Onderzoek Iason Jongepier

Abstract

Historische kaarten zijn niet alleen unieke erfgoedobjecten, maar ook 'containers' met kostbare gegevens over de evolutie van het culturele en natuurlijke landschap. Vanaf de 16e eeuw werden in het huidige België grote aantallen handgetekende en lokale kaarten geproduceerd, gevolgd door de Ferraris- en gedrukte Vandermaelen-kaartenreeksen en groot- en middenschalige kadastrale kaarten. Wat overblijft van dit unieke erfgoed is verspreid over openbare en privécollecties, waardoor gebruikers van digitale historische kaarten moeite hebben om deze kaarten optimaal te gebruiken. Artemis is ervan overtuigd dat deze rijkdom aan gedetailleerde kaarten en kaartseries een groot potentieel heeft om landschappen, hun evolutie en hun mogelijke toekomst(en) te onderzoeken - bijvoorbeeld in onderzoeksgebieden als Historische Geografie, Ecologie (biodiversiteit en watermanagement) en Ruimtelijke Planning. Artemis heeft als doel om goed gedefinieerde corpora van zowel handgetekende als gedrukte kaarten van voor ca. 1880 te verwerken, digitaal te verrijken, beschikbaar te maken en te valoriseren. Het maakt daarvoor gebruik van state-of-the-art extractietechnieken en heeft als doel de publicatie via een IIIF-gebaseerde Linked Open Data Research Infrastructure. Het project bundelt de krachten van Universiteit Antwerpen en Universiteit Gent, is ondersteund door de belangrijkste houders van Belgische kaartenverzamelingen (ARA/KBR/ NGI), en focust op de Scheldevallei die Antwerpen met Gent verbindt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Jongepier Iason
• Co-promotor: De Block Greet
• Co-promotor: Hacigüzeller Piraye
• Co-promotor: Soens Tim
• Co-promotor: Temmerman Stijn

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het landschap dat ons omringt bevat talloze toponiemen of plaatsnamen, die een enorme tijdsdiepte vertegenwoordigen. Het hieruit extraheren van historische informatie heeft echter één grote valkuil: niet alle toponiemen hebben een 1-op-1 relatie met 'echte' historische landschapselementen. Een middeleeuwse cartograaf kon gemakkelijk 'Hic Sunt Dracones' ['Hier zijn draken'] als dummy toponiem toevoegen om een onverkend gebied te benoemen, en toponiemen kunnen verschuiven in ruimte of betekenis. Tot nog toe ontbrak een concrete methode om met deze complicaties om te gaan. Dit project modelleert de nexus toponiem-betekenis-landschap voor een cartografisch goed gedocumenteerde regio, en gebruikt vervolgens 'state-of-the-art' technieken om landschapsveranderingen van een gebied waarvoor beperkt cartografisch bewijs, maar alleen toponiemen beschikbaar zijn, in kaart te brengen. Het project heeft als doel om: (1) het onderzoekspotentieel van toponiemen te begrijpen, (2) toponiemendatasets te construeren via nieuwe methodologieën, (3) machinaal leren toe te passen voor een data-gedreven landschapsreconstructie en (4) de schaalbaarheid van de methodologie te onderzoeken. Hic Sunt Dracones zal zo leiden tot wetenschappelijke doorbraken op het gebied van toponymie en landschapsgeschiedenis door nieuwe antwoorden en methodologische oplossingen te bieden op en voor de fundamentele vraag wanneer en onder welke omstandigheden toponiemen veranderen in betekenis en ruimte.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Jongepier Iason
• Co-promotor: Kestemont Mike
• Mandaathouder: De Coster Christophe

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het Middellandse Zeegebied wordt in de literatuur traditioneel beschouwd als een grens tussen twee werelden: Noord en Zuid; Christelijk en Islamitisch. Deze interpretatie kreeg met name vorm onder invloed van nationale geschiedschrijving, waarin doorgaans doelbewust net de verschillen – en grenzen – tussen regio's worden benadrukt. DIPLOMATICON gaat voorbij aan deze ongenuanceerde visie op het Middellandse Zeegebied door een vernieuwende diplomatieke studie van deze regio in de (late) middeleeuwen, die recht zal doen aan de voortdurende interactie en uitwisselingen over geografische, culturele en religieuze grenzen heen. Geïnspireerd door de aanpak en methodologische vernieuwing gebracht door de New Diplomatic History en Connected History, focust het project op de drie belangrijkste actoren in de regio in de 14de en 15de eeuw: het Sultanaat van de Mamlukken in Cairo, en de Italiaanse staten en het vorstendom Aragon. DIPLOMATICON zal het traditionele paradigma rond politieke en culturele tegenstellingen tussen Islamietische en christelijke regio's nuanceren en corrigeren, door nadrukkelijk te focussen op de onderlinge contacten en interactie, die ook via informele diplomatieke betrekkingen plaatsvonden. Deze benaderingswijze zal toelaten om alle actoren en agenten die betrokken waren bij laatmiddeleeuwse diplomatieke processen en culturele transfers in deze regio voor het voetlicht te plaatsen, net als de enorme en wijdverspreide netwerken die zij opbouwden .

Onderzoeker(s)

• Promotor: Dekkiche Malika
• Co-promotor: Jongepier Iason

Onderzoeksgroep(en)

• Power in History - Centrum voor Politieke Geschiedenis

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Cartografische collecties worden al lange tijd gekoesterd als objecten van grote waarde en schoonheid, die de veranderende representatie van de wereld, de stad of het landschap illustreren. Het voorbije decennium heeft de massale digitalisering in hoge resolutie van historische kaarten ( in België bijvoorbeeld via het Cartesius-project), het grote publiek in staat gesteld om kaartcollecties te verkennen met behulp van gemakkelijk toegankelijke geografische zoekmachines. In de komende jaren is het echter tijd om een stap verder te gaan: zorgvuldige georeferentie en vectorisatie van kaarten, evenals de (semi-)automatische herkenning van hun inhoud zullen ons in staat stellen om kaarten te koppelen aan andere soorten digitale inhoud (andere kaarten, maar ook tekstuele bronnen en iconografie). Tegenwoordig zijn de inspanningen op het gebied van geo-ruimtelijke verankering, digitalisering en data-integratie nog steeds kostbaar, tijdrovend en gefragmenteerd. Verschillende technologieën - zoals automatische transcriptie van oud schrift of automatische extractie van grafische vormen uit historische kaarten - bevinden zich nog steeds in een experimenteel stadium. Initiatieven zoals de European Time Machine bid, waaraan zowel de Belgische Rijksarchieven als de Universiteit Antwerpen deelnemen, streven naar een technologische doorbraak die historische bronnen omvormen tot 'Big Data of the Past'. Met dit project willen we onderzoeken hoe historische kaarten een cruciale rol kunnen spelen in dit proces. Voortbouwend op de bestaande inspanningen op het vlak van digitalisering en geolokalisatie in het Rijksarchief van België en UAntwerpen, onderzoekt DIGHIMAPS het potentieel van digitale cartografische collecties als sleutel tot het ontsluiten van een nieuw digitaal universum waarin de ruimte een volledig nieuwe manier van organiseren, zoeken, analyseren en visualiseren van archiefgegevens en -collecties mogelijk maakt. DIGHIMAPS plaatst het unieke cartografische erfgoed van de Belgische Rijksarchieven in het middelpunt van een ruimtelijke digitale infrastructuur, die op termijn zal zorgen voor A) een aanzienlijk betere kennis van historische kaarten; B) Verbeterde geografische zoekmachines, C) een schat aan mogelijke toepassingen in de snel opkomende domeinen van (digitale) landschapsgeschiedenis, historische geografie en Digital Humanities; D) Een 'virtuele kaartenkamer' die een sterk gediversifieerde gemeenschap van gebruikers toelaat om zoekopdrachten en kaartanalyses uit te voeren in functie van hun noden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Soens Tim
• Mandaathouder: Jongepier Iason

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Consultancy LuxTIME project. LuxTime is een project met als hoofddoel het bouwen en visualiseren van verschillende datasets met informatie uit drie verschillende velden en wetenschappelijke perspectieven, namelijk eco-hydrologie, milieuchemie en geschiedenis

Onderzoeker(s)

• Promotor: Jongepier Iason

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project zal een grote reeks kaarten opleveren die zal worden gepubliceerd in de "Cambridge Urban History of Europe", een driedelige boekenreeks met daarin de resultaten van vijftig jaar onderzoek naar de Europese stadsgeschiedenis. Elk deel zal betrekking hebben op een belangrijke opleving van de verstedelijking: Griekse en Romeinse Oudheid, Middeleeuwen en Vroegmodern, Modern Europa van 1850 tot heden. Vertaald met www.DeepL.com/Translator (gratis versie)

Onderzoeker(s)

• Promotor: Jongepier Iason

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het VirtuaFort-project bouwt een Virtual Reality applicatie die Fort Lillo en directe omgeving omvat. Hierbij wordt een historisch correcte 3D-reconstructie van het fort in de 17e eeuw tot leven gebracht aan de hand van immersieve technologie. Tegelijkertijd worden diverse verhaallijnen aan het fort gekoppeld, om zo zowel inwoners als lokaal en duurzaam toerisme te enthousiasmeren voor deze unieke locatie. De VR-applicatie zal het tevens toelaten te switchen tussen het verleden, het heden en de toekomstplannen voor het fort. De applicatie zal begin 2022 publiekelijk gelanceerd worden, waarna ook een mogelijke uitbreiding richting andere sites onderzocht zal worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Jongepier Iason
• Co-promotor: Soens Tim

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Historische kaarten worden sinds lange tijd gekoesterd als objecten van grote waarde en schoonheid, die de veranderende representatie van de wereld, steden en (rurale) landschappen illustreren. De laatste tijd worden ze echter ook vaak gezien als meer dan louter illustraties. Tot nu toe was het verwerken van historische kaarten en het opbouwen van ruimtelijke databanken met direct af te leiden informatie om het gebruik van deze kaarten als primaire bronnen voor fundamenteel onderzoek mogelijk te maken, een zeer arbeidsintensief proces. Dit wordt vooral veroorzaakt door de noodzaak om twee tijdrovende stappen te ondernemen om historische kaarten voor te bereiden voor onderzoek: 1) de georeferentie ('overlay' van historische kaarten met de huidige situatie) en 2) de ruimtelijke annotatie van toponiemen (transcriptie en lokalisatie van plaatsnamen). Dit project wil een alternatief bieden voor dit struikelblok in de verwerking en het gebruik van digitale historische kaarten door een webapplicatie voor het crowdsourcen van zowel de georeferentie als de ruimtelijke annotatie van historische kaarten te ontwikkelen. Hierbij worden de mogelijkheden van de recent opgestarte nauwe FED-tWIN-samenwerking tussen het Departement Geschiedenis van de Universiteit Antwerpen en het Belgische Rijksarchief ten volle benut. In samenwerking met ICT-partner Webmapper worden ca. 3.000 hoge resolutie gescande historische kaarten uit de Arenbergcollectie, gedigitaliseerd door en bewaard in het Algemeen Rijksarchief, opengesteld voor de 'crowd' om zo een ruimtelijke databank van tienduizenden toponiemen op te zetten. Deze databank dient een drievoudig onderzoeksdoel: 1) fundamenteel onderzoek naar landschapsgeschiedenis op basis van 'big data of the past', in dit geval grote datasets van toponiemen; 2) het gebruik van lokale toponiemen als een manier om andere bronnen voor ruimtelijk onderzoek op te nemen en 3) een verkenning van de mogelijkheden en beperkingen van crowdsourcing bij de schaalvergroting van dit onderzoek in de komende jaren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Jongepier Iason

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Stadsgeschiedenis!

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject