Onderzoek Hans Keune

Abstract

Dit project heeft als doel natuurinterventies te onderbouwen in functie van een klimaatadaptieve zorgomgeving. We spreken hier van 'zorgnatuurinterventies'. Een zorgnatuurinterventie is een wetenschappelijk onderbouwde natuurinterventie binnen een bepaalde zorgcontext met als doel (i) het verhogen van de biodiversiteit, (ii) het verbeteren van de gezondheid (mentaal, fysiek en sociaal) en (iii) het bijdragen aan een klimaatadaptieve omgeving waar water gebufferd wordt, koolstof wordt opgeslagen en het hitte-eiland-effect wordt gemilderd. Gedurende 4 jaar worden 3 à 5 proeftuinen verspreid over Vlaanderen opgevolgd. In die proeftuinen wordt meer kwaliteitsvolle natuur ingericht op wandelafstand van een specifieke doelgroep of setting met een maatschappelijke of zorg-nood en waarvoor die natuur bijdraagt tot herstel van zowel mens als omgeving.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

BIONEXT zal kennis, instrumenten en handleidingen ontwikkelen voor het integreren van aandacht voor biodiversiteit in beleid, en zal concrete opties aanreiken voor het initiëren, versnellen en opschalen van transformatieve maatschappelijke veranderingen die noodzakelijk zijn voor biodiversiteit. BIONEXT zal een innovatief Nexus Modeleer Kader ontwikkelen dat zal zorgen voor intergratie van scenarios en oplossingsrichtingen in co-productie met stakeholders. Hierbij zal aandacht zijn voor de linken tussen biodiversiteit, water, voeding, energie, transport, klimaat en gezondheid en simulatie bieden van impact van indirecte en directe factoren van invloed op biodiversiteit. Mbv een database van transformatieve case studies zal BIONEXT beleidsmakers en beslissers betrekken in het verkennen van mogelijkheden van het concept van transformatieve verandering. Plausibele toekomstscenario's en wenselijke natuur-positieve visies voor Europa en diverse rechtvaardige transitiepaden zullen worden gecreëerd in lokale workshops en focus groepen in diverse steden in Europa. Door het betrekken van verschillende stakeholders, zal de BIONEXT Pathways App ontwikkeld worden als een nieuw besluitvorming ondersteuningsinstrument, voor het formuleren van beleidsopties en het implementeren van trajecten voor de biodiversiteitsnexus. De resultaten zullen bijdragen aan kennisontwikkeling, capaciteitsopbouw en netwerking tbv IPBES, EU, beleidsmakers en het brede publiek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans
• Co-promotor: Springael Johan
• Co-promotor: Van geertruyden Jean-Pierre

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Ruimte is een schaars goed geworden. Een derde van het oppervlak in Vlaanderen is al in beslag genomen, elke dag komen daar 6 hectaren bij. Bovendien is 16% van het totale oppervlak verhard. Hoe kunnen we met andere ogen naar onze buurt kijken? Van wie is ruimte? Hoe kunnen we die mooier, gezonder en klimaatvriendelijker maken? 'Wij zijn Ruimte' wil scholen en buurtgroepen tools aanreiken om met deze vragen aan de slag te gaan, via les- en werkpakketten die we via 5 piloottrajecten participatief uitwerken. Wat? 5 lokale samenwerkingen (lokaal bestuur, lagere school en buurtgroep) voor het participatief uitwerken van een les- en werkpakket 5 concrete en haalbare plannen voor een actie in de gemeente of stad, van groenere en gedeelde speelplaatsen en moestuinen tot autoluwe schoolstraten en wie weet … Inzichten verzamelen over de impact van onze workshops, brainstormsessies en methodieken op de betrokkenheid van de deelnemers en draagvlak in de buurt rond duurzaam ruimtegebruik

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De complexe mondiale uitdagingen waarmee de Europese steden vandaag de dag worden geconfronteerd, zullen naar verwachting in de komende decennia nog dramatischer worden. Er wordt voorspeld dat in 2050 tot 70% van de totale wereldbevolking in stedelijke gebieden zal wonen. In Europa is dit echter al werkelijkheid geworden aangezien 74,5% van de Europese bevolking momenteel in stedelijke gebieden woont, wat Europa de op twee na meest verstedelijkte regio op onze planeet maakt. Volgens de World Urbanization Prospects van de Verenigde Naties zal een verdere verstedelijking in Europa ertoe leiden dat tegen 2040 80 % van de bevolking in steden zal wonen en tegen 2050 85 %. Europa wordt geconfronteerd met onderling samenhangende sociale, gezondheidsgerelateerde, ecologische en economische uitdagingen van verstedelijking. Een mondiaal kader, de SDG's van de VN, kan de ontwikkeling van oplossingen voor deze uitdagingen van verstedelijking sturen. GogreenRoutes zal, in samenwerking met verschillende Europese onderzoeksinstituten en steden, helpen de SDG's aan te pakken en zal gebruik maken van een transdisciplinaire kennisbasis die verder gaat dan op de natuur gebaseerde oplossingen oftewel nature-based solutions (NBS), ecosysteemdiensten en stedelijke groene infrastructuurbenaderingen. Dit doormiddel van het gezamenlijk ontwikkelen en uitvoeren van innovatieve mechanismen om deze uitdagingen op te lossen en grotere menselijke en ecologische gezondheidstoestanden in de stedelijke omgeving mogelijk te maken. De UND SDG-doelstelling voor veerkracht en duurzame steden (11.7) om "universele toegang te bieden tot veilige, inclusieve en toegankelijke, groene en openbare ruimten, met name voor vrouwen en kinderen, ouderen en personen met een handicap" staat centraal in Gogreen Routes. De innovaties in Gogreen Routes zullen de EU een wereldleider maken in de baanbrekende synergie van nature-based solutions, nature-based interventies en digitale en sociale innovatie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Deze leerstoel ontvangt gedurende 3 jaar financiering van de Provincie Antwerpen en bouwt voort op het werk van het lopende project "Licht op Groen" waarin de onderzoeksgroep ELIZA samenwerkt met de Provincie Antwerpen. Vanaf 2019 zet de leerstoel zich in op onderzoek, onderwijs en dienstverlening over de betere afstemming tussen eerstelijns gezondheidszorg en een natuurlijke leefomgeving: Integratie van kennis en praktijk: praktijkgericht onderzoek (actie-onderzoek/implementatie onderzoek) en onderzoekgerichte praktijk (praktijk-evaluatie) Integratie van aandacht voor natuurgerelateerde gezondheidswinst en gezondheidsrisico's Interprofessioneel: samenwerkingsonderzoek natuur sector – gezondheidssector – andere relevante sectoren; kennisoverdracht naar en door verschillende sectoren

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans
• Promotor: Remmen Roy

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject
• Onderwijsproject

Abstract

Natuur en biodiversiteit hebben niet enkel een positieve invloed op de menselijke gezondheid, ze zijn ook essentieel voor een goed en gezond leven. Hoewel dit thema binnen de gezondheidszorg steeds meer aandacht krijgt, bestaan natuuroplossingen binnen de zorg nog vaak als geïsoleerde initiatieven zonder een structurele wetenschappelijk omkadering. Vandaar dat het noodzakelijk is om een wetenschappelijk onderbouwde evaluatiemethodiek te ontwikkelen die informatie kan genereren en bewijskracht kan aanleveren met betrekking tot te boeken gezondheidswinsten enerzijds en het verstevigen van ecosystemen anderzijds. In dit onderzoek gaan we dieper in op de voorgenoemde problematiek en stellen we een conceptueel kader voor dat zal dienen als fundament van het project. Hierbij introduceren we ook een aantal bijkomende benaderingen die niet als zodanig in het bestek werden gevraagd, zoals een opleidingsperspectief en het beschouwen van de rol van het microbioom. Verder behandelen we de verschillende fases die door de opdrachtgever werden beschreven op een methodologische manier waarbij we steeds de verbinding maken met de methodiek van intervention mapping die we in een iteratief proces zullen toepassen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans
• Co-promotor: Spacova Irina

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Aangezien niet alle klimaat-gezondheidsproblematieken tegelijkertijd kunnen aangepakt worden, dringt zich een methodiek voor prioritering op om de werking van de Vlaamse werkgroep klimaat-gezondheid concreet van start te laten gaan. Tijdens het opstartoverleg van de werkgroep werd daarom beslist een subwerkgroep op te starten voor het uitwerken van een methode voor het opstellen van de prioritering. De prioriteringsoefening wil een antwoord bieden op deze vraag: Waar is grootste nood aan, waar is meeste gezondheidswinst te behalen op vlak van klimaat-gezondheid door preventieve acties (korte of lange termijn)? De subwerkgroep werkt aan een pragmatische methode om structuur aan te brengen in het complexe vraagstuk van prioritering. De werkgroepleden zullen via een vragenlijst bevraagd worden. Deze opdracht omvat: - De verwerking van de binnengekomen antwoorden op de bevraging - Het toekennen van gewichten voor het expertniveau en het uitvoeren van een sensitiviteitsanalyse (MCDA)

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In antwoord op een uitnodiging van de Fondation Botnar, stelde de International Foundation for Science (IFS) zich kandidaat voor management van het Young People and Relational Wellbeing Research Program.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het belang van natuur voor de ontwikkeling van de jongeren (12- 18 jaar) wordt veelvuldig aangehaald in de wetenschappelijke literatuur. Zowel voor de gezondheid, het welbevinden en schoolprestaties, als voor het leggen van fundament voor een duurzame milieuvriendelijke houding als burger. Toch lijken jongeren in het secundair onderwijs minder interesse te tonen in de natuur. Hoewel verschillende organisaties natuur-educatieve programma's aanbieden, blijkt de vraag vanuit de jongeren en scholen zelf hiernaar niet erg hoog. Omwille van deze mismatch werd er binnen dit onderzoeksproject een antwoord gezocht op de volgende onderzoeksvragen: 1) Wat is de stand van zaken in wetenschap en beleid met betrekking tot het belang van en de drempels en hefbomen voor het werken rond natuurbetrokkenheid met jongeren (12-18j) in het secundair onderwijs? 2) Wat kunnen we leren uit internationale voorbeeldpraktijken over het omgaan met de geïdentificeerde drempels en hefbomen, op het vlak van onderwijs en de jongeren zelf ? 3) Welke aanbevelingen kunnen op basis van beide verkenningen geformuleerd worden rond natuurbetrokkenheid bij jongeren in het secundair onderwijs in Vlaanderen en voor volgende stappen voor ondersteunend beleid? Deze onderzoeksvragen werden beantwoord door middel van een systematische literatuurstudie en drie casestudies.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans
• Co-promotor: Boeve-de Pauw Jelle
• Co-promotor: Michels Nele
• Co-promotor: Van Petegem Peter

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In onze snel verstedelijkende wereld, neemt het aantal chronisch gezondheidsproblemen toe. Onduidelijk is wat daarbij de rol is van verminderde toegang tot natuur en biodiversiteit in stedelijke omgevingen. Een belangrijke mogelijke verklaring voor betere gezondheid door contact met natuur, is een beter functionerende immuniteit. Ondanks toegenomen bewijs dat mensen met een meer divers microbioom of met meer contact met natuur gezonder zijn, is er nog gebrek aan kennis over de invloed van biodiverse stadsnatuur op het menselijk microbioom en vermindering van chronische ziekte. Een bijkomende uitdaging betreft toegang tot natuur voor iedereen: nu is er sprake van ongelijke toegang voor sociale groepen met verschillende socio-economische en culturele achtergrond. In dit project wordt het microbioom van de leefomgeving gedefinieerd als aanwezigheid van microben in bodem, op planten. Dit wordt in verband gebracht met stof in de lucht, en wordt er gekeken naar de maatschappelijk verdeling. B@SEBALL onderzoekt hoe biodiversiteit in de school/speelplaatsomgeving een positieve bijdrage kan leveren aan de gezondheid van kinderen (astma en allergieën) en mentaal welbevinden, en hoe dit gelinkt kan worden aan diversiteit van het menselijk microbioom. Tevens zal B@SEBALL onderzoeken wat de kansen zijn om gezondheidsongelijkheid onder kinderen te verminderen via biodiversiteit in schoolomgevingen. Verder zal B@SEBALL onderzoeken hoe die kennis nuttig kan zijn voor ontwerp en beheer van de school/speelplaatsomgeving, als ook voor relevant overheidsbeleid, onderwijs en gezinsleven. Via haar partners maakt B@SEBALL hierbij gebruik van bestaande schoolprojecten gericht op vergroening van speelplaatsen in Vlaanderen (MOS) en Wallonië & Brussel (GoodPlanet Belgium).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Steeds meer komt het belang van een gezonde leefomgeving in de aandacht. Met dit project willen we een bijdrage leveren aan de kennis over gezond versterken van woonkernen in het Merodegebied. Door lokale zorgverleners te betrekken in het planproces zoeken we naar een manier om enerzijds het gebied beter te kunnen benutten door de zorgsector, anderzijds het natuurlijke kapitaal in de kernen te verhogen in functie van gezondheid. Het project resulteert in richtlijnen voor ruimtelijk ontwerpers voor gezonde kernversterking. Daarnaast wordt het project beschouwd als een leerproces naar een interdisciplinaire samenwerking tussen de ruimtelijke planning en zorgsector op niveau van beleid, onderzoek en praktijk.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Maatschappelijke context: Naar aanleiding van het maatschappelijke probleem burn-out, tracht het project Boerenrustpunt boerenbedrijven en burn-out coaches te laten samenwerken via uitgewerkte coaching trajecten op vier verschillende boerderijen (Vlaams Ruraal Netwerk, 2019). Zowel aan de vraagzijde (personen met burn-out, arts, psycholoog of coach) als aan de aanbodzijde (zorgboerderijen) is er een duidelijke vraag. Echter, vinden de twee werelden elkaar nog niet voldoende. Zeker sinds de wijziging in de financiering van de zorg naar een meer persoonsgebonden budget, de 'zorgrugzak', dient de vroegere klassieke driehoeksverhouding voorziening-zorgvrager-boer vervangen te worden door een nieuwe driehoeksverhouding arts/psycholoog/coach-zorgvrager-boer. Missie: De missie van 'Boerenrustpunt' is om de bestaande kennis rond burn-out te vertalen naar een zorgboerderij-context. Dit door zorgboeren te vormen, te versterken en door een samenwerking met professionele coaches uit te werken. Dit wordt vertaald in werkmodellen én de uitwerking van een evaluatiekader om de effecten op te volgen. Praktisch: Concreet werken 4 boerenbedrijven samen met 7 burn-out coaches. Op het bedrijf wordt door hen samen een concrete plek ingericht: het boerenrustpunt. Door de burn-out coach wordt een coaching traject uitgewerkt voor mensen met een burn-out dat start vanuit het boerenrustpunt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De voertaal van dit Europees project is het Engels. To protect the health of populations and individuals, policies need to integrate environmental and health issues. The aim of HENVINET is to support such informed policy making. HENVINET will review, exploit and disseminate knowledge on environmental health issues based on research and practices, for wider use by relevant stakeholders.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Loots Ilse
• Co-promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Onderzoek naar Ecologische en Sociale verandering (CRESC)
• Milieu en Samenleving (M&S)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bijdrage gaat in op de vraag hoe om te gaan met de complexiteit van milieuvraagstukken zoals die aan de orde zijn in tal van MIRA-producten. De traditionele wetenschappelijke benadering wordt steeds vaker ter discussie gesteld, zeker wat betreft maatschappelijke en beleidsrelevantie. Er is nood aan alternatieven. Erkenning van de inherente complexiteit van bijvoorbeeld milieuthema's is hiertoe een eerste stap. Vervolgens stelt zich de vraag hoe we op een relevante en meer transparante wijze met beperkte kennis rond die belangwekkende thema's om kunnen gaan en te communiceren. Twee cases dienen ter illustratie: de manier waarop het Intergovernmental Panel on Climate Change tot onderzoeksconclusies komt en het Vlaams Steunpunt Milieu en Gezondheid bij de interpretatie van resultaten uit de humane biomonitoring.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Loots Ilse
• Co-promotor: Keune Hans

Onderzoeksgroep(en)

• Milieu en Samenleving (M&S)
• Centrum voor Onderzoek naar Ecologische en Sociale verandering (CRESC)

Project type(s)

• Onderzoeksproject