Onderzoek Koen Janssens

Abstract

Dit onderzoek richt zich op het creatief proces en de technieken van Peter Paul Rubens (1577-1640). Rubens' uitgebreid oeuvre wordt gekenmerkt door een complexe en variabele modus operandi, waarbij voortdurend werd geëxperimenteerd tijdens alle stadia van het schilderen. Hoewel kunsthistorici en conservatoren aandachtig zoeken naar deze compositorische veranderingen, om zijn creatief proces te ontrafelen en de onderliggende structuur te begrijpen voor het ontwikkelen van behandelstrategieën, blijven systematische analyses van zijn materialen en technieken beperkt. Deze studie maakt gebruik van MA-XRF-beeldvorming, een relatief recente techniek in het kunstonderzoek, om Rubens' materialen, schets- en overdrachtstechnieken bloot te leggen. Aan de hand van elementaire distributiebeelden, biedt MA-XRF inzicht in de onderliggende lagen, waardoor verborgen composities, schetsen en positieaanduidingen zichtbaar worden. Een eerste MA-XRF analyse van het monumentale altaarstuk "Tronende Madonna omringd door heiligen" (1628, KMSKA) suggereert dat Rubens een combinatie van koper- of kwik houdende schetslijnen heeft gebruikt om figuren te schetsen, waardoor nieuwe inzichten ontstaan in zijn schildermethode. Dit onderzoek heeft tot doel om kennis over Rubens' materialen en laagopbouw te verzamelen en uit te breiden, waardoor een alomvattend begrip van zijn artistieke praktijken ontstaat. Dit zal onderzoekers en conservatoren waardevolle inzichten bieden in Rubens' modus operandi.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Vercruysse Lowie

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Binnen de kunstgeschiedenis is er de laatste jaren meer aandacht voor technische studies en voor studies over vrouwelijke kunstenaars. In deze laatste stroming wordt er vooral gekeken naar de rol van vrouwen in kunstproductie, handel en patronage. Technische kunstgeschiedenis richt zich vooral op de ontstaansgeschiedenis van kunstobjecten: hoe zijn deze precies gemaakt door de kunstenaar? Tijdens mijn PhD kwam ik erachter dat er een substantiële kenniskloof is wat betreft het onderzoek naar de atelierpraktijken van vrouwelijke kunstenaars, omdat de twee voorgenoemde stromingen nog niet eerder werden gecombineerd. Het doel van deze studie is begrijpen (a) wat de atelierpraktijk was van Vlaamse en Nederlandse schilderessen die werkzaam waren tussen 1600 en 1750, (b) hoe deze zich verhield tot hun mannelijke collega's (wat betreft bijvoorbeeld schildertechnieken, iconografie etc.) en (c) hoe deze zich verhield tot de kunsttechnologische bronnen van de periode. Deze studie zal gevoerd worden door middel van recent ontwikkelde, non-invasieve (chemische) beeldtechnieken, aangevuld met verfmonsteranalyse, als ook het bestuderen van 17e-eeuwse kunstenaarstraktaten. De geavanceerde beeldtechnieken zullen volledig benut worden om het onzichtbare zichtbaar te maken en een inclusievere kunstgeschiedenis te schrijven.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Derks Kirsten

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Nanomaterialen zijn onmisbaar in verscheidene moderne technologieën die een invloed hebben op onze samenleving. Recent werd duidelijk dat de koppeling tussen nanomaterialen en licht veelbelovend is voor innovatieve ontwikkelingen die tot nieuwe toepassingen kunnen leiden op het gebied van energieopslag, fotoelektrochemische sensoren, fotovoltaïsche cellen, fotokatalyse, medicijnafgifte en andere. De succesvolle implementatie van deze koppeling in praktische toepassingen zal echter sterk afhangen van een grondig begrip van factoren die de structuur-eigenschap relatie beïnvloeden, zoals verbeterde stabiliteit, techno-economische performantie en invloed op het milieu. Het NANOlight-consortium heeft zich als een uniek en multidisciplinair platform gepositioneerd om deze cruciale uitdagingen aan te pakken. Het consortium brengt uitgebreide expertise op het gebied van nanowetenschap samen, waaronder de synthese van fotoactieve nanostructuren, geavanceerde elektronenmicroscopie en karakterisering met X-stralen, computationele materiaalwetenschap, toegepaste nano-engineering en techno-duurzaamheidsbeoordelingen. Door geavanceerde (3D) transmissieelektronenmicroscopie te combineren met geavanceerde lichtbronnen en in situ houders, streeft het consortium ernaar om de interactie tussen nanomaterialen en licht onder realistische condities te optimaliseren. Dergelijke experimenten zijn uiterst uitdagend, maar indien succesvol, zullen ze ongekende inzichten bieden in de fundamentele mechanismen die de interactie tussen licht en materie op nanoschaal bepalen. Door gebruik te maken van een synergetische aanpak streeft het consortium ernaar om een coherent begrip te verkrijgen van de manier waarop nanomaterialen licht absorberen, verstrooien, uitzenden of manipuleren. Deze fundamentele kennis zal een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen en optimaliseren van toekomstige technologieën. Een dergelijk begrip is essentieel voor toepassingen waarin licht een faciliterende rol speelt of bij scenario's waarin licht de degradatie van het gedrag van nanomaterialen versnelt. Deze gebieden omvatten onder andere de plasmonische chiroptische nanopartikels voor vroegtijdige ziektedetectie, het overwinnen van de degradatie van pigmenten in kunstbehoud of (perovskiet) fotovoltaïsche nanomaterialen voor zonnecellen of X-stralendetectoren, plasmon-geactiveerde biosensoren en lichtgestuurde medicijnafgifte in nanogeneeskundige toepassingen, fotokatalytische waterstofproductie of CO2-conversie. Bovendien zal het consortium technisch-economische en milieubeoordelingen ontwikkelen bij lage TRL niveaus voor de beoogde nanotechnologische toepassingen met als doel veilige en duurzame technologische oplossingen te bevorderen. De doelstellingen van NANOlight sluiten uitstekend aan bij de duurzame onderzoeks- en innovatiedoelstellingen die door de EU naar voren zijn gebracht. Het onderzoek dat wordt uitgevoerd binnen het NANOlight consortium zal daarom de positie van UAntwerpen als een vooraanstaand centrum voor nanowetenschap op de Europese kaart versterken, en zal resulteren in verdere samenwerkingen op het gebied van nanotechnologie en gerelateerde technologieën.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Bals Sara
• Co-promotor: De Wael Karolien
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Milosevic Milorad
• Co-promotor: Van Aert Sandra
• Co-promotor: Van Passel Steven
• Co-promotor: Verbruggen Sammy

Onderzoeksgroep(en)

• Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Tot het begin van de 20e eeuw speelden koetsen en sleeën een centrale rol in de samenleving en ze zijn dan ook aanwezig in veel museumcollecties. Toch blijft het erfgoed van door paarden getrokken voertuigen (hippomobiel erfgoed) een enorm onderbelicht gebied in de erfgoedwetenschap. Een eerste poging om licht te werpen op dit unieke erfgoed werd sinds oktober 2022 ondernomen met het Belcaire-project, dat tot doel heeft een weloverwogen conservatieplan te ontwikkelen voor de collectie hippomobielen van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG-MRAH) in Brussel. Gezien de materiële complexiteit van deze voertuigen zijn er echter ook gerichte analytisch-technische onderzoeksprojecten nodig om de chemie van de verschillende materialen waaruit een rijtuig bestaat volledig te begrijpen. Dit is waar het Imcotech-project om de hoek komt kijken, met als doel een beter inzicht te krijgen in een van de meest complexe materialen die in rijtuigen worden aangetroffen: lakcoatings. Door hun aard en gebruik werden hippomobiele voertuigen systematisch blootgesteld aan milieu-invloeden zoals (UV) licht, vocht, atmosferische vervuilingsgassen en vuil/stof. De watergevoelige materialen die deel uitmaken van deze voertuigen werden beschermd tegen de nadelige invloed van het milieu door het aanbrengen van ondoordringbare laklagen. Deze coatings hadden ook een fundamentele decoratieve functie, omdat ze uiteindelijk het uiteindelijke uiterlijk van de voertuigen zouden bepalen (niet alleen opgevat als een vervoermiddel, maar ook als een modestatement en een symbool van sociale status). Vandaag de dag maakt het totale gebrek aan onderzoek naar de geschiedenis, samenstelling en chemie van deze complexe meerlagige coatings het onmogelijk om een goed geïnformeerd conserveringsplan te ontwerpen voor hippomobiel erfgoed. Bijgevolg wordt de lak aan de buitenkant van historische paardenvoertuigen, als ze origineel zijn, vaak in een slechte staat aangetroffen. Gezien de tweeledige functie van lak op rijtuigen en sleeën, namelijk beschermend en decoratief, kan aantasting ervan dramatische gevolgen hebben voor de algemene staat van de objecten en een drastisch verlies van esthetische, historische en dus (toekomstige) valorisatiewaarde veroorzaken voor de musea waarin ze bewaard worden. Imcotech wil deze kritieke leemte in de kennis opvullen door middel van een multidisciplinaire aanpak, waarbij (1) onderzoek van geschreven en visuele bronnen en (2) reproductie van historische lakrecepten worden gecombineerd met (3) materiaalkarakterisering van historische voertuigen door middel van geavanceerde analytische methoden. De fundamentele informatie die in dit project wordt verkregen zal het mogelijk maken om licht te werpen op de samenstelling en technologie van deze ondoordringbare coatings. Deze resultaten zullen een aanvulling vormen op eerder onderzoek naar Europese lak voor binnentoepassingen (ELinC-project, focus op meubels en andere kleine voorwerpen), waardoor uiteindelijk een compleet beeld kan worden verkregen van lakmaterialen en van de historische evolutie van waterdichtings- en materiaaltechnologie als geheel. Bovendien zullen de resultaten van Imcotech een belangrijke stap zijn in de voltooiing van het ambitieuze doel van Belcaire, waardoor het erfgoed van de hippomobielen uiteindelijk beter bewaard kan worden voor toekomstige generaties.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Marchetti Andrea
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van het project is om wetenschappelijke beelden bekomen van kunstvoorwerpen, bekomen met relatief recent ontwikkelde methoden (zoals macroscopische X-ray fluorescentie en diffractie) en met meer tranditionele methoden, te delen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit onderzoek richt zich op het creatief proces en de technieken van Peter Paul Rubens (1577-1640). Rubens' uitgebreid oeuvre wordt gekenmerkt door een complexe en variabele modus operandi, waarbij voortdurend werd geëxperimenteerd tijdens alle stadia van het schilderen. Hoewel kunsthistorici en conservatoren aandachtig zoeken naar deze compositorische veranderingen, om zijn creatief proces te ontrafelen en de onderliggende structuur te begrijpen voor het ontwikkelen van behandelstrategieën, blijven systematische analyses van zijn materialen en technieken beperkt. Deze studie maakt gebruik van MA-XRF-beeldvorming, een relatief recente techniek in het kunstonderzoek, om Rubens' materialen, schets- en overdrachtstechnieken bloot te leggen. Aan de hand van elementaire distributiebeelden, biedt MA-XRF inzicht in de onderliggende lagen, waardoor verborgen composities, schetsen en positieaanduidingen zichtbaar worden. Een eerste MA-XRF analyse van het monumentale altaarstuk "Tronende Madonna omringd door heiligen" (1628, KMSKA) suggereert dat Rubens een combinatie van koper- of kwik houdende schetslijnen heeft gebruikt om figuren te schetsen, waardoor nieuwe inzichten ontstaan in zijn schildermethode. Dit onderzoek heeft tot doel om kennis over Rubens' materialen en laagopbouw te verzamelen en uit te breiden, waardoor een alomvattend begrip van zijn artistieke praktijken ontstaat. Dit zal onderzoekers en conservatoren waardevolle inzichten bieden in Rubens' modus operandi.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project de materiele karakterisatie van een 10 tal reliekschrijnen aanwezig, meestal in religieuze gebouwen, doorheen Vlaanderen. Een aantal niet-destructieve analysemethoden zullen worden gebruikt om deze voorwerpen te karakteriseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project behelst de exploitatie en verder ontwikkeling van de DUBBLE bundellijnen aan de ESRF, omvattende diverse vormen van X-stralen gebaseerde materiaalkarakterisatie. De betrokken methoden zijn o.a. X-straal absorptie spectrometrie, kleine hoek verstrooiing, X-straal diffractie en X-straal fluorescentie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Klimaatcrisis en niet-duurzame ontwikkeling bedreigen in toenemende mate het tastbare culturele erfgoed van Europa (CH), maar ecologisch gevaarlijke chemicaliën blijven bestaan ​​in de CH-conserveringspraktijk. De doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de Green Deal-visie van de EU vragen om: verandering in CH behoud, maar kan niet worden uitgevoerd zonder effectieve en betaalbare groene alternatieven. Vervuiling en afzetting van op koolstof gebaseerde verontreinigende stoffen (CBC) zoals fijnstofvervuiling, rook en vandalisme vormen steeds grotere uitdagingen voor restauratoren en vormen een opkomende bedreiging voor CH vanwege de inherente kwetsbaarheid van CH-oppervlakken die zijn gemaakt met onconventionele materialen en atelierpraktijken. Bestaande CH-reinigingsmethoden vereisen giftige oplosmiddelen, fysiek contact en water, die veel kunnen beschadigen gevoelige CH-materialen en restauratoren, uitgerust met alleen conventionele middelen, stuiten nu op fragiel en onbehandelbaar CH waar vervuiling kan helemaal niet worden verwijderd. MOXY heeft tot doel het paradigma in de reinigingsmethodologie te herdefiniëren naar een milieubewuste aanpak door: het creëren van een transformatieve groene, contactloze technologie op basis van atomaire zuurstof (AO) om CBC's selectief te verwijderen van oppervlakken die zijn anders onbehandelbaar. AO-reinigingsmethodologie is een selectieve, niet-mechanische en vloeistofvrije reinigingsactie, zonder gezondheids- of milieurisico's, residuen of afval. Door gebruik te maken van een geavanceerde maar eenvoudige technologie, stelt MOXY beoefenaars in staat om: ongekende resultaten die groen, veiliger en effectiever zijn. Om zijn doelen te bereiken, zal MOXY expertise uit plasma samenbrengen natuurkunde, conservatiewetenschap, duurzaamheidswetenschap en conservatoren om een ​​nieuw onderzoek uit te voeren naar het fysische en chemische aspecten van AO-generatie en flux om een ​​proof-of-concept AO-systeem te ontwikkelen, de levensvatbaarheid van AO-technologie voor diverse CH-materialen te testen, en roadmap AO-innovatie, om AO-technologie naar de praktijk in CH-conservering en daarbuiten te stuwen, met zijn volledige potentieel tot nu toe te realiseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De opkomst van nieuwe en innovatieve kunstenaarsmaterialen in de 19de eeuw veroorzaakte een stilistische en materiaaltechnische revolutie in de kunstgeschiedenis. Kunstenaars begonnen ten volle te experimenteren zodat stijlen zoals het Pleinairisme en Impressionisme ontstonden. Deze verschuiving van een traditionele naar een meer experimentele manier van werken is cruciaal voor de conservatiewetenschap aangezien veel van deze modernistische schilderijen aanzienlijke problemen opleveren voor conservatoren doordat materialen instabieler, gevoeliger en onvoorspelbaarder zijn. Om deze problematieken te begrijpen stellen we een onderzoek voor naar het oeuvre van de invloedrijke Belgisch modernistische schilder James Ensor (1860-1949). Zijn veelvuldige stilistische en technische veranderingen maken zijn werk bijzonder interessant om de impact van het modernisme op de West-Europese schilderpraktijk te begrijpen. We beogen inzicht te geven in de evolutie van (a) Ensors materiaalgebruik, (b) opbouw van de verflaag en (c) technieken gedurende zijn hele carrière en hoe dit de conservatie van zijn werken beïnvloedt. We richten ons daarbij op overgangswerken in zijn oeuvre, waardoor stijlveranderingen met elkaar kunnen worden vergeleken. Door visueel en technisch onderzoek van de schilderijen te combineren met literatuur- en archiefonderzoek verwachten we onze kennis over de impact van nieuwe modus operandi op de stabiliteit van de schilderijen op lange termijn uit te breiden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Ríos-Casier Annelies

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is het uitvoeren van een systematische overzichtsanalyse van de collectie van het Africa museum (Tervuren, Brussels) ter vaststelling van de aanwezigheid van anorganische en organische toxische substanties. Deze informatie zal zeer relevant zijn voor het museum teneinde hun collectie op een verantwoorde en bestendige wijze te kunnen beheren en op optimale wijze te behouden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Covaci Adrian
• Mandaathouder: Alvarez Martin Alba

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bedoeling is om de goede werking van de apparatuur van de onderzoeksgroep te vrijwaren en ook om gebeurlijke reparatiekosten te dekken. xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Recente ontwikkelingen in chemische beeldvorming kunnen een doorbraak forceren in een van de belangrijkste uitdagingen voor schilderijenconservatie: de behandeling van hybride kunstwerken die erfgoedprofessionals confronteert met een complex amalgaam van originele en niet-originele lagen, geaccumuleerd tijdens verschillende interventies. Met name de recente introductie van macro X-stralen poeder diffractie beeldvorming (MA-XRPD) in het erfgoedveld maakt het nu mogelijk om subtypes van pigmenten te differentiëren met een ongekende chemische specificiteit, zonder dat het nodig is om het kunstwerk daarvoor te bemonsteren of te verplaatsen. Het vermogen om kristalfasen in kunstenaarsmaterialen te identificeren en te kwantificeren, maakt het voor het eerst mogelijk om de pigmenten van oude meesters op betrouwbare wijze te onderscheiden van hun equivalenten uit het industriële tijdperk, gebruikt door de (hyper-)restauratoren en vervalsers van de 19de-20ste eeuw. Binnen het assortiment aan pigmenten heeft loodwit het meeste potentieel om te fungeren als marker voor 'pigment anachronisme' en dit vanwege de alomtegenwoordigheid ervan. Loodwit vindt men immers in bijna alle verflagen van voor de Tweede Wereldoorlog. Daarenboven demonstreerden eerdere MA-XRPD-experimenten op schilderijen een duidelijke historische variatie in de massaverhouding van de verbindingen in loodwit, zijnde cerussiet (PbCO3), hydrocerussiet (2PbCO2.Pb (OH)2) en plumbonacriet (PbO.3PbCO3). Pb(OH)2). Deze variaties worden tentatief toegeschreven aan de geleidelijke verbetering van productiemethoden in de loop van de tijd. Hoewel de drastische omschakeling naar grootschalige industriële processen aan het einde van de 18de eeuw, een fundamentele impact op de chemische samenstelling van loodwit laten vermoeden, werden de productieprocessen en de kristallografische samenstelling van loodwit uit het industriële tijdperk nooit bestudeerd. Het discrimineren tussen origineel penseelwerk en jongere verfstreken op basis van de relatieve kristalfasesamenstelling van loodwit, wordt bijgevolg momenteel verhinderd door een gebrek aan betrouwbare informatie over de samenstelling van loodwit uit het industriële tijdperk (1750-1940). In de specifieke context van loodwit wordt de ontdekking en productie van CO2 in 1750 beschouwd als startdatum voor het industriële tijdperk, terwijl WO II de start van de vervanging van loodwit door titaanwit markeert. Daarom stellen we voor om de chemische signatuur van (modern) loodwit te definiëren door pigmentpoeders te analyseren die nauwkeurig werden gereproduceerd in een chemische laboratoriumomgeving, volgens de productieprocessen beschreven in historische tekstuele bronnen. Op deze manier zal de chemische vingerafdruk van de gereproduceerde loodwit subtypes dienen als ground truth voor de verwachte variatie in historische schilderijen. In de volgende stap wordt de representativiteit van deze vingerafdruk ingeschat door een relevante groep schilderijen uit het einde van de 18de tot het begin van de 20ste eeuw in museumcollecties te analyseren. Vervolgens wordt bepaald in welke mate MA-XRPD daadwerkelijk loodwit uit het industriële tijdperk chemisch kan contrasteren met traditioneel loodwit op echte, complexe schilderijen. Dit laatste gebeurt door in situ metingen op reeds goed bestudeerde 'hyperrestauraties'. Voorbeelden van de laatste zijn schilderijen uit de 15de eeuw met excessieve maar goed gedocumenteerde overschilderingen. In een laatste stap zal de meerwaarde van dit onderzoek gevaloriseerd worden tijdens de derde en laatste restauratiefase van Van Eycks' Lam Gods, die conservatoren confronteert met een bijzonder ingewikkeld, hybride en heterogeen verfsysteem.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Bijker Iryn

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is om de evolutie van een aantal Vlaamse Abstracte Modernistische kunsternaars te bestuderen, door hun pigment en kleurstofgebruik in de periode 1920-1930 (originele bloeiperiode van het Belgische Abstract modernisme) te vergelijken met dat van 1960-1970 (revival periode).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is de relatie te bestuderen tussen de wijze van schilderen van James Ensor in zijn verschillende stylistische perioden en de materialen (pigmenten, bindmiddelen, substraten) waarmee hij dat deed.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van der Snickt Geert

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Q-INSPEX richt zich op de ontwikkeling van nieuwe niet-invasieve beeldvormings- en beeldverwerkingsprotocollen om objecten en proefpersonen kwantitatief te inspecteren. De belangrijkste beeldvormingstechnologieën hierin zijn röntgen-, (nabij)infrarood en TeraHertz beeldvorming. Deze technologieën zijn grotendeels complementair aan elkaar en kunnen ingezet worden als (i) een R&D tool om specifieke karakteristieken van materialen (eetwaren, verf, polymeren,...) te meten, (ii) als een kwaliteitscontroleprocedure, geïmplementeerd in een industriële omgeving (bv. compatibel met verwerkingssnelheden) of (iii) inspecties in het veld van gewassen en infrastructuur (bv. corrosie). Bovendien kunnen ze worden toegepast in een breed scala van domeinen: productie van additieven, composieten, kunstvoorwerpen, archeologie, textiel, gewassen, voeding, enz.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Sijbers Jan
• Co-promotor: De Beenhouwer Jan
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Scheunders Paul
• Co-promotor: Steenackers Gunther
• Co-promotor: Van der Snickt Geert
• Mandaathouder: De Samber Björn
• Mandaathouder: Levrau Elisabeth

Onderzoeksgroep(en)

• Visielab

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is te komen tot ontwikkeling en systematische toepassing van niet-invasieve spectroscopische beeldvormende methoden voor technische kunstgeschiedenis en conservatie van schilderijen. Dit zal voornamelijk gebeuren op basis van macroscopische X-straal fluorescentie en op werken van Vlaamse kunstenaars in het Kunsthistorisches Museum te Wenen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Vanmeert Frederik

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Nanomaterials play a key role in modern technology and society, because of their unique physical and chemical characteristics. The synthesis of nanomaterials is maturing but surprisingly little is known about the exact roles that different experimental parameters have in tuning their final properties. It is hereby of crucial importance to understand the connection between these properties and the (three-dimensional) structure or composition of nanomaterials. The proposed consortium will focus on the design and use of nanomaterials in fields as diverse as plasmonics, electrosensing, nanomagnetism and in applications such as art conservation, environment and sustainable energy. In all of these studies, the consortium will integrate (3D) quantitative transmission electron microscopy and X-ray spectroscopy with density functional calculations of the structural stability and optoelectronic properties as well as with accelerated molecular dynamics for chemical reactivity. The major challenge will be to link the different time and length scales of the complementary techniques in order to arrive at a complete understanding of the structure-functionality correlation. Through such knowledge, the design of nanostructures with desired functionalities and the incorporation of such structures in actual applications, such as e.g. highly selective sensing and air purification will become feasible. In addition, the techno-economic and environmental performance will be assessed to support the further development of those applications. Since the ultimate aim of this interdisciplinary consortium is to contribute to the societal impact of nanotechnology, the NanoLab will go beyond the study of simplified test materials and will focus on nanostructures for real-life, cost-effective and environmentally friendly applications.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Bals Sara
• Co-promotor: De Wael Karolien
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Lenaerts Silvia
• Co-promotor: Milosevic Milorad
• Co-promotor: Neyts Erik
• Co-promotor: Van Aert Sandra
• Co-promotor: Van Passel Steven
• Co-promotor: Verbruggen Sammy

Onderzoeksgroep(en)

• Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is om verschillende 17e eeuwse kunstwerken te onderzoeken met niet-destructieve beeldvormende methoden. Deze omvatten macroscopisch X-straal fluorescence en diffractie beeldvorming alsook andere hyperspectrale methoden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In veel gebieden van wetenschap en technologie is het middengolf-infraroodgebied (MWIR) (4000-400 cm-1) een zeer relevant deel van het elektromagnetische spectrum, omdat in dit gebied veel verbindingen en materialen een uniek patroon van absorptiebanden vertonen, dat rechtstreeks verband houdt met hun moleculaire structuur. De huidige MWIR spectroscopische technieken (zoals FT-IR) worden vaak gebruikt, maar deze zijn relatief traag en kunnen alleen in laboratoriumomstandigheden (op kleine monsters) gebruikt worden. In dit project zullen we een Quantum Cascade Laser (QCL) gebruiken om in-situ spectroscopie op afstand mogelijk te maken. Reflectie (vaste stoffen) of transmissie (vloeistoffen en gassen) spectra kunnen worden gemeten met een detector door (snel) scannen van de QCL golflengte (tot 10.000 cm-1 per seconde). We zullen de QCL laser gebruiken in combinatie met drie detectoren die beschikbaar zijn bij de onderzoeksgroepen UAntwerp-InViLab en AXIS: 1) een gedeuterateerde triglycine sulfaat, of DTGS detector, 2) een scanning laser Doppler vibrometer om op afstand fotoakoestische spectroscopie uit te voeren, 3) een thermische camera voor mid-wave hyperspectrale beeldvorming. De drie voorgestelde op QCL gebaseerde systemen vullen elkaar aan: de DTGS maakt een zeer hoge golflengteresolutie mogelijk, de LDV kan worden gebruikt voor fotoakoestische spectroscopie om metingen op grote afstand uit te voeren (tot 100 m), en de op een thermische camera gebaseerde opstelling levert een zeer hoge ruimtelijke resolutie, maar met een lagere golflengteresolutie. De op QCL gebaseerde systemen zullen voor het onderzoek bij InViLab en AXIS ingezet worden in verschillende toepassingen: kunstwerken, corrosie, biomedische en textielinspectie. Bovendien hebben we verschillende andere potentiële toepassingen geïdentificeerd die we in de toekomst samen met andere onderzoeksteams van UAntwerpen zullen onderzoeken: plasmachemie, histopathologie, wegmaterialen, metaaloxidepoeders, meso-poreuze materialen, drugdetectie, recyclage van polymeermaterialen, afvalwater.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Steenackers Gunther
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Vanlanduit Steve

Onderzoeksgroep(en)

• InViLab

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Een belangrijk probleem geassocieerd met historische kunstwerken is het vervagen van de originele kleuren.ten gevolge van hun sterke gevoeligheid aan licht, Soms leidt dit de verkleuring van een kunstwerk terwijl de betrokken kunstenaar nog in leven is. Dit fenomeen komt veelvuldig voor in het werk van 19e eeuws kunsternaars zoals Van Gogh, en in het bijzonder wanneer het over rode organische pigmenten gaat. De identificatie van deze pigments in kunstwerken is uitdagend omdat (1) de concentratie van het originele pigment aan de lage kant is; (2) het gebrek aan verfmonsters beschikbaar voor analyse en de moeilijkheid om er bijkomende te bekomen en (3) de complexiteit van het degradatiemechanisme van deze pigmenten in aanwezigheid van zuurstof, inorganische pigmenten, bindmiddelen en vernissen. Het doel van het RED-OPEN project is, door middel van een multi-analytische aankap, om (A) de ontkleuringsmechanismen te begrijpen en (B) de afbraakproducten te identificeren. De impact van RED-OPEN behelst een beter en meer volledig inzicht in de opeenvolgende veranderingen die een geschilderd kunstwerk kan ondergaan in functie van de tijd. RED-OPEN zal kennis genereren die conservatoren en conservatie wetenschappers zal helpen om de oorzaken van de verkleuring te begrijpen en hen zal toelaten om remedierende acties te ontwerpen. Hierdoor zal het mogelijk worden om kunstwerken voor volgende generaties beter te beschermen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Covaci Adrian
• Mandaathouder: Alvarez Martin Alba

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

UAntwerpen zal tijdens de duur van de overeenkomst de hiernavolgende werkzaamheden uitvoeren in het KMSKA. Materiaaltechnisch onderzoek door middel van innovatieve analytische beeldtechnieken ter ondersteuning van de lopende en geplande restauraties. Materiaaltechnisch onderzoek door middel van innovatieve analytische beeldtechnieken ter ondersteuning van kunsthistorisch onderzoek. De uitvoering van de opdracht zal op uitnodiging gebeuren in functie van de actuele noden van het KMSKA. Het KMSKA zal regelmatig overleggen om te bepalen welke opnames voor het KMSKA en/of UA nuttig zijn en wie de kost voor deze opnames zal dragen. Het KMSKA gaat evenwel geen jaarlijkse planning opstellen, doch wel regelmatig overleggen zodat de UA zich kan organiseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het begin van de 16de eeuw betekende de start van een welvarende tijd voor Vlaanderen waarbij de florerende cultuur, handel en wetenschap rechtstreeks reflecteerde in de kunst van de Antwerpse School. Het jaar 1500 kenmerkt echter niet alleen een periode van stilistische revolutie, de kunstwerken veranderen ook vanuit technologisch standpunt met Vlaamse schilders die experimenteren met innovatieve materialen en technieken, een aspect dat tot nu toe onderbelicht is gebleven. Zo hebben recente analytische studies het gebruik van kopersulfaten gesignaleerd: een onbekend groen pigment type dat getuigt van een streven om het beperkte scala aan pigmenten uit te breiden en de realistische weergave van de natuur te verbeteren. Dit onderzoek beoogt om (a) het gebruik (omvang, techniek, relatie tot andere groene pigmenten), (b) de herkomst (plaats van productie/ontginning), de productiemethode (historische technologie) en (c) de handel van deze nieuwe materialen te begrijpen. Dit onderzoek zal gevoerd worden door een studie van tekstuele historische bronnen en een fysieke reproductie van de technologie te combineren met een chemische screening van schilderijen en verluchte manuscripten. Op deze manier stellen we voor om de nieuwe technologie van chemische beeldtechnieken te benutten om onze kennis van het samenspel van wetenschap, technologie en handel met de bloei van de Vlaamse renaissancekunst en haar stilistische vernieuwingen te vergroten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van der Snickt Geert
• Co-promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Deleu Nina

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is een toestel te bouwen, gebaseerd op een Rasterelectronenmicroskoop, dat toelaat om via elektronendiffractie de structuur van vaste stoffen (in poedervorm) te bepalen. Het poeder moet beschikbaar zijn in de vorm van nanokristallijne deeltjes.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Hoge resolutie Raman beeldvorming is een veelzijdige beeldvormingstechniek die gedetailleerde kaarten oplevert over de chemische samenstelling van zowel technische als biologische monsters. De apparatuur in al zijn facetten beschreven in deze aanvraag is nog niet beschikbaar aan UAntwerpen en is sterk complementair bij de high-end chemische analysetechnieken (XRF, XRD, IR, SEM-EDX-WDX, LA-ICP-MS) reeds beschikbaar aan UAntwerpen voor materiaalkarakterisering. Hoge resolutie Raman beeldvorming zal met hoge resolutie de laatste details (structurele vingerafdruk) van het materiaal prijs geven. De Raman-microscoop moet zo veelzijdig mogelijk zijn, om potentiële toekomstige technologische verbeteringen te ondersteunen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: De Wael Karolien
• Co-promotor: Caen Joost
• Co-promotor: Cool Pegie
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Meysman Filip
• Co-promotor: Verbruggen Sammy

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van deze leerstoel is om onderwijs aan te bieden, onderzoek te doen en aan dienstverlening te doen op het gebied van de geavanceerde beeldvorming van kunstvoorwerpen. Dit gebeurt in samenwerking met een aantal partners zoals de KULeuven, het Koninklijk instituut voor het Kunstpatrimonium en het Museum voor Schone Kunsten Antwerpen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het hoofddoel van dit project is data fusie technologie, zoals reeds succesvol gebruikt in de katalytische chemie, te gaan toepassen voor de vizualisatie in 3D van dynamische effecten van degradatie van multilaag verf systemen, zoals aanwezig in historische olieverfschilderijen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bij de studie van historische schilderijen en als voorbereiding van restoratie activiteiten van dit type van kunstvoorwerpen is het zeer relevant om na te gaan welke materialen en degradatieproducten aanwezig zijn en hoe deze op of just onder het oppervlak verdeeld zijn. Hiervoor werd reeds een groot aantal analytische methoden ontwikkel, die voornamelijk voor de identificatie van artistieke materialen gebruikt worden. Vele van deze methoden verbruiken echter monstermateriaal en geraken hierdoor in onbruik. of zijn gecontesteerd. In situ analyse methoden met mobiele apparatuur levered vaak enkel informatie op over een beperkt aantal punten. Als reactie hierop werden recent diverse mobiele scanapparaten ontwikkeld waaronder macroscopische X-straal fluorescentie (MA-XRF). Dit is echter een nogal trage methode. Thermografie kan hier een alternatief bieden zowel voor het bepalen van de parameters van bepaalde materialen als voor het (snel) inspecteren van kunstwerken. Het doel van dit onderzoeksproject is daarom te trachten de nadelen van de huidige inspectie systemen te verminderen door chemische speciatie beeldvorming van schilderijen te latne voorafgan door een snelle screening met behulp van thermografie in het NIR gebied. Deze multi-sensor methode moet toelaten om de voordelen van een snelle inspectie methoden te combineren met die van een trage scan methodieke die meer accurate resultaten oplevert.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Steenackers Gunther

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Synchrotron X-stralen worden verwekt wanneer geladen deeltjes bewegen in grote, cirkelvormige banen aan snelheden dicht bij die van het licht. Deze X-stralen zijn veel intenser dan diegene die bij voorbeeld gebruikt worden in ziekenhuizen. Door de interactie van deze X-stralen met materie te bestuderen, kan men de structuur van de materie achterhalen tot op het moleculaire of atomaire niveau. Dit project financiert onderzoek aan DUBBLE, de Vlaams-Nederlandse onderzoeksstations die aan de Europese Synchrotron Faciliteit (ESRF) te Grenoble in Frankrijk zijn verbonden. Experimenten aan het ESRF stellen Vlaamse wetenschappers en ingenieurs in staat om de chemische en fysische eigenschappen van de materie te begrijpen. Met deze kennis kunnen ze nieuwe materialen, geavanceerde elektronica of betere zonnecellen maken. Dergelijke studies laten ook toe om te achterhalen hoe onze planeet is opgebouwd, welke de processen zijn die voor leven zorgen of wat de geheimen zijn die schuil gaan achter oude schilderijen. Anderen gebruiken zo'n experimenten om lekkere, gezondere voeding te ontwikkelen of om nieuwe methodes te vinden om ziektes te overwinnen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is om drie schilderijen in de collectie van het Kunsthistorische Museum Wien met niet-invasieve XRF Scanmethoden te onderzoeken. De schilderijen zijn van de hand van Peter Paul Rubens, bekend Antwerps schilder uit de Barokperiode.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van der Snickt Geert

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit Hercules-voorstel omvat de installatie van zeefdrukfaciliteiten. Zeefdrukfaciliteiten stellen UAntwerpen in staat om te pionierswerk uit te voeren in het gebied van elektronica, sensoren en fotokatalyse door (1) ontwikkeling van unieke (foto) sensoren / detectoren (bijv. elektrochemische sensoren, fotovoltaïsche cellen, fotokatalyse) door printen van (half) geleidende materialen op substraten, (2) onderdelen van modules Internet of Things te ontwerpen met meer flexibiliteit. Dit laat toe om tegelijkertijd een uniek valorisatiepotentieel en IP-positie te creëren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: De Wael Karolien
• Co-promotor: Caen Joost
• Co-promotor: Cool Pegie
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Meysman Filip
• Co-promotor: Samson Roeland
• Co-promotor: Steckel Jan
• Co-promotor: Verbruggen Sammy
• Co-promotor: Weyn Maarten

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

PC-CT levert aanvullende informatie tov traditionele röntgenbeeldvorming (een hoger contrast in zacht weefsel). Met het FleXray-systeem kunnen we gegevens verzamelen om een ​​veel breder scala aan toepassingen en mogelijkheden voor PC-CT te verkennen die momenteel niet mogelijk zijn: ● Verkenning van geavanceerde CT-acquisitiemodellen om reconstructie mogelijk te maken van (1) minder projectiebeelden en (2) projectiebeelden die zijn verkregen tijdens continue monsterrotatie. Dit zal resulteren in snellere PC-CT-beeldvorming (momenteel tot 8 keer langer dan normale CT). ● Donkerveldtomografie staat nog in de kinderschoenen maar toonde recent een enorm potentieel in materiële karakterisering. Het FleXray-systeem zal nieuwe onderzoekslijnen openen voor donkere veld tomografie, in het bijzonder voor een nauwkeurige en nauwkeurige schatting van gelokaliseerde verstrooiingsprofielen. ● Ontwikkeling van Krylov-solvers met veel snellere convergentie voor gelijktijdige multimodale reconstructie van volledige 3D-beelden van verzwakkings-, fase- en donkerveldsignalen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Sijbers Jan
• Co-promotor: De Beenhouwer Jan
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Vanroose Wim

Onderzoeksgroep(en)

• Visielab

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bedoeling van Smart&Light is tot de ontwikkeling van een compacte electron versneller te komen die via het inverse Compton principe kan functioneren als heldere X-straal bron met de mogelijkheid de energie van de straling aan te passen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Sijbers Jan

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project website

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Recent zijn een een aantal valse 17e eeuwse Nederlandse schilderijen op de kunstmarkt gekomen. Dit veroorzaakt opschudding in de kunstwereld. Een hiervan, "Portret van een Man', F. Hals, bleek vals, alhoewel het technisch onderzoek had uitgewezen dat het een authentiek schilderij was. De analysemethoden die gebrukkt werden, bleken echter niet voldoende krachtig om de vervalsing aan het licht te brengen. Dit project heeft twee doelen: ten eerste een systematische onderzoek doen naar een reesk werken uit mid 17e eeuws Brussel: M. Sweerts en M. Wautier. Ten tweede de karakteristieken van de Brussels schilders vergelijken met die uit Antwerpen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project wordt een nieuwe methodiek ontwikkeld op basis van infrarood lock-in thermografie voor het testen van producten (materiaalkarakterisatie, kwaliteitscontrole) alsook voor inspectie van kunstwerken. Infrarood thermografie laat toe verschillen in thermisch/opwarmgedrag van een object in beeldvorm te bekomen. Bij lock-in thermografie wordt een sinusoïdale lichtbron gebruikt om het bestudeerde object op te warmen. Hoewel gewoonlijk pulserende thermografie (PT) gebruikt wordt als thermografische inspectie-techniek, is deze methode niet geschikt voor inspectie van kwetsbare structuren (art en biologisch weefsel inspectie, bloedsomloop, ...) door de hoge ogenblikkelijk energiestraling. Anderzijds kan met de traditionele lock-in thermografie enkel één defect op een bepaalde diepte geïnspecteerd worden. Bovendien moet minstens één stationaire periode van de sinusoïdale excitatie geobserveerd worden om zinvolle kwantitatieve resultaten te verkrijgen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Steenackers Gunther
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Louarroudi Ebrahim

Onderzoeksgroep(en)

• InViLab

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Vele 15e en 16e eeuwse schilderijen uit de zuidelijke Nederlanden, van Van Eyck, Campin, Bouts, Van der Weyden, Menling, Bouts etec bevinden zich in federale Belgische collecties. Teneinde op optimale wijze deze werken te conserveren dienen de spontane degradatieprocessen die in deze werken plaatsvinden ter hoogte van de pigmenten en bindmiddelen beter begrepen te worden. Deze transformaties zijn dikwijls trage processen en soms moeilijk met het blote oog te volgen of waar te nemen. Het project zal vooral aandacht besteden aan een klasse van degradatieproducten, zijnde metaal oxalaten, en nagaan welke omgevingsfactoren de vorming hiervan stimuleren of onderdrukken. Metaal oxalaten werden in een aantal werken teruggevonden, bvb. in nauw verband met het gebruik van natuurlijk ultramarijn blau of lapiz lasuli. De volgende aspecten zullen worden bestudeerd in een aantal relevante werken: (a) hoe sterk is de degradatie als ingetreden? (b) welk type van oxalaat-gerelateerde schade is aanwezig ? en (c) wat zijn de oorzaken van de chemische degradatie ? Geavanceerde analytische technieken zullen worden gebruikt om deze fenomenen in kaart te brengen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Antwerpse X-straal Beeldvorming en Spectroscopie (AXIS)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Bij het bestuderen van historische schilderijen en meer specifiek de restauratie van dergelijke artefacten, is het van groot belang te onderzoeken welke materialen en degradatieproducten aanwezig zijn en hoe deze verdeeld zijn zowel op als onder het materiaaloppervlak. Conventionele niet-destructieve in situ methoden zoals X-ray fluorescentie en X-ray diffractie worden alleen gebruikt voor puntanalyses en deze registratie van deze spectra vergt verschillende minuten, resulterend in lange scantijden voor het opmeten van de data hypercubes. Thermografie inspectie, als alternatieve niet-destructieve en contactloze techniek, kan worden aangewend voor materiaalidentificatie maar ook voor kunstinspectie waarmee verschillende chemische verbindingen kunnen worden onderscheiden. Dit projectvoorstel heeft als onderzoeksdoel het verbeteren van niet-invasieve macroscopische materiaalkarakterisering van vlakke objecten zowel binnen een industriële als culturele context, door het verhogen van bestaande beeldvorming technologie met meer specifieke beeldvorming van organische als niet-organische verbindingen door het combineren van de gevestigde X-ray technieken met IR thermografie en hyperspectrale beelden. Een gecombineerde aanpak elimineert de nadelen van deze technieken en resulteert bovendien in een snellere meting en materiaalidentificatietechniek alsook hogere identificatienauwkeurigheid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Steenackers Gunther
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Ribbens Bart

Onderzoeksgroep(en)

• InViLab

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van deze overeenkomst is het museum een aantal analytical diensten aan te bieden die nuttig zijn bij het restaureren van schilderijen. Deze onderzoeken zullen ofwel vanuit een conservatorisch ofwel vanuit een kunsthistorisch standpunt gemotiveerd worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De karakterisering van materialen met lichtmicroscopie is doorgaans beperkt door een kleine dieptescherpte , waardoor niet-vlakke oppervlakken nooit volledig scherp zijn. Daarom worden het vergaren van scherpe beelden met vergroting hoger x100-200 moeilijk. De vergroting bij conventionele microscopen kan worden verbeterd via 'z-stacking', maar het kan nooit de presentaties van de nieuwe generatie 3D-microscopen zoals de Olympus DSX500 bereiken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schalm Olivier
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Erfgoedwetenschappen Antwerpen (ARCHES)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Blust Ronny
• Co-promotor: Bols Peter
• Co-promotor: Covaci Adrian
• Co-promotor: De Wael Karolien
• Co-promotor: Geuens Luc
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Knapen Dries
• Co-promotor: Lenaerts Silvia
• Co-promotor: Meire Patrick
• Co-promotor: Samson Roeland
• Mandaathouder: Dardenne Freddy

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Het AGRECHEM consortium is een erkend excellentiecentrum van de Universiteit Antwerpen, met focus op groene en duurzame chemie. Eén van de grootste uitdagingen voor de toekomst omvat de productie van fijne chemicaliën op een duurzame manier. De vraag naar eco-vriendelijke en economisch voordelige syntheseroutes van chemicaliën vergt een gecoördineerde aanpak van wetenschappers met verschillende expertises, waarbij vooruitgang in synthese hand in hand gaat met vooruitgang in materiaalkarakterisering. Dit consortium groepeert dan ook twee onderzoeksgroepen gespecialiseerd in chemische synthese, en drie onderzoeksteams gespecialiseerd in materiaal karakterisering met focus op opheldering van mechanismen van chemische reacties. Het consortium heeft als doel om de bestaande onderzoeksexcellentie rond duurzame chemie binnen de Universiteit Antwerpen te consolideren en te versterken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Cool Pegie
• Co-promotor: Goovaerts Etienne
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Maes Bert
• Co-promotor: Van Doorslaer Sabine

Onderzoeksgroep(en)

• Laboratorium adsorptie en katalyse (LADCA)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Als licht invalt op materie leidt dit tot een respons van het materiaal op deze externe stimulus. Deze respons hangt af van zowel de macroscopische als microscopische details van het materiaal. Pigmenten, bij voorbeeld, tonen een golflengte-afhankelijke reflectie en absorptie die aanleiding geven tot kleur in bv. een olieverf schilderij. De absorptie van licht kan ook worden gebruikt om zonne-energie te oogsten door middel van fotovoltaïsche cellen. Hoewel zonnecellen en pigmenten weinig met elkaar gemeen lijken te hebben, is hun microscopische functie erg gelijkaardig. Ze absorberen allebei licht en ondergaan vaak ongewenste veranderingen onder langdurige belichting en/of omgevingsfactoren. Deze veranderingen leiden tot een degradatie en verandering van kleur in historische schilderijen en tot een geleidelijke vermindering van de efficiëntie in organische zonnecellen. Ten einde de functie en de veroudering van deze materialen beter te begrijpen, stellen we een project voor waarin we in detail de microscopische oorsprong van de lichtabsorptie in heterogene materialen bestuderen komende uit zowel olieverf schilderijen als organische zonnecellen. We doen dit door een combinatie van de meest geavanceerde experimentele technieken gebaseerd op zowel synchrotron straling als elektronen microscopie met geavanceerde kwantummechanische modellen. Deze multidisciplinaire aanpak laat ons toe om de functie en levensduur van organische zonnecellen te verbeteren alsook om historische schilderijen uit ons cultureel erfgoed op een optimale manier te bewaren of te restaureren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Verbeeck Johan
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Partoens Bart

Onderzoeksgroep(en)

• Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Hrdlickova Kuckova Stepanka

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek van instrumentele parameters en huidige validatie voor de onderzochte zware metalen om na te gaan of de gevoeligheid van de huidige toestellen nog verbeterd kan worden. Onderzoek naar de oorzaak van de grote afwijking tussen ICP-MS en XRF meetresultaten, in het bijzonder voor het element antimoon (Sb). Onderzoek van verschillende type filters voor de monsterneming van zware metalen. Optimalisatie van de XRF toestellen voor element analysen, vooral in functie van de projecten rond chemische karakterisatie. Het betreft volgende elementen: Al, As, Ba, Ca, Cd, Cr, Cu, Fe, K, Mn, Mo, Ni, Pb, Sb, Ti, V en Zn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: De Wael Karolien
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet
• Co-promotor: Van Grieken Rene

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Fonds InBev-Baillet Latour. UA levert aan Fonds InBev-Baillet Latour de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

CRGDit project behelst het gebruik van synchrotornstraling voor materiaalonderzoek van verschillend aard. Het betreft voornamelijk experimenteel werk uitgevoerd aan de Europese synchrotron stralingsfaciliteit ESRF. Naast geanvanceerde materiaalonderzoeken met behulp van methoden zoals microscopische en nanoscopische X-straal fluorescentie, X-straal diffractie en X-straal absorptiemicroscopie en tomografie gaan een aantal minder geavanceerde experimenten ook door aan de DUBBLE CRG bundellijn. Speciek wordt aandacht besteed aan de natuurlijke verwering van sterk gekleurde anorganische verbindingen zoals door kunstschilders gebruikt in verschillende perioden en aan levende materialen gepollueerd met zware en radioactieve materialen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoek wijst uit dat leerlingen zich in hun latere studiekeuze niet zelden laten inspireren door herinneringen aan interessante lessen of boeiende leerkrachten. Het enthousiasme en de passie waarmee een leerkracht zijn of haar vak brengt, heeft met andere woorden een directe impact op de richting die jongeren in hun latere leven inslaan. Wil men op duurzame wijze de instroom in wetenschappelijke richtingen stimuleren, is het dan ook van kapitaal belang leerkrachten in het secundair voldoende toe te rusten opdat zij hun vak optimaal kunnen brengen. In de tweede graad is dit niet evident om verschillende redenen ; leerkrachten wetenschappen hebben er slechts zelden een wetenschappelijke achtergrond, er zijn nauwelijks lespakketten, de leerstof leent zich niet makkelijk tot proeven, bedrijfsbezoeken en dergelijke meer. Via dit project willen we de achtergrond / noden van leerkrachten wetenschappen in de tweede graad in kaart brengen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Pinxten Annie
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Didactica
• Gedragsecologie & Ecofysiologie

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de federale overheid. UA levert aan de federale overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de IAEA. UA levert aan de IAEA de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Versnelde verouderingstesten zijn cruciaal binnen de conservatiewetenschappen. Met dit samenwerkingsproject willen de Universiteit Antwerpen en de Artesis Hogeschool Antwerpen een expertise opbouwen binnen dit onderzoeksdomein. Aan de hand van twee experimenten die zich op verschillende materialen focussen, zal ervaring opgedaan worden i.v.m. het gebruik van een klimaatkast. Het eerste experiment zal de interactie tussen fijn stof en verflagen onderzoeken. Het tweede experiment gaat dieper in op de validatie van de contact-spons methode voor steenachtige materialen in situ.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het voorgestelde onderzoek beoogt het optimalizeren van een meetopstelling voor het uitvoeren van metingen, die zowel met synchrotron- als met laboratorium X-stralen bronnen zal kunnen gebruikt worden, en het gebruik ervan voor analyse van 15e tot 20e eeuwse olieverfschilderijen. Buiten het reduceren van de totaal benodigde meettijd via het parallel gebruik van meerdere XRF detectoren, is het tevens de bedoeling om mogelijkheden tot diepte-discriminatie in de meetopstelling in te bouwen, ofwel door uitbuiting van specifieke detectie-geometrieën, ofwel door het gebruik van confocale optica.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Alfeld Matthias

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Historische olieverfschilderijen zijn opgebouwd uit diverse, vrij dunne laagjes verf. Ieder verflaag bestaat uit een organisch bindmiddel hetwelke (an)organische pigmentkorrels bevat. Recent werden verschillende methoden ontwikkeld om de laagstructuur van deze kunstvoorwerpen op niet-destructive wijze te kunnen zichtbaar maken. Laminografie is een variant van X-straal tomografie die zich leent tot het bestuderen van grote, platte objecten zoals schilderijen. Het project behelst de optimalisatie van de experimentele parameters voor X-straal laminografie van delen van olieverfschilderijen met als doel het kunnen visualiseren van hun interne structuur. Uit deze informatie kan het creatieproces van het schilderij worden afgeleid.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Sijbers Jan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bedoeling van het project is op experimentele basis 15e-17e eeuwse recepturen voor de synthese van glas, zoals gebruikt voor de productie van glasramen en glazen gebruiks- en siervoorwerpen, te verifieren en met name de invloed van het gebruik van onzuivere uitgangproducten (zand en asse) en van gerecycleerd glas op de benodigde temperatuur en fusietijd te bestuderen. Tevens zal worden nagegaan op welke wijze het sporenelementpatroon van het glas beinvloed wordt door het synthesesproces.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Caen Joost

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Hellemans Kevin

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Vlaamse overheid. UA levert aan de Vlaamse overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Blust Ronny
• Co-promotor: Bogaerts Annemie
• Co-promotor: Caen Joost
• Co-promotor: D'Haese Patrick
• Co-promotor: Geuens Luc
• Co-promotor: Van Grieken Rene

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil de tijdslijn van het pigmentgebruik in de laat 19de en vroeg 20ste-eeuwse schilderkunst verfijnen. Door het onderzoek van nog bestaande historische paletten en verftubes met behulp van instrumentele analysetechnieken (XRF, lichtmicroscopie, electronenmicroscopie), kunnen analyses van pigmenten in schilderijen correcter worden geïnterpreteerd waardoor ook een betere interpretatie van de technologische evolutie van het pigmentgebruk mogelijk wordt.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds CNRS. UA levert aan CNRS de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het voorgestelde onderzoek beoogt het optimalizeren van een meetopstelling voor het uitvoeren van metingen, die zowel met synchrotron- als met laboratorium X-stralen bronnen zal kunnen gebruikt worden, en het gebruik ervan voor analyse van 15e tot 20e eeuwse olieverfschilderijen. Buiten het reduceren van de totaal benodigde meettijd via het parallel gebruik van meerdere XRF detectoren, is het tevens de bedoeling om mogelijkheden tot diepte-discriminatie in de meetopstelling in te bouwen, ofwel door uitbuiting van specifieke detectie-geometrieën, ofwel door het gebruik van confocale optica.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Alfeld Matthias

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt de resultaten met elkaar te vergelijken en te confronteren, bekomen met twee verwante technieken voor het bekomen van structurele informatie in vaste materialen: X-straal absorptie near-edge spectroscopie (XANES) en elektron verlies near-edge spectroscopie (ELNES). Beide technieken leveren informatie op over de dichtheid van de niet-bezette niveaus in een atoom en hoe deze niveaus door de omringende atomen worden beinvloed. Beide methoden maken gebruik van andere primaire projectielen en detectie methoden zodat ze op andere lengte schalen werken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Lamoen Dirk
• Co-promotor: Verbeeck Johan

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De uitzonderlijke collectie aan glasmedaillons van het Klooster der Grauwzusters (nu Universiteit Antwerpen), daterende uit de 16de eeuw, wordt in de loop van het jaar gerestaureerd. Deze, hoogst waarschijnlijk, samenhangende collectie kunnen we, door afname van glasstalen, vergelijken met glasfragmenten uit de 16de eeuw uit de collecties J. Caen en C. Berserik. Door uitvoering van analyses willen we weten of het medaillonglas een subgroep is binnen de gekende high lime ¿ low alkaligroep door gebruik van o.a. Mn. Eveneens willen we weten of de stukken gemaakt zijn door eenzelfde atelier. Aansluitend vermoeden we dat bij het samenstellen van de analyseresultaten karakteristieken naar voren komen waarvan we nu (nog) niet volledig op de hoogte zijn.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Caen Joost

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Blust Ronny
• Co-promotor: D'Haese Patrick
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Grieken Rene

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

µ-X-stralen fluorescentie spectroscopie (µ-XRF), confocale µ-X-stralen fluorescentie spectroscopie (confocale µ-XRF) en µ-X-stralen diffractie (µ-XRD) zijn veelgebruikte X-stralen microprobe technieken aan synchrotrons voor de analyse van monsters met micrometer resolutie. Deze micro-technieken worden minder toegepast in het laboratorium waar gebruik wordt gemaakt van X-stralen buizen. In dit project worden de analytische prestaties van de genoemde technieken geoptimaliseerd en toegepast, gebruik makend van verschillende X-stralen buizen, optica en detectoren, waarbij de resultaten vergeleken worden met synchrotron gebaseerde metingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Alfeld Matthias

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek-Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is begrijpen waarom er een gele film ontstaat nadat zwart geworden zilver-koperlegeringen met plasma worden gereinigd. Na plasmabehandeling van zilverkoperlegeringen met een zilvegehalte lager dan 97 m% ontstaat er namelijk een gele film waarvan de kleurintensiteit met het kopergehalte toeneemt. Om dit fenomeen te begrijpen zullen zowel sulfidelagen als de gevormde gele film in detail worden bestudeerd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Schryvers Nick
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Storme Patrick

Onderzoeksgroep(en)

• Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bedoeling van het project is tot een beter begrip te komen van de fysico-chemische fenomenen die zich voordoen bij glascorrosie, in het bijzonder de processen die aanleiding geven tot de vorming van MnO2-insluitsels, welke het glas een donker, opaak uitzicht geven. Er zal microscopisch onderzoek gebeuren met behulp van optische microscopie, elektronenmicroscopie en X-straal tomografie op onbehandelde en behandelde gecorrodeerde glasfragmenten.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Caen Joost

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Als bindmiddelen nodig voor de aanmaak van verven zoals gebruikt in schilderijen, werden gedurende de laatste 500 jaar diverse mengsels van verschillende natuurlijke producten zoals eiwit, plantaardige oliën, suikers en/of harsen gebruikt. Het project beoogt procedures te ontwikkelen waarmee door middel van het gecombineerde gebruik van spectroscopische en chromatografische methoden, het type en de samenstelling van het bindmiddel in verflaagmonsters kan bepaald worden, met minimale schade aan het betrokken schilderij.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Tavernier Serge

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de federale overheid. UA levert aan de federale overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project wil het verband tussen de artistieke vernieuwingen in de Belgische schilderkunst op het einde van de 19de eeuw en de nieuwe pigmenten die op dat moment werden geïntroduceerd, bestuderen. Hiervoor zullen ca. 100 kunstwerken met behulp van instrumentele analysetechnieken (XRF, lichtmicroscoop en elektronenmicroscoop) worden bestudeerd. Deze studie zal worden aangevuld met het onderzoek naar patronen in pigmentgebruik en in stratigrafische opbouw van schilderijen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Dit project beoogt de optimale omstandigheden vast te leggen waarin een recent ontwikkeld plasmareinigingstoestel kan worden aangewend voor het reinigen van zilveroppervlakken in kunstvoorwerpen van diverse aard (daguerrotypieën, zilveren spiegels, antiek textiel, zilverbeslag op meubels, bladzilver in gepolychromeerde beelden, ¿). Er wordt nagegaan of plasmareiniging geen aanleiding geeft tot versnelde hersulfidering van de behandelde oppervlakken.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

In dit project willen we nagaan of Jan Van Eyck het schilderproces van het paneel `De Heilige Barbara' vroegtijdig heeft afgebroken of niet. Indien het om een onafgewerkt schilderij gaat, dan levert dit schilderij unieke informatie over de eerste fase van het creatieproces dat Jan Van Eyck in dit werk heeft toegepast. Daarom leent dit meesterwerk zich tot een reconstructie-onderzoek.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt de relatie te onderzoeken tussen de receptuur, de chemische samenstelling en de schade aangericht aan historische documenten door ferro-gallische inkt. Hiertoe zal een reeks historische documenten uit Antwerpse archieven worden geselecteerd en op diverse manieren gekarakteriseerd. Tevens wordt nagegaan in welke mate historische recepten voor deze inkten kunnen bijdragen tot de interpretatie van de resultaten. Een cursus over het onderwerp zal worden aangemaakt

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Vincze Laszlo

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De hoofdbedoeling van het project is de ontwikkeling/verbetering van geavanceerde vormen van tomografie en de praktische toepassing ervan. Enerzijds zal aandacht worden besteed aan de ontwikkeling van tomografie op nanoscopisch vlak aan de hand van EFTEM terwijl anderzijds elementspecifieke X-straal fiuorescentie met micrometerresolutie zal worden geoptimaliseerd en kwantitatief gekalibreerd. Een belangrijk toepassingsgebied is de kwantitatieve driedimensionale meting van diverse fasen in (menselijk/dierlijk) bot.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Van Dyck Dirk
• Co-promotor: D'Haese Patrick
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

• Visielab

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project bestaat erin een reeks documenten, beschreven met ferro-gallische inkten, te selecteren uit diverse Antwerpse archieven, waaronder dat van de Hogeschool Antwerpen, deze qua conserveringsegraad te documenteren en vervolgens de samenstelling van de inkt op diverse wijzen te bepalen. Naast het voorkomen van andere metalen dan Fe is het ook de bedoeling de ligging van het redox evenwicht Fe2+/Fe3+ in een (beperkte) reeks van de documenten te bepalen en de correlatie van de gegevens te bestuderen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Aan de hand van een wetenschappelijke tentoonstelling in het Stedelijk Museum van Lier worden leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs, de leerkrachten en het grote publiek met de materialen in schilderijen en hun verweringsverschijnselen geconfronteerd. In een inleidend deel van de tentoonstelling wordt de nodige kennis opgefrist via onder andere interaktieve opstellingen. In het tweede deel kan de bezoeker deze kennis toepassen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het verwijderen van bovenliggende verflagen bij de restauratie van muurschilderingen (het "vrijleggen") gebeurt vandaag meestal manueel met behulp van een scalpel. Deze methode is duur en verloopt nooit zonder schaden. Voor het vrijleggen van o.a. schilderijen op doek worden nu reeds lasers gebruikt, meestal Infra Rood of Ultra Violet lasers. Beide lasersystemen hebben voor- en nadelen : IR-lasers zijn licht en makkelijk hanteerbaar en dus geschikt voor in situ gebruik maar meestal is er geen controlesysteem ingebouwd. UV-lasersystemen hebben wel on-line controlesystemen waardoor het laservrijleggen beter gecontroleerd kan worden maar zijn zwaar en groot en dus niet in situ bruikbaar. Bovendien zijn voor beide systemen de effecten van laserlicht op pigmenten en bindmiddelen nog onvoldoende gekend en nog niet op een systematische manier onderzocht. In dit project ligt de nadruk op het systematisch uitvoeren van tests op dummy's en op het bestuderen van de effecten van laserlicht op de gebruikte materialen. Het is de bedoeling om meer inzicht te verwerven in het bruikbaar zijn van lasers voor deze toepassing en om uit te maken welk lasersysteem eventueel het meest geschikt is. Uitgaande van de testresultaten zullen richtlijnen, specificaties en behandelmethodes worden uitgewerkt die bruikbaar zijn voor de restauratiepraktijk. Tijdens een technologieverkenning zal informatie verzameld worden over verschillende mogelijke lasersystemen, over het maken van dummy's en over het uitvoeren van vrijlegtesten. Vervolgens zullen verkennende tests worden uitgevoerd en geëvalueerd. De resultaten zullen in het kader van een technologievertaling worden omgezet in richtlijnen aangaande het gebruik van lasersystemen in verschillende situaties. Voorstellen zullen worden geformuleerd om bestaande lasersystemen aan te passen om ze zo geschikt en voldoende veilig te maken voor het vrijleggen van muurschilderingen. Tenslotte zullen de behandelingsmethodes uitvoerig worden beschreven.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Vincze Laszlo

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Adams Freddy
• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt een method op punt to stellen waarbij de verschillende moleculaire/kristallijne vormen waarin transitiemetalen (zoals bvb. Ni) zich in milieumonsters zoals microscopische kleine deeltjes bevinden, op kwantitatieve wijze kan worden bepaald. Via bestraling met een Rontgen microbundel kan een combinatie van drie analysemethoden in dezelfde apparatuur worden gebruikt om dit doel to bereiken: p-XRF (element samenstelling), is-XANES (valentietoestanden) en H-XRD (kristalfase).

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Vincze Laszlo

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit project is de aankoop van een X-stralen camera met groot blikveld (60 ram O) en hoog oplossend vermogen (- 20 pp:/pixel) mogelijk to maken. Het toestel is noodzakelijk voor de detectie van X-straal diffractie patronen, die geproduceerd worden bij bestraling van (poly)kristallijne materialen met behulp van monochromatische X-straal microbundels en laat structuuranalyse toe.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Proost Kristof

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het doel van dit projectvoorstel is het karakteriseren van microscopische Uranium en Plutonium deeltjes, vrijgesteld tijdens nucleaire ongelukken (bvb. Chemobyl) met behulp van verschillende synchrotron X-straal microbundel technieken. Via modellering laten deze eigenschappen toe de snelheid te berekenen waarmee de radioactieve fissieproducten (bvb. 9OSr) vanuit de deehjes naar het milieu getransfereerd worden.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Gelet op de evolutie in de instrumentatie van u-XRF zowel aan de synchrotron bundellijnen als met behulp van labo apparatuur situeren de actviteiten zich enerzijds op methodologisch vlak en anderzijds wordt aandacht besteed aan toegepast onderzoek in een aantal specifieke domeinen gezien zulke toepassingen toelaten de ontwikkelde methodologie te verfijnen en te stabiliseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Vincze Laszlo

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Proost Kristof

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Gelet op de evolutie in de instrumentatie van u-XRF zowel aan de synchrotron bundellijnen als met behulp van labo apparatuur situeren de actviteiten zich enerzijds op methodologisch vlak en anderzijds wordt aandacht besteed aan toegepast onderzoek in een aantal specifieke domeinen gezien zulke toepassingen toelaten de ontwikkelde methodologie te verfijnen en te stabiliseren.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De bedoeling van het project is het construeren van twee prototypes van een compacte rontgen micro-analyser, bestaande uit: een lucht-gekoelde X-stralenbuis, een polycapillaire X-stralen lens en een 'drift-chamber' detector. Eens de twee prototypes klaar zijn, zullen ze worden gebruikt voor het op punt stellen van analyze procedures voor het de lokale karakterisatie van zilveren en gouden kunstvoorwerpen en van glasfragmenten uit politielaboratoria

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt de constructie van een draagbare X-straal fluorescentie spectrometer waarmee op niet-destructieve wijze schilderijen in een museum kunnen worden geanalyseerd naar de aanwezigheid van bepaalde pigmenten. Het toestel zal op een aantal doeken aanwezig in Antwerpse musea worden uitgetest.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt de transmissie van polycapillaire X-straal lenzen, zoals geproduceerd in Peking Normal Universiteit, te verhogen en de spot grootte van de gefocusseerde microbundel te verkleinen en vervolgens deze te gebruiken voor micro-X-straal fluorescentie en diffractie metingen.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Monte Carlo berekeningen laten toe om preciese voorspellingen te maken van de interactie van X-stralen met capillaire optica systemen en in heterogene monsters.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Vincze Laszlo

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project beoogt het verbeteren van de micro-XRF infrastructuur in twee laboratoria (in Budapest en krakow) en het gebruik van deze apparatuur voor de bepaling van zware metalen in milieu partikels (vliegas verzameld aan Hongaarse centrales) en in een polyethyleen referentie materiaal.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Microscopische X-stralenbundels laten X-stralenfluorescentie analyse toe met hoge gevoeligheid en accuraatheid. Andere methodes vullen de analyse aan : X-stralendiffractie, micro-X-stralen tomografie en X-stralen absorptieanalyse. Toepassing is in de fundamentele analystische chemie, de omgevingswetenschappen, materiaalwetenschap en archeologie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Adams Freddy
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project omvat het opdoen van ervaring in het gebruik van synchrotron straling geïnduceerde X-straal fluorescentie aan de hand van de faciliteiten in Hamburg, Daresbury en Parijs (Orsay). De nadruk ligt op de microscopische beeldvormende mogelijkheden van deze techniek. Tevens zal meegewerkt worden aan de constructie van nieuwe instrumentatie in Hamburg.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Adams Freddy
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

De Europese synchrotron stralingsfaciliteit (ESRF, Grenoble) zal worden gebruikt voor microscopische analyse en karakterisatie via methoden als X-stralen fluorescentie, fluorescentie EXAFS en X-stralen microtomografie.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Adams Freddy
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Om GDMS (glimontladings massaspectrometrie) als analytische techniek te verbeteren wordt getracht de ionenbron, i.e. de glimontlading te modelleren. De verschillende botsingsprocessen in het plasma tussen electronen, ionen en membrane deeltjes en het transport doorheen het electrisch veld wordt gesimuleerd mbv. Monte Carlo berekeningen. Op analoge wijze wordt de interactie van X-straal fotonen in vaste stoffen gesimuleerd.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Gijbels Renaat

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Ontwikkeling en optimalisatie van microscopische X-straal fluorescentie spectrometrie mbv. capillaire X-straal optica en een roterende X-straal generator.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het betreft hier het luik B: ondertekeningen en andere voorbereidende stadia in het werk van Rubens: bijdrage tot de economie van de beeldrealisatie in de 17de eeuwse kunst. Het is de bedoeling op een systematische manier de infrarood-reflectografie toe te passen op het werk van Rubens, om aldus waar mogelijk de ondertekening te refereren maar tevens meer in detail dan tot nog toe is gebeurd zijn complexe opbouwtechniek te analyseren. Daartoe zal ook een beroep gedaan worden op andere technologie, zoals röntgenopnamen en onderzoek met de stereomicroscoop.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Balis Arnout
• Co-promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project behelst de optimalisatie qua excitatie geometrie, te gebruiken detectiegeometrie en excitatie condities voor microscopische X-straal fluorescentie, zowel mbv conventionele X-stralenbuis excitatie en synchrotron straling.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project omvat het opdoen van ervaring in het gebruik van synchrotron straling geïnduceerde X-straal fluorescentie aan de hand van de faciliteiten in Hamburg, Daresbury en Parijs (Orsay). De nadruk ligt op de microscopische beeldvormende mogelijkheden van deze techniek. Tevens zal meegewerkt worden aan de constructie van nieuwe instrumentatie in Hamburg.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Adams Freddy
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het programma AXIL wat toelaat energiedispersieve X-stralen spectra te evalueren en te kwantificeren zal worden aangepast aan de behoeften van de totale reflectie X-straal fluorescentie spectrometer van het laboratorium van Prof. Knochel, Hamburg. Het project omvat software ontwikkeling en -toestel interfacing

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Het project omvat het opdoen van ervaring in het gebruik van synchrotron straling geïnduceerde X-straal fluorescentie aan de hand van de faciliteiten in Hamburg, Daresbury en Parijs (Orsay). De nadruk ligt op de microscopische beeldvormende mogelijkheden van deze techniek. Tevens zal meegewerkt worden aan de constructie van nieuwe instrumentatie in Hamburg.

Onderzoeker(s)

• Promotor: Adams Freddy
• Co-promotor: Janssens Koen
• Co-promotor: Van Espen Piet

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject

Abstract

Onderzoeker(s)

• Promotor: Janssens Koen
• Mandaathouder: Janssens Koen

Onderzoeksgroep(en)

Project type(s)

• Onderzoeksproject