Onderzoek Jeroen De Man

Abstract

De impact van chronische ziekten zoals diabetes mellitus type 2 (verder diabetes genoemd) groeit zeer snel, en dit vooral in lage- en middeninkomenslanden. Onderzoek in hoge inkomenslanden toont aan dat sociaaleconomisch zwakke en kwetsbare bevolkingsgroepen onevenredig zwaar worden getroffen door deze ziekte, waardoor ongelijkheid versterkt wordt. Zelfmanagement is een succesvolle strategie om mensen te beschermen tegen diabetes, maar de toepassing van zelfmanagement is gering onder kwetsbare bevolkingsgroepen. Bestaand onderzoek naar interventies ter ondersteuning van zelfmanagement is gericht op de gemiddelde bevolking van hoge-inkomenslanden, en niet op groepen waar de toepassing nog veel beter kan. Deze studie tracht de motivatie-mechanismen te identificeren die zelfmanagement bepalen in sociaaleconomisch kwetsbare bevolkingsgroepen in een stedelijke buitenwijk in Zweden, een stedelijke sloppenwijk in Zuid-Afrika en een ruraal gebied in Oeganda. De studie is gebaseerd op de zelf-determinatie theorie en veronderstelt dat een hogere intrinsieke motivatie leidt tot beter zelfmanagement dat op zijn beurt leidt tot een betere fysieke en mentale gezondheid. Een hogere intrinsieke motivatie wordt positief beinvloed als er aan drie elementaire psychologische behoeften wordt voldaan: het gevoel van autonomie, competentie en verbondenheid. In hetzelfde kader veronderstellen we dat psychologische aanpassing, of de omgang met mentale stress teweeggebracht door diabetes, leidt tot beter zelfmanagement en een betere gezondheid. De studie bouwt verder op een lopende cluster-gerandomiseerde experimentele trial, genaamd SMART2D. Deze trial evalueert de effectiviteit van een aan de specifieke context aangepaste interventie ter verbetering van zelfmanagement voor mensen met diabetes of met een hoog risico op diabetes. Het doel van dit nieuw voorstel is om de motivationele mechanismen te identificeren die het effect op gedrag en gezondheid van de door SMART2D opgezette interventie kunnen verklaren. Meer specifiek zal dit nieuwe voorstel de mediërende rol evalueren van de drie elementaire psychologische behoeften, intrinsieke motivatie en psychologische aanpassing aan diabetes. Kwantitatieve gegevens over deze psychologische factoren zullen worden verzameld door het SMART2D project. Om het mediërende effect van deze latente variabelen te kunnen bepalen, zal een model van structurele vergelijkingen worden ontwikkeld en getest. We zullen dezelfde techniek toepassen om de modellen van de drie verschillende contexten met elkaar te vergelijken (multi-group structural equation modelling). Dit nieuwe project zal ook aanvullende kwalitatieve gegevens verzamelen via semi-structurele interviews met mensen met diabetes of met een hoog risico op diabetes om de verschillen tussen de drie contexten verder uit te leggen. Deze studie is een voorbeeld van interdisciplinair onderzoek, en gezamelijk onderzoek tussen partners uit het Zuiden en het Noorden. Deze studie genereert kennis over de ontwikkeling van succesvolle interventies ter ondersteuning van zelfmanagement, en dit met een focus op kwetsbare bevolkingsgroepen. Daarmee draagt het bij aan gelijkheid en sociale inclusiviteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Remmen Roy
• Co-promotor: Wouters Edwin
• Mandaathouder: De Man Jeroen

Onderzoeksgroep(en)

• Eerstelijns - en interdisciplinaire zorg Antwerpen (ELIZA)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject