Abstract
Het eerste jaar in het hoger onderwijs is voor veel studenten een struikelblok. Zij moeten zich aanpassen aan een nieuwe leeromgeving die van hen verwacht dat ze zelf hun studie plannen en effectieve leerstrategieën toepassen. Het hoge faalpercentage in het eerste jaar hoger onderwijs in Vlaanderen (tot 60% van de studenten slaagt niet) en in veel Westerse landen toont aan dat dit verre van evident is voor veel studenten. Hoewel demografische kenmerken van de studenten en contextkenmerken belangrijk zijn in het verklaren van studiesucces, toont recent onderzoek aan dat vooral studentkenmerken een erg belangrijke rol spelen.
Dit project zoomt in op drie belangrijke studentkenmerken: het academisch zelfbeeld, eerdere studieresultaten en de zelfregulatie van studenten. Het huidige onderzoek naar deze drie concepten kenmerkt zich door twee beperkingen. Ten eerste bekeken de meeste studies slechts een van de drie studentkenmerken. Daarnaast gebeurde dit voornamelijk op één moment in de tijd, waardoor de impact van het ene studentkenmerk en de mogelijke interactie met andere studentkenmerken doorheen tijd onderbelicht blijft. Om deze twee redenen, heeft het huidig project tot doel om:
1. het effect van eerdere studieresultaten, academisch zelfbeeld, en de zelfregulatie op academische studieresultaten in het eerste jaar hoger onderwijs te onderzoeken;
2. de interacties tussen eerdere studieresultaten, academisch zelfbeeld, en de zelfregulatie tijdens het eerste jaar hoger onderwijs te analyseren en in verband te brengen met studiesucces op het einde van het eerste jaar;
3. een geïntegreerd theoretisch model te ontwikkelen op basis van het onderzoek naar de effecten en (de interacties tussen) deze studentkenmerken en hun invloed op studiesucces in het eerste jaar hoger onderwijs.
In het licht van deze onderzoeksdoelen wordt een mixed method longitudinaal onderzoeksdesign voorgesteld. De longitudinale kwantitatieve data hiervan werden reeds verzameld, wat de haalbaarheid van het doctoraatsproject ten goede komt. Voor deze data werden 3700 studenten van 32 scholen opgevolgd overheen 5 meetmomenten verspreid in het laatste jaar secundair onderwijs en het eerste jaar hoger onderwijs. De data met betrekking tot studiesucces (o.a. aantal behaalde credits) werden recent bekomen via het Departement Onderwijs en Vorming. De longitudinale kwalitatieve data zullen tijdens het project verzameld worden. Een cross-disciplinaire groep van 20 studenten zal op 3 momenten tijdens het eerste jaar hoger onderwijs via diepte-interviews systematisch worden opgevolgd.
Het projectvoorstel is innoverend op verschillende vlakken: met betrekking tot empirie en op conceptueel niveau (door de interacties tussen studentkenmerken en de impact van deze interacties op studiesucces te bekijken), op theoretisch vlak (door een hedendaags theoretisch kader voor studiesucces in het eerste jaar hoger onderwijs uit te werken) en op methodologisch vlak (door het gebruik van een mixed method longitudinaal design). Daarnaast zullen de resultaten van het onderzoek ook bijdragen tot het uitwerken van – op onderzoeksbevindingen gestoelde - begeleidingsinitiatieven voor eerstejaarsstudenten ten aanzien van het ontwikkelen van het academisch zelfbeeld en de zelfregulatie tijdens het eerste jaar hoger onderwijs.
Onderzoeker(s)
Onderzoeksgroep(en)
Project type(s)