Onderzoeksgroep

Expertise

Diachronie van het Nederlands en andere Germaanse talen, met hoofdklemtoon op betekenisontwikkeling in het domein van modale uitdrukkingen. Semantische analyse van modaliteit en gerelateerde categorieën.

Afwerken monografie 'Modality in Mind'. 21/09/2015 - 30/09/2016

Abstract

Het doel van deze monografie – met als titel Modality in Mind – is een empirisch gefundeerd theoretisch kader te schetsen voor de analyse van de traditionele 'modale' categorieën (dynamische, deontische en epistemische modaliteit), en van een aantal gerelateerde categorieën en dimensies, in het licht van een cognitief-functioneel perspectief op taal en taalgedrag.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Herautonomisering in de Nederlandse en Engelse modale hulpwerkwoorden: Een comparatieve diachrone corpusstudie. 01/01/2015 - 31/12/2018

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Semi-insubordinatie in het Nederlands en Noors: grammaticale, semantische en discursieve kenmerken. 01/10/2014 - 30/09/2017

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

  • Promotor: Nuyts Jan
  • Mandaathouder: Beijering Karin

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Semi-autonome onderschikking in het Nederlands en Noors. 01/10/2013 - 30/09/2014

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

  • Promotor: Nuyts Jan
  • Mandaathouder: Beijering Karin

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Een diachrone studie van de 'mental-state-predicaten' in het Nederlands 01/07/2011 - 31/12/2015

Abstract

Dit project beoogt een diachrone (taalhistorische) studie van de mental-state-predicaten 'denken', 'geloven', 'vermoeden' en 'vinden' in het Nederlands, op basis van corpusdata uit verschillende taalstadia vanaf het Oudnederlands, in functie van een bijdrage tot een aantal theoretische discussies in de historische en in de algemene taalkunde.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Wetenschappelijke opdracht (sabbatical) voor het verder onderzoek in het domein van de Nederlandse grammatica. 01/10/2007 - 30/09/2008

Abstract

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Grammaticalisatie. 01/01/2007 - 31/12/2011

Abstract

Grammaticalisatie is het proces waarbij (combinaties van) zelfstandige woorden in een taal ontwikkelen tot grammaticale markeerders. Het 'maakt' m.a.w. grammatica. Het is een complex proces met fonologische, syntactische en semantische componenten. Het is één van de 'hete' onderzoeksthema's in de huidige diachrone en typologische taalkunde, wereldwijd. Maar verschillende centrale aspecten ervan blijven onvoldoende begrepen en behoeven dringende aandacht. Dit project wil drie dimensies van het proces verder analyseren: - De semantische dimensie: Van objectieve via subjectieve naar intersubjectieve betekenissen - De aard van het proces: Grammaticalisatie en analogie - De teleologie van het proces: Is het proces unidrrectioneel?

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

De diachronie van Nederlandse modale uitdrukkingen, in het bijzonder de hulpwerkwoorden. 01/01/2007 - 31/12/2010

Abstract

De "empirische" doelstelling van het project omvat een grondige en systematische analyse van de vorm- en betekenisontwikkeling van een steekproef van modale uitdrukkingen, vanaf het Oud- en Vroegmiddelnederlands (Ondl, Vmndl) tot vandaag. De theoretische doelstellingen van het project zijn: - het verfijnen van het inzicht in de processen van grammaticalisatie en (inter)subjectificatie. - het verbeteren van het inzicht in de structuur van de modale betekenissen, hun onderlinge relaties en hun relaties met niet-modale kwalificationele betekenissen en niet-kwalificationele betekenissen. - het aanscherpen van het inzicht in de functionele structuur van, en de vorm-functie-correlaties in de systemen van uitdrukkingsvormen van de verschillende modale betekenissen. - het nagaan van de implicaties van al het voorgaande voor de behandeling van modale betekenissen in een cognitief-functionele taaltheorie, en met name voor de hypothesen in de functionalistische literatuur i.v.m. de gelaagde representatie van kwalificationele categorieën.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Modus en modaliteit. 01/01/2003 - 31/12/2006

Abstract

Dit project onderzoekt de systemen van zinsmodus en (deontische en epistemische) modaliteit en hun interrelaties. Er worden twee parallelle onderzoekssporen bewandeld: een typologisch spoor, waarin een breedteanalyse van de systemen in 500 talen wordt gemaakt, en een taalspecifiek spoor, waarin een diepteanalyse van de systemen wordt uitgevoerd in het Nederlands, Duits en Engels. Het onderzoek beoogt een bijdrage aan de cognitief-functionele theorievorming over taal.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Modale hulpwerkwoorden en andere uitdrukkingen van modaliteit in het Nederlands : een corpusgebaseerd onderzoek. 01/01/2003 - 31/12/2006

Abstract

Dit onderzoek heeft twee componenten: (1) Een analyse van de Nederlandse modale hulpwerkwoorden, met als doel hun syntactische en semantische eigenschappen en de correlaties ertussen te bepalen. (2) Een analyse van alternatieve uitdrukkingsvormen voor de dynamische, deontische en epistemische gebruikswijzen van de modale hulpwerkwoorden, met als doel na te gaan wat hun syntactische en functionele kenmerken zijn (in contrast met die van de hulpwerkwoorden). De gebruikte methode is corpusonderzoek. Het theoretische doel is tot een scherper inzicht te komen in de status van de modale hulpwerkwoorden en alternatieve uitdrukkingsvormen in een cognitief en functioneel plausibele grammatica.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

  • Onderzoeksproject

Modaliteit en grammatica. 01/11/1998 - 31/10/2000

Abstract

Het project omhelst de grondige studie van de syntaxis en semantiek van uitdrukkingsvormen van modaliteit in taal (met bijzondere focus op epistemische modaliteit: de inschat-ting van de waarschijnlijk-heid van standen van zaken). Dit omvat enerzijds een studie in de diepte van modale uitdrukkingen in het Nederlands, Duits en Engels op grond van corpus-analyse en experimenteel onderzoek, en anderzijds een typologische analyse van het fenomeen. Het theoretische doel is na te gaan hoe modaliteit gevat moet worden in een cognitief en typologisch verantwoorde grammaticatheorie.

Onderzoeker(s)

Onderzoeksgroep(en)

    Project type(s)

    • Onderzoeksproject

    Modaliteit : typologie, cognitie en grammatica. 01/01/1998 - 31/12/2001

    Abstract

    Het project beoogt de diverse uitdrukkingsvormen van modaliteit doorheen de verschillende taaltypes van de wereld te beschrijven, te verklaren en een plaats te geven in een cognitief geinspireerde grammatica.

    Onderzoeker(s)

    Onderzoeksgroep(en)

      Project type(s)

      • Onderzoeksproject

      Een experimentele benadering van de linguïstische en conceptuele structuur van modaliteit. 01/10/1995 - 31/12/1996

      Abstract

      Dit project onderzoekt, op grond van een experimentele methodologie, de rol van een aantal linguïstische en conceptuele factoren in het gebruik door sprekers van het Nederlands van een aantal alternatieve uitdrukkingsvormen voor epistemische modaliteit (i.e. de inschatting van de waarschijnlijkheid dat een bepaalde conceptuele stand van zaken van toepassing is in de werkelijkheid). Dit onderzoek wordt uitgevoerd aan het Max-Planck Instituut voor Psycholinguistiek in Nijmegen.

      Onderzoeker(s)

      Onderzoeksgroep(en)

        Project type(s)

        • Onderzoeksproject

        Een experimentele studie van epistemische modaliteit. 01/10/1993 - 31/12/1994

        Abstract

        Dit project onderzoekt de rol van het effect van de structuur van discourse -ihb. van de informatiestructuur- op de keuze van een bepaald type van uitdrukking voor de semantische domein van epistemische modaliteit (de inschatting van de kansen dat een bepaalde stand van zaken waar is of niet) door sprekers van het Nederlands. De experimenten gebeuren op het Max-Planck Instituut voor Psycholinguistiek in Nijmegen.

        Onderzoeker(s)

        • Promotor: Nuyts Jan
        • Co-promotor: De Schutter Georges

        Onderzoeksgroep(en)

          Project type(s)

          • Onderzoeksproject

          Een experimentele benadering van de conceptuele en linguïstische structuur van modaliteit. 01/01/1993 - 31/12/1993

          Abstract

          Dit project onderzoekt een aantal hypothesen ivm. de vraag hoe epistemische modaliteit zich in natuurlijke taal uitdrukt, en wat men daaruit kan leren ivm. de conceptuele structuur van epistemische modaliteit, op grond van een experimentele methodologie. Het onderzoek wordt uitgevoerd op het Max Planck Instituut voor Psycholingu'stiek in Nijmegen.

          Onderzoeker(s)

          Onderzoeksgroep(en)

            Project type(s)

            • Onderzoeksproject

            De relatie tussen conceptualisering en taalstructuur vanuit het perspectief van de processen van taalproduktie 01/10/1991 - 30/09/1993

            Abstract

            Een onderzoek naar de verhouding van taalstructuur en konceptuele structuur, met de bedoeling tot beter inzicht te komen in de organisatie en werking van de kognitieve processen van taalproduktie. Speciale aandacht gaat uit naar de linguïstische en konceptuele struktuur van modaliteit en gerelateerde operatoren zoals negatie en evidentialiteit.

            Onderzoeker(s)

            Onderzoeksgroep(en)

              Project type(s)

              • Onderzoeksproject

              Modaliteit en andere kwalificaties van standen van zaken in een model vande cognitieve processen in taalgedrag. 01/10/1989 - 30/09/1991

              Abstract

              Onderzoeker(s)

              • Promotor: De Schutter Georges
              • Mandaathouder: Nuyts Jan

              Onderzoeksgroep(en)

                Project type(s)

                • Onderzoeksproject