate blootstelling aan potentiele kankerverwekkende stoffen een meetbare invloed heeft. We vonden dat verhoogde gehaltes in urine of bloed van gekende carcinogenen of hun metabolieten (polycyclische aromatische koolwaterstoffen, benzeen, chroom, etc.) in verband konden worden gebracht met korte termijn DNA-schade zoals vastgesteld door de alkalische komeettest en urinair 8-hydroxydeoxyguanosine (8-OHdG). Ook chemicaliën met nog onvoldoende beschikbare humane toxiciteitsgegevens, zoals ftalaten, correleerden met de systemische oxidatieve stress merker (8-OHdG). DEHP ftalaat metabolieten waren niet alleen geassocieerd met 8-OHdG maar ook met een verhoogde rapportering van astma. Een tweede deel van dit werk trachtte via expressienalayse van het genoom van bloedcellen meer inzicht te verwerven in de moleculaire mechanismen van genetische schade die gedetecteerd worden door de DNA-schade merkers. Om genexpressie profielen in populatiestudies te bestuderen hebben we eerst de bloedcelcollectiemethode en preparatie voor genexpressie analyse geoptimaliseerd. In twee onafhankelijke populaties werden verbanden tussen traditionele biomerkers van DNA-schade en genexpressie veranderingen bestudeerd. We identificeerden genen waarvan de transcriptieveranderingen significant correleerden met DNA-schade gemeten door de micronucleus test. In een derde studiepopulatie van 14- en 15-jarige jongeren werden vier micronucleus gerelateerde genen verder onderzocht . Significante micronucleus gerelateerde verandering in RAC1-expressie werden bevestigd in jongens. Daarnaast waren RAC1 en VEGFA significant geassocieerd met de alkalische komeettest in de jongerenpopulatie, en waren ook CAPN12 en TP73 significant geassocieerd met de komeettest, maar opnieuw enkel bij jongens. De studie toont dat de huidige polluent gehaltes in urine en bloed van Vlaamse jongeren gerelateerd zijn met meetbare transiente DNA-schade. De analyse van genexpressieprofielen en biomerkers van DNA-schade kan leiden tot het beter begrijpen van het werkingsmechanisme van specifieke chemicaliën die betrokken zijn in DNA-schade, herstel en oxidatieve stress..

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta
• Mandaathouder: Franken Carmen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek naar de opleiding en de bewustmaking van beroepsmensen uit de gezondheidszorgsector inzake milieugeneeskunde en medische milieukunde, in het kader van het Belgische NEHAP 2009-2013 (in opdracht van de gemengde Interministeriële Conferentie Milieu en Gezondheid). Het onderzoek moet toelaten diverse aanbevelingen te formuleren: - aanbevelingen over de haalbaarheid om milieugezondheid te includeren in de opleiding van medische professionals, zowel studenten als zij die reeds werkzaam zijn in de sector. - aanbevelingen rond tools en instrumenten om de aandacht voor milieugezondheid te ondersteunen in de dagelijkse medische of gezondheidspraktijk. - aanbevelingen over de minimale kennis en vaardigheden in de curricula van opleidingen voor medische professionals (met inbegrip van verplegers en vroedvrouwen).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Loots Ilse
• Co-promotor: Schoeters Greta

Onderzoeksgroep(en)

• Milieu en Samenleving (M&S)
• Centrum voor Onderzoek naar Ecologische en Sociale verandering (CRESC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Steunpunt 2012-2015 is een interuniversitair consortium van onderzoeksteams die zijn gespecialiseerd in milieugezondheid. Verschillende disciplines werken samen aan lange termijnonderzoeksopdrachten: toxicologen, medici, epidemiologen en sociologen. Dit 3e generatie steunpunt staat enerzijds in het teken van de referentiebiomonitoring bij drie leeftijdsgroepen, representatief voor heel Vlaanderen en anderzijds de vergelijking met biomonitoring in het aandachtsgebied Gentse kanaalzone. De onderzoeksgroep van prof. Loots staat in voor beleidsvoorbereidend onderzoek, risicocommunicatie en risk governance. Er worden methodieken ontwikkeld om het wetenschappelijk onderzoek zelf (opzet én groepsresultaten) enerzijds meer transparant te maken voor de betrokkenen en anderzijds om uitdrukkelijk (het perspectief van) belanghebbenden bij het onderzoek te mobiliseren, zowel lokaal als bovenlokaal. Ook aandacht voor sociale diversiteit en milieuongelijkheid zijn punten van onderzoek. In dit laatste verband wordt niet alleen statistisch onderzoek gevoerd maar ook geëxperimenteerd met een aanvullende recruteringsstrategie. Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Vlaamse overheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Loots Ilse
• Co-promotor: Schoeters Greta
• Co-promotor: van Sprundel Marc

Onderzoeksgroep(en)

• Milieu en Samenleving (M&S)
• Centrum voor Onderzoek naar Ecologische en Sociale verandering (CRESC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Astma is een chronische luchtwegaandoening waarvan de eerste symptomen vaak op jonge leeftijd optreden. Momenteel is het nog niet mogelijk om de diagnose van astma te stellen bij kinderen jonger dan 6 jaar. Dit onderzoek richt zich op het zoeken naar nieuwe biomerkers voor deze aandoening die gemeten kunnen worden door middel van niet-invasieve staalname. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de differentiële analyse van proteïnen in speeksel, nasale lavage matrix en uitgeademende lucht condensaat bij astmapatiënten en gezonde controlepersonen. Door het niet-invasieve karakter van de staalname, is een diagnostische test gebaseerd op deze biomerkers zowel voor kleine kinderen als volwassenen mogelijk en ethisch meer verantwoord.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta
• Mandaathouder: Goris Mieke

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project bestudeert de biomerkers in uitgeademde lucht voor inschatting van de langetermijnimpact van luchtpolluenten op de respiratoire gezondheid en allergieën.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doctoraat heeft als doel te werken aan deze teststrategie voor het opsporen van relevante milieu polluenten, zoals pesticiden die neurotoxiciteit tijdens vroege ontwikkeling van organismen kunnen veroorzaken. Vanwege de complexiteit van het target, nl. het neurologisch systeem in embryo's is een 'whole organism' benadering aangewezen. Beschikbare cellulaire systemen moeten verder geoptimaliseerd worden, en een batterij moet opgezet worden om elk van de processen in het neurologisch systeem mechanistisch te simuleren en te evalueren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta
• Mandaathouder: Heyns Ine

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project heeft als doel verder onderzoek te verrichten naar chemische en cellulaire processen die plaatsvinden, voor, tijdens of na deze reacties in een in vivo sensitizatieproces. Het onderzoek zal inzicht brengen in de respons van de assays op verschillende klassen van stoffen of stofmengsels en zal het belang nagaan van biobeschikbaarheid, fysico-chemische verandering van de teststoffen en communciatie tussen verschillende celtypes. En beter begrip van deze processen en hun relevantie voor de bestaande voorspellingsmodellen zal ons in staat stellen om een geïntegreerde (gelaagde) aanpak te ontwikkelen gebaseerd op een set van in vitro of in silico testmethoden gericht op de verschillende bio-chemische processen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta
• Mandaathouder: Remy Sylvie

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds VITO. UA levert aan VITO de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta
• Mandaathouder: Wens Britt

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta
• Mandaathouder: Lambrechts Nathalie

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Er bestaat een stijgende trend in het voorkomen van astma vooral bij kinderen. De exacte oorzaak van astma is nog niet gekend, maar waarschijnlijk gaat het om een complexe interactie van verschillende factoren zoals genetische aanleg en levensstijlfactoren maar ook luchtverontreiniging en roken. Om een beter inzicht te krijgen is het nodig om de vroege biologische effecten te identificeren die later resulteren in astma. Hiervoor moeten biomerkers ontwikkeld worden die, ook bij de meest gevoelige populaties (kinderen'), toepasbaar zijn. Bovendien is er nood aan niet-invasieve testen die in grootschalige bevolkingsonderzoeken toegepast kunnen worden en die toelaten om de relatie tussen milieufactoren en ontsteking en beschadiging van de luchtwegen te evalueren. Tot nu toe werd in het onderzoek naar biomerkers voor astma gebruik gemaakt van invasieve methoden zoals broncheoalveolair lavage, sputum of bloed. In dit project willen we een niet-invasieve methode ontwikkelen toepasbaar op het condensaat van uitgeademde lucht. Er zijn reeds enkele onderzoeken uitgevoerd waarbij gebruik gemaakt werd van de gasfase en vloeibare fase van uitgeademde lucht. In het condensaat werden biologische moleculen gemeten die in verband konden gebracht worden met de status van de luchtwegen. Het niet-invasieve karakter van deze meetmethode heeft tot gevolg dat de techniek ook kan worden toegepast bij kinderen en een enorm potentieel heeft om toegepast te worden in grootschalige biomonitoringsonderzoeken naar de effecten van luchtverontreiniging op de ontwikkeling van astma en luchtwegproblemen. Dit doctoraatswerk is erop gericht om de collectietechnieken voor uitgeademde lucht te optimaliseren en toepasbaar te maken voor biomonitoringsonderzoek in het kader van onderzoek naar de relatie tussen milieu en gezondheid. Een eerste doel bestaat uit de optimalisatie van de methode voor de collectie van uitgeademde lucht. Vervolgens zullen in het condensaat biomerkers voor longontsteking en oxidatieve schade geïdentificeerd worden. Gezien de complexiteit van ontsteking en oxidatieve stress en hun interactie in ziekten zoals astma, verwachten we dat verschillende biologische effecten kunnen bijdragen tot beschadiging van de luchtwegen. Het is de bedoeling om het eiwitpatroon van uitgeademde lucht te onderzoeken met proteoomanalyse. Dit is momenteel de meest krachtige techniek om op een snelle wijze in biologische weefsels veranderingen in het eiwitprofiel te detecteren als reactie op veranderde blootstellings- of fysiologische condities. Technieken zoals tweedimensionele gelelectroforese, vloeistofchromatografie en massaspectrometrische analyse zullen gebruikt worden. om verschillen in eiwitpatronen op te sporen in uitgeademde lucht na blootstelling aan specifieke omgevingspolluenten. Tijdens dit project zullen stalen van rokers en niet-rokers vergeleken worden. De eiwitten die differentieel aanwezig zijn in de uitgeademde luchtstalen zullen geselecteerd worden voor verdere studie waarbij aandacht zal gaan naar meer eenvoudige bepalingstechnieken, reproduceerbaarheid van de meyhode en de toepasbaarheid voor onderzoek bij kinderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schoeters Greta
• Mandaathouder: Bloemen Karolien

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject