Onderzoek Judith Martens

Abstract

Wanneer kunnen we spreken van een handeling? En wanneer is het eerder zo dat iets je overkomt? In de filosofie wordt er al lange tijd het onderscheid gemaakt tussen een louter lichamelijke beweging en een intentionele handeling. Dit onderscheid is van belang voor, onder andere, de manier waarop we nadenken over autonomie en verantwoordelijkheid. Het is ook sterk gekoppeld aan het idee van reden-responsiviteit: of iemand adequaat reageert op redenen voor of tegen bepaalde beslissingen. Gewoontes en vaardigheden passen niet in dit plaatje. Enerzijds zijn ze in de categorie van het handelen te plaatsen, maar tegelijk ook in de categorie van de louter lichamelijke beweging. Dat komt omdat ze zowel doelgericht alsook automatisch te categoriseren zijn. In reactie hierop is een tussencategorie voorgesteld, waardoor we kunnen onderscheiden tussen louter lichamelijke bewegingen; activiteiten; en intentionele handelingen. Deze oplossing loopt echter tegen nogal wat problemen aan. Het doel van dit project is om deze tussencategorie en haar relatie tot de andere categorieën beter te begrijpen. Dit wordt gedaan aan de hand van een grondige studie naar gewoontes en vaardigheden. Daarbij wordt gekeken naar het pragmatisme en de gesitueerde wijsgerige psychologie. Daarnaast wordt er gekeken naar de cognitiewetenschappen. Daarbij ligt een focus op de verschillende vormen van controle alsook op metacognitieve processen. Beide componenten worden geïntegreerd in een model van sterk verweven cognitie (cognitie is niet-hiërarchisch georganiseerd en zeer geïntegreerd). Via deze studie wordt een nieuw model van handelen voorgesteld dat beter aansluit op de huidige bevindingen in de cognitiewetenschappen. Dit zal ons nieuwe handvatten geven om na te denken over autonomie en verantwoordelijkheid, bijvoorbeeld binnen de discussie over impliciete oordelen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Martens Judith
• Mandaathouder: Esseling Michiel

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Filosofische Psychologie

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het standaardperspectief op groepsverplichtingen stelt dat dergelijke verplichtingen eenvoudigweg collectieve eigenschappen zijn: zij zijn van toepassing op een groep agentieve participanten als en slechts als zij niet van toepassingen zijn op sommige of alle leden van die groep. Ik zal echter beargumenteren dat dit standaardperspectief een aantal problemen kent, zowel op empirisch als op theoretisch vlak: groepsverplichtingen zijn niet simpelweg collectieve eigenschappen, de voorwaarden uit de standaarddefinitie zijn niet gezamenlijk noodzakelijk en leiden bovendien tot een aantal formele moeilijkheden m.b.t. de deontische aard van verplichtingen. Het voorgestelde onderzoeksproject ligt op het raakvlak tussen filosofische logica en moraalfilosofie. De centrale hypothese, stelt dat een meer gedetailleerd beeld van de mereologische eigenschappen van groepen zal leiden tot een beter begrip van groepsverplichtingen. Mijn project zal drie belangrijke en originele bijdragen leveren. De eerste bijdrage bestaat uit de definitie van een klasse van nieuwe concepten voor groepsverplichtingen. De tweede is een studie naar het verband tussen mereologische en normatieve noties. De derde is de ontwikkeling van een hogere-orde deontische logica voor groepsverplichtingen. Mijn project zal de moeilijkheden i.v.m. het standaardperspectief op groepsverplichtingen aanpakken, wat een nieuw licht zal werpen op groepsverplichtingen en aldus van nut zal zijn voor zowel logici als moraalfilosofen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Martens Judith
• Mandaathouder: Flament Miguel

Onderzoeksgroep(en)

• Centrum voor Filosofische Psychologie

Project type(s)

• Onderzoeksproject